NG gemeente Keetmanshoop

Die NG kerk op Keetmanshoop.

Keetmanshoop het die eerste toringkerk van enige NG gemeente in die destydse Suidwes-Afrika gehad.

Die ou NG kerk Keetmanshoop, sedert November 2001 die Gereformeerde kerk Keetmanshoop se tuiste nadat die Noord-gemeente by die moedergemeente ingelyf is.

Ds. H.J. Potgieter was leraar hier van 1925 tot '30.

Ds. S.P. Fouché en sy gesin. Hy was leraar hier van 1931 tot hy sy emeritaat aanvaar het in 1937. Hy is oorlede op 4 Maart 1945.

Ds. J.R. Holzapfel, leraar van 1944 tot 1947.

Ds. G.N.P. Cloete, leraar van 1948 tot 1950.

Ds. Daniël Brink was van 1950 tot 1954 reeds Keetmanshoop se sesde leraar binne die eerste kwarteeu van die gemeente se bestaan.

Die NG gemeente Keetmanshoop is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die suide van Namibië. Dit is die derde oudste NG gemeente in die land naas Mariental (in 1898 gestig as Gibeon) en Otjiwarongo (in 1902 as Moria gestig). Tot en met die stigting van Keetmanshoop was die gebied wat destyds as Suidwes-Afrika bekendgestaan het, in die helfte gedeel tussen die twee ou moedergemeentes.

Agtergrond

Voor Keetmanshoop sy huidige naam ontvang het, het dit Swartmodder (in die Namataal Nu Gôias) geheet en in die vroeë geskiedenis was die plek bekend weens die berugte moorde wat hier gepleeg is. Die huidige naam Keetmanshoop het die naam Swartmodder in 1866 vervang. Die verandering is gemaak deur eerw. Schröder wat in daardie jaar na Keetmanshoop toe gekom het om 'n stasie van die Rynse Sendinggenootskap hier te stig. Hy het die plek genoem na die voorsitter van die Rynse Sendinggenootskap in Elberfeld, wat duisend taler (£150) gegee het om die sendingstasie op Swartmodder te begin. So is die hoop wat eerw. Keetman van Elberfeld vir 'n sendigstasie op Swartmodder gekoester het, in dié nuwe naam uitgedruk: Keetmanshoop.

Gemeentesake

Die eerste leraar van die NG gemeente Keetmanshoop was ds. H.J. Potgieter wat van 1925 tot 1930 hier gearbei het. Ná hom volg di. S.P. Fouché wat arbei van 1931 tot 1937, S.H. van der Spuy (1938-'44), J.R. Holzapfel (1944-'47), G.N.P. Cloete (1948-'49) en ds. D. Brink, wat in 1950 bevestig is en hier bly tot 1954.

Keetmanshoop was tot in Maart 1951, toe die kerkgebou van die NG gemeente Windhoek ingewy is, die enigste NG gemeente in die gebied met 'n toringkerk. Keetmanshoop se indertydse pyporrel met sy 35 registers was ook in November 1950 die eerste wat in Suidwes-Afrika in 'n NG kerk in gebruik geneem is. Voorheen het die gemeente gebruik gemaak van 'n omskepte smidswinkel wat reeds voor Keetmanshoop se afstigting ingerig is om as kerk te dien en wat as deel van die bruidskat deur die moedergemeente Gibeon aan haar eerste dogtergemeente geskenk is. Die gebou het later die Gereformeerde kerk op Keetmanshoop geword. Dié gemeente is in 1936 gestig.

Die dorp kon reeds in 1950 met een van die weinige hoërskole in Suidwes-Afrika spog, die Hoërskool P.K. de Villiers, asook 'n groot primêre skool op die dorp en drie in die distrik. Ná die invoer van Engels as enigste onderrigtaal van gr. 4 tot gr. 12, het Afrikaanse ouers van Keetmanshoop in 1996 die Keetmanshoop Privaatskool gestig. Dié skool bied onderrig van gr. R tot gr. 12 aan altesaam sowat 250 leerders en 19 onderwysers (in 2013).

Keetmanshoop-Noord het in 1958 van die moedergemeente afgestig, maar is omstreeks 2000 by die moedergemeente ingelyf. Met 578 belydende lidmate en 149 dooplidmate in 2012, bly Keetmanshoop egter een van Namibië se groot plattelandse gemeentes. Einde 2014 was die syfers onderskeidelik 534 en 125.

Enkele leraars

• Hermanus Jacobus Potgieter, 1925–1930
• Stephanus Phlippus Fouché, 1931–1937 (emeriteer; oorlede op 4 Maart 1945)
• Stephanus Hofmeyr van der Spuy, 1938–1944
• Johannes Rudolf Holzapfel, 1944–1947
• Gert Nicolaas Petrus Cloete, 1948–1949
• Daniël Brink, 1950–1954
• Jan Louis Oosthuizen Bruwer, 1952–1957
• Dr. Coenraad Fredrik Bekker, 1958–1962
• Johannes Lucas le Roux, 1963 – Februarie 1965
• Hermanus Venter, 1965–1970
• Jacob van Wyk du Plessis, 1968–1972
• Petrus Jacobus Johannes Franzsen, 1972–1976
• Pieter Barnard Botha, 1977–1981
• Gerhardus Stephanus Enslin, 1978–1981

Lidmaattalle in suide van Namibië

Keetmanshoop is in 1924 afgestig. In die eerste dekades van die gemeente se bestaan het die dorp en distrik geweldige groei belewe. Teen 1930 het die moedergemeente Gibeon 700 belydende lidmate gehad, Moria 800 (wat teen 1932 tot 1 560 aangegroei het), Keetmanshoop 1 352, Warmbad (gestig 1928) 850 en Windhoek (gestig 1929) 800 (1932-syfer). Dit was die enigste vyf gemeentes in die destyds Suidwes-Afrika. Teen 1952 het die gemeentes in die mandaatgebied so vermeerder dat die Ring van Otjiwarongo uit nege gemeentes bestaan het en die Ring van Gibeon uit agt. Die NG gemeente Warmbad is in 1928 in die streek suid van Keetmanshoop afgestig. Die NG gemeente Bethanie kom in 1938 noordwes en wes van die moedergemeente aan die beurt.

Ondanks dié twee afstigting, waaruit verdere afstigtings spoedig sou volg, het Keetmanshoop teen die middel van die 20ste eeu sowat duisend belydende lidmate gehad en 'n sieletal van amper 1 800. Warmbad met 1 086, Bethanie met 370 en Lüderitz ('n dogtergemeente van Bethanie) met 490 belydende lidmate, beteken in die gebied waar daar omstreeks 1930 sowat 1 350 belydende lidmate was, was daar omstreeks 1950 al amper 3 000 lidmate. Weens die noodwendige ontvolking van ook die Namibiese platteland het die Suidelike Ring (wat Mariental insluit) teen 2012 net 2 600 lidmate gehad, vergeleke met die ooreenstemmende gebied se sowat 5 800 lidmate in 1952, al het die gemeentes Karasburg (1952), Stampriet (1955), Aroab (1955), Kalkrand (1960) en Ariamsvlei (1962) intussen bygekom. Teen 2016 het dit verder afgeneem tot 2 135.

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-Uitgewers.
• Dreyer, eerw. A., 1932. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1933, Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Raad van die Kerke.
• Van Rene, Adri-Louise (hoof: Tydskriftemaatskappy). 2012. Jaarboek van die NG Kerke 2012. Wellington: Tydskriftemaatskappy.
• Vogel, ds. W. (voorsitter: redaksiekomitee). 2012. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2012. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• Albertyn, W. (red.). 1978. Amptelike Suid-Afrikaanse munisipale jaarboek. Pretoria: S.A. Vereniging van Munisipale Werknemers (nie-politiek).
• Bulpin, T.V., 2001. Discovering Southern Africa. Cape Town: Discovering Southern Africa Publications cc.

Sien ook

• Gereformeerde kerk Keetmanshoop

Eksterne skakels

• (af) Besonderhede van die gemeente op die webtuiste van die NG Kerk in Namibië. URL besoek op 19 Augustus 2013.
• (af) Trotse prestasie van N.G. gemeente in Suidwes, artikel in onbekende koerant oor hoeksteenlegging van die kerk op Keetmanshoop, omstreeks 1945. URL besoek op 3 September 2013.