NG gemeente Harare

Die eerste NG kerkie op Salisbury, waarvan ds. J.N. Geldenhuys die hoeksteen op 19 Mei 1908 gelê het.

Gerard Moerdijk het feitlik dieselfde kerk vir Salisbury sowel as Louis Trichardt ontwerp. Salisbury se kerkgebou is in Oktober 1930 ingewy. Queenstown se NG kerk, ontwerp deur Moerdijk se vennoot Wynand Louw is ook op dié ontwerp gegrond en so ook Bloemfontein-Wes.

Leraars van talle ander kerkgenootskappe en selfs 'n Suid-Rhodesiese minister het toesprake gelewer tydens die hoeksteenlegging van die kerkgebou op 26 April 1930.

Die NG gemeente Harare (vroeër Salisbury) is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in Zimbabwe wat na die ontbinding van die Sinode van Midde-Afrika as deel van die Ring van Midde-Afrika onder die Noordelike Sinode ressorteer. Dit is amptelik op 28 Mei 1901 van die NG gemeente Bulawayo afgestig. Die kerkgebou van die gemeente is deur die gevierde Suid-Afrikaanse argitek Gerard Moerdijk ontwerp. Ds. J.A. Pienaar het die hoeksteen op 26 April 1930 gelê onder blyke van groot belangstelling. Van die sprekers tydens die geleentheid was onder andere eerw. James Andrews van die plaaslike Presbiteriaanse kerk en Suid-Rhodesië se minister van myne en openbare werke, John Wallace Downie. Volgens laasgenoemde moes die kerkgebou 'n "monument word aan die Voortrekkersendingwerk in Suid-Rodesië". Volgens 'n ander spreker sou die gebou 'n "sieraad vir Salisbury" wees. Die kerk is in 1931 ingewy. Harare-Suid stig op 24 Maart 1954 van die moedergemeente af.

Vroeë geskiedenis

Di. George Stegmann van Oudtshoorn en Adriaan Hofmeyr van Prins Albert was die eerste predikante van die NG Kerk wat Rhodesië besoek het en wel in 1891. Hulle moes, soos die pioniers, hul reis met ossewaens aflê en dit duur dan ook sowat drie maande om tot hier te kom. Hulle het hul dienste onder bokseile gehou wat hulle oor hul twee waens uitgesprei het. In 1916 skryf ds. B.J. Kloppers in Ons Kerk Album: “Ons kan ons wel voorstel dat hulle veel ongerief moes uitstaan en groot opofferings verduur en, soos ons weet, is ds. Stegmann op sy terugtog te Pietersburg (Transvaal) aan disenterie oorlede.”

In 1895 kom weer ds. P.A. Strasheim (Wynberg) om Rhodesië te besoek vergesel van eerww. Groenewald, Liebenberg en P. le Roux. Op dié reis het hy die gemeentes Melsetter, Enkeldoorn en Bulawayo gestig, terwyl hy self op Salisbury sou vertoef, maar hy keer spoedig terug na Stellenbosch. Sy reiskoste is betaal deur Cecil John Rhodes. Eerw. Liebenberg is op Enkeldoorn (Chivhu) geplaas waar hy nog baie jare met seën sou arbei. Eerw. Groenewald het op Bulawayo gebly en eerw. P. le Roux op Melsetter (Chipinge).

So was Salisbury heeltemal herderloos van 1896 tot 1901 en moes eerw. Liebenberg eenmaal 100 myl per perdekar aflê om ’n kindjie op Salisbury te kom doop en het hy Salisbury ook destyds een keer elke drie maande bearbei.

In 1904 neem ds. Geldenhuys die beroep na Bulawayo aan en het hy Salisbury heel dikwels besoek, hoewel die afstand tussen die twee plekke meer as 300 km is. Dit was in werklikheid ds. Geldenhuys wat die gemeente Salisbury in 1905 gestig het en nadat verskeie beroepe van die hand gewys is, het ds. Daniël Steyn (van Bedford) hom die beroep na Salisbury laat welgeval en kom hy hier aan in Desember 1906. Hy was die eerste herder en leraar van dié gemeente.

Van 1901 tot 1906 word die dienste waargeneem in ’n kamer van die munisipale gebou. Ds. Steyn het hom so flink beywer dat hier spoedig ’n netjiese kerkie gebou en ook afbetaal is, waarvan ds. J.N. Geldenhuys die hoeksteen op 19 Mei 1908 gelê het. Weens gesondheidsredes het ds. Steyn net 15 maande hier vertoef en toe teruggekeer na sy ou gemeente.

Van 1907 tot 1909 was die gemeente andermaal herderloos en teen die einde van 1909 is eerw. Adshade deur die kerk na Salisbury gestuur, maar verlaat die plek weer in 1910. In 1911 neem ds. C.R. Kotzé die beroep hierheen aan en arbei vyf jaar lank in die gemeente. Deur sy onvermoeide ywer kon ’n deel van die gemeente in 1917 onder Umtali afgesny word waar daar reeds ’n netjiese kerkie gestaan het en ds. W.C. Malan as eerste leraar bevestig is. Ook is dit aan ds. Kotzé se ywer te danke dat daar in Salisbury ’n doelmatige en gerieflike pastorie naas die kerkie opgerig kon word.

In 1916 neem ds. Kotzé die beroep na Dutoitspan in Kimberley aan en daarna laat prop. B.J. Kloppers hom die beroep na Salisbury geval waar hy op 25 Augustus 1916 georden word.

Enkele leraars: Harare

• Daniël Du Plessis Steyn, 1907–1908 (voor en ná die tyd leraar van Glen Lynden)
• Christiaan Rudolph Kotzé, 1911 tot 1916
• Balthazar Johannes Kloppers, 1916–1921
• Andreas Johanns Olivier, 1921–1922
• Philip Petrus van der Merwe, 1923–1925
• Jan Abraham Pienaar, 1925–1932
• Hendrik Johannes Christoffel Snijders, 1934–1937
• Andries Petrus du Preez, 1935–1937 (sendeling)
• Dr. Hendrik Christoffel de Wet, 1937–1944
• Dr. Frederik Johannes Minnaar, 1944–1946
• Jacob Daniel De Bruyn Joubert, 1947–1955
• Hendrik Christoffel de Wet, 1950–1954
• Christoffel Hieronymus Delport, 1953–1954
• Casper Barend Zietsman, 1956–1961.
• Louis Fourie van Niekerk, 1961–1964
• Alric Theodore Kemp, 1965–1974
• Frederik Swanepoel, 1966–1970
• Daniël Johannes Francois du Plessis, 1971–1975
• Hercules Philippus Malan, 1975–1980
• Clifford Frank Weinmann, 1976–1982
• Zacharias Petrus le Roux, 1980 tot 1984
• Phillipus Lodevicus Louw, 1982–1985
• Michael Carl Swart, 1985–1988
• Dr. Johannes Petrus Roux, 1985–1990
• Albertus Johannes Viljoen, 1991–1995
• Willem Adriaan Pieters, 1997–2003 (in kombinasie met Chivhu en van 1999 met opdrag Eaglesvale Skole, die eertydse Bothashof)
• Pieter Frederik van Vuuren, 1997 – hede (van 2006 ook Marondera-Rusape)

Leraarsgalery

• 
  Ds. Daniël Du Plessis Steyn, leraar van 1907 tot 1908. Hy was voor én ná die tyd leraar van Glen Lynden in die Oos-Kaap.]
• 
  Ds. Christiaan Rudolph Kotzé, leraar van die gemeente van 1910 tot 1916.
• 
  Ds. Philip Pieter van der Merwe, leraar van die 1923 tot 1925.
• 
  Ds. Jan Abraham Pienaar, leraar van 1925 tot 1932.
• 
  Ds. H.J.C. Snijders, leraar van 1934 tot 1937, later leraar van onder meer Johannesburg-Oos.
• 
  Dr. Hendrik Christoffel de Wet, leraar van 1937 tot 1944.
• 
  Dr. F.J. Minnaar, hier afgeneem saam met sy vrou, 'n nooi Triegaardt, en seuntjie, Philmar, was leraar van Salisbury van 1944 tot 1946.
• 
  Ds. H.C. de Wet, leraar van 1950 tot 1954.
• 
  Ds. WT Badehorst, leraar van Salisbury-Suid van 1960 tot 1970.

Ligging

Die kerkgebou is in die middestad van Harare geleë by Samora Machellaan 35.

Enkele leraars: Harare-Suid

• Christoffel Hieronymus Delport, 1954–1958 (eerste leraar)
• Abraham Faure Louw, 1956–1982 (direkteur van Bothashof tot 1976, ook leraar van Salisbury English Congregation van 1978)
• Willem Thomas Badenhorst, 1960–1970
• Stephanus Sebastiaan Walters 1972 - 1975
• Jan Grey, 1975–1978
• Willem Adriaan Pieters, 1982–1991

Sien ook

• Sinode van Midde-Afrika
• Bothashof
• Gereformeerde kerk Harare