Gaan na inhoud

Narratiewe terapie

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Michael White (foto) het gehelp om narratiewe terapie te ontwikkel

Narratiewe terapie (of narratiewe praktyk )[1] is 'n vorm van psigoterapie wat poog om pasiënte te help om hul waardes en die vaardighede wat daarmee geassosieer word, te identifiseer. Dit bied die pasiënt kennis van hul vermoë om hierdie waardes te beliggaam sodat hulle huidige en toekomstige probleme effektief kan konfronteer. Die terapeut poog om die pasiënt te help om 'n nuwe narratief oor hulself te skryf deur die geskiedenis van daardie waardes te ondersoek. Narratiewe terapie is 'n sosiale geregtigheidsbenadering tot terapeutiese gesprekke, wat poog om dominante diskoerse uit te daag wat mense se lewens op skadelike wyses vorm. Terwyl narratiewe werk tipies in die veld van gesinsterapie gesetel is, rapporteer baie skrywers en praktisyns dat hulle hierdie idees en praktyke in gemeenskapswerk, skole en hoër onderwys gebruik.[2][3] Narratiewe terapie word geassosieer met samewerkende sowel as persoongesentreerde terapie.[4][5][6][7]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Narratiewe terapie is gedurende die sewentiger-en tagtigerjare ontwikkel, grootliks deur die Australiese maatskaplike werker Michael White en David Epston van Nieu-Seeland,[8] Dit is beïnvloed deur verskeie filosowe, sielkundiges en sosioloë soos Michel Foucault,[9][10] Jerome Bruner[11], Lev Semyonovich Vygotsky[12] ens.  

Herskrywings identiteit

[wysig | wysig bron]

Die narratiewe terapeut fokus daarop om mense te help om stories oor hulself, oor hul identiteite te skep wat vir hulle nuttig is.[13] Hierdie werk van "herskrywing van identiteit" help mense om hul waardes te identifiseer en die vaardighede en kennis te identifiseer om hierdie waardes uit te leef deur middel van die terapeut se vaardige gebruik van luister en bevraagtekening.[14] Deur die geskiedenis van waardes in mense se lewens te identifiseer, is die terapeut en die kliënt in staat om 'n nuwe storie oor die persoon saam te skryf.[15]

Die storie wat mense oor hulself vertel en wat oor hulle vertel word, is belangrik in hierdie benadering, wat beweer dat die verhaal van 'n persoon se identiteit kan bepaal wat hulle dink vir hulself moontlik is. Die narratiewe terapeutiese proses stel mense in staat om te kan identifiseer watter waardes vir hulle persoonlik belangrik is, en die wyses waarop hulle persoonlike vaardighede en kennis kan gebruik om hierdie waardes uit te leef.[16]

Narratiewe terapie fokus op "unieke uitkomste" ('n term van Erving Goffman), of oomblikke wat 'n kliënt se persoonlike "probleemversadigde" narratief weerspreek. Unieke uitkomste werk deur 'n persoon se sterkpunte, agentskap en emosionele vitaliteit wat agter 'n persoon se persoonlike probleemgefokusde vertellings versteek is openbaar te maak. Unieke uitkomste kan help om toegang tot meer positiewe alternatiewe narratiewe uit te wys wat dan kliënte aangemoedig om aan te pas.[17]

Eksternaliserende gesprekke

[wysig | wysig bron]

Die konsep van identiteit is belangrik in narratiewe terapie. Die benadering het ten doel om mense se identiteite nie te vermeng met die probleme wat hulle mag ondervind of die foute wat hulle gemaak het nie. Die benadering poog eerder om modernistiese, essensialistiese idees van die self te vermy wat mense laat glo daar is 'n biologies bepaalde "ware self" of "ware natuur". In plaas daarvan kan identiteit, wat as hoofsaaklik sosiaal beskou word, verander word volgens die keuses wat mense maak.[18]

Narratiewe terapie maak gebruik van eksternaliserende gesprekke om mense se identiteit te onderskei van die probleme waarmee hulle te kampe het. Die proses van eksternalisering laat mense toe om hul verhoudings met en ten opsigte van probleme in oorweging te neem.[19] Narratiewe terapie laat mense toe om afstand te kry van hul "geïnternaliseerde" begrippe of idees van 'n probleem, deur na die probleem vanuit 'n sosiale konteks te kyk, betrokke te raak by die konstruksie en uitvoering van voorkeuridentiteite, en 'n persoon se sterkpunte of positiewe eienskappe te eksternaliseer.[20]

'n Eksternaliserende klem behels die benoeming van 'n probleem, sodat 'n persoon die uitwerking van die probleem in hul lewe kan assesseer, kan analiseer hoe die probleem in hul lewe funksioneer, en om uiteindelik hul verhouding met die probleem te kan kies.[21]

"Stelling van Posisie Kaart"

[wysig | wysig bron]

In 'n narratiewe benadering poog die terapeut om 'n samewerkende terapeutiese houding te bewerkstellig, eerder as om idees op mense af te dwing deur hulle van advies te bedien. Michael White het 'n gesprekskaart genaamd 'n "Statement of Position Map" ontwikkel wat ontwerp is om die kliënt se eie evaluering van die probleme en ontwikkelings in hul lewens te ontlok. Die uitgangspunt is dat beide die terapeut en die kliënt oor waardevolle inligting beskik wat relevant is tot die proses en die inhoud van die terapeutiese gesprek. Deur 'n ingesteldheid van nuuskierigheid en samewerking in te neem, poog die terapeut om die implisiete boodskap aan mense te gee dat hulle reeds kennis en vaardighede het om die probleme waarmee hulle te kampe het, op te los. Wanneer mense oplossings vir hul eie probleme ontwikkel op grond van hul eie waardes, kan hulle baie meer toegewyd raak om hierdie oplossings te implementeer.[22]

Geheue-oefening

[wysig | wysig bron]

Narratiewe terapie identifiseer dat identiteite sosiale prestasies is en die praktyk van 'onthou' bring diegene wat 'n persoon se voorkeurverhaal oor hulself ondersteun nader, en ontkoppel diegene wat nie die persoon ondersteun nie. Met ander woorde, individue assosieer graag met diegene wat hulle sosiale identiteit bevestig, en distansieer van diegene wat hulle anders sien as hoe hulle oor hulsef dink.

'Afwesig maar implisiet'

[wysig | wysig bron]

Die konsep van "afwesig maar implisiet" verwys na die onderskeiding wat mense moet maak tussen hul uitgedrukte ervarings en ander ervarings wat hulle in die verlede gehad het en reeds betekenis daaraan toegeken het. Die konsep van "afwesig maar implisiet" word gebruik om stories van jouself te ontdek wat onderliggend is aan die probleem-narratief wat verskaf word.[23] Geïnspireer deur die werk van Jacques Derrida, het Michael White nuuskierig geword oor die waardes wat implisiet is in mense se pyn, hul gevoel van mislukking en hulle optredes.[24] Dikwels voel mense net pyn of mislukking wanneer hul waardes gekompomitteer is, of wanneer hul verhoudings en lewens nie is soos hulle behoort te wees nie. Verder is daar ook dikwels inisiatiewe wat sloer, weens implisiete waardes.

Buitestaander getuienis kaart

[wysig | wysig bron]

In hierdie spesifieke narratiewe praktyk sal mense die voorkeurverhale van ander se lewens ontmoet, luister en daarop reageer. Dit word in narratiewe terapie na verwys as "buitestaander getuienis praktyk".[25] Dikwels is hulle vriende van die persoon in konsultasie of vorige kliënte van die terapeut wat hul eie kennis en ervaring van die probleem byderhand het. Tydens die eerste onderhoud, tussen die terapeut en die konsulterende persoon, luister die buitestaander sonder om kommentaar te lewer.

Dan voer die terapeut 'n onderhoud met die buitestaander met die vooraf instruksies om nie te kritiseer of te evalueer of 'n proklamasie te maak oor wat hulle sopas gehoor het nie, maar eerder om bloot te sê watter frase of beeld vir hulle uitgestaan het, gevolg deur enige resonansies tussen hul lewensstryd en diegene wat so pas gesien is. Laastens word die buitestaander gevra op watter wyses hulle 'n verskuiwing in hulself ervaar kon voel sedert hulle die vertrek die eerste keer binnegekom het.[26]

Vervolgens, en op ;n soortgelyke wyse, wend die terapeut dan na die konsulterende persoon, wat deurgaans geluister het, en voer 'n onderhoud met hulle oor watter beelde of frases uitgestaan het in die gesprek wat pas aangehoor is en watter resonansies by hulle aanklank gevind het.

Uiteindelik is 'n buitestaander getuienis gesprek dikwels ook lonend vir getuies. Maar vir die konsulterende persoon is die uitkomste merkwaardig: hulle leer dat hulle nie die enigste een is met hierdie probleem nie, en hulle verkry nuwe beelde en kennis daaroor en hul gekose alternatiewe rigting in die lewe. Die hoofdoel van narratiewe terapie is om kliënte te help om nuwe, positiewe stories te skep wat hulle kan gebruik om hul lewens te herskrywe.[27] Narratiewe terapie help om mense se probleme van hulself te onderskei en te eksternaliseer, sodat hulle bemagtig kan word en beheer oor hul lewens op 'n positiewe, betekenisvolle wyse kan oorneem.

Terapeutiese dokumente

[wysig | wysig bron]

Narratiewe terapie vergestalt 'n sterk waardering vir die skepping en benutting van dokumente, soos wanneer 'n persoon en 'n berader mede-outeur "A Graduation from the Blues Certificate" byvoorbeeld.[28] In sommige gevalle word gevalnotas saam met kliënte geskep om dokumentasie sowel as vorderingsaanwysers te verskaf.

Sosiaal-politieke terapeutiese benadering

[wysig | wysig bron]

Daar is 'n sterk bewussyn van die impak van magsverhoudings binne terapeutiese gesprekke, met 'n toewyding om telkens terug te keer na die kliënt aangaande die uitwerking van terapeutiese style ten einde moontlike negatiewe effekte van onsigbare aannames of voorkeure van die terapeut te versag.[29] Daar is ook 'n bewustheid van die wyses waarop sosiale narratiewe soos byvoorbeeld oor vroulikheid en manlikheid mense se identiteit negatief kan beïnvloed.[30]

Eetversteurings

[wysig | wysig bron]

Narratiewe terapie het talle bydraes tot die veld van eetversteurings gemaak. David Epston, Stephen Madigan en Catrina Brown het die belangrikste bydrae gelewer om 'n depatologiserende benadering tot hierdie verskynsel te bring.[31]

Mans en gesinsgeweld

[wysig | wysig bron]

Narratiewe terapie is ook toegepas om met mans te werk wat hul vroulike maats mishandel. Alan Jenkins en Tod Augusta-Scott was die mees produktiewe op hierdie gebied. Hulle het 'n sosiaal-politieke ontleding van die geweld geïntegreer, terwyl hulle terselfdertyd mans op 'n respekvolle, samewerkende wyse betrek het.[32][33] 

Gemeenskapswerk

[wysig | wysig bron]

Narratiewe terapie is ook in 'n verskeidenheid gemeenskapsomgewings gebruik. Veral 'n oefening genaamd "Tree of Life" is gebruik om gemeenskappe te mobiliseer om volgens hul eie waardes op te tree.[34]

Daar was verskeie formele kritiek op narratiewe terapie oor wat as die teoretiese en metodologiese teenstrydighede daarvan beskou word, en verskeie ander bekommernisse.[35][36][37][38][39]

  • Narratiewe terapie is gekritiseer as 'n sosiaal-konstruksionistiese oortuiging dat daar geen absolute waarhede is nie, maar slegs sosiaal-gesanksioneerde standpunte, en dat narratiewe terapeute bloot hul kliënt se bekommernisse bevoorreg bo en behalwe "dominerende" kulturele narratiewe.
  • Verskeie kritici het kommer uitgespreek dat narratiewe terapie ghoeroes van sy leiers gemaak het, veral in die lig dat sy voorste voorstanders geneig is om te hard te wees oor die meeste ander soorte terapie.
  • Narratiewe terapie word ook gekritiseer vir die gebrek aan kliniese en empiriese studies om sy vele aansprake te bekragtig. Etchison & Kleist (2000) het gesê dat narratiewe terapie se fokus op qualitative uitkomste nie ooreenstem met groter quantitative navorsing en bevindinge wat die meerderheid gerespekteerde empiriese studies vandag gebruik nie. Dit het gelei tot 'n gebrek aan navorsingsmateriaal wat sy aansprake van doeltreffendheid kan ondersteun.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Re-Authoring (18 Augustus 2015). "What is narrative practice?". Re-Authoring Teaching (in Engels (VSA)). Besoek op 6 Oktober 2021.
  2. ↑ Winslade, John; Monk, Gerald (2000). Narrative Mediation: A New Approach to Conflict Resolution. San Francisco: Jossey-Bass. ISBN 0787941921. OCLC 42598442.
  3. ↑ Nylund, David; Tilsen, Julie (Desember 2006). "Pedagogy and praxis: postmodern spirit in the classroom". Journal of Systemic Therapies. 25 (4): 21–31. doi:10.1521/jsyt.2006.25.4.21.
  4. ↑ Chow, Esther OW (20 Augustus 2014). "Narrative therapy an evaluated intervention to improve stroke survivors' social and emotional adaptation". Clinical Rehabilitation. 29 (4). SAGE Publications: 315–326. doi:10.1177/0269215514544039. ISSN 0269-2155. PMID 25142279. S2CID 33230523. In narrative therapy, people construct their life stories to make sense of their lives. However, in view of illness narrative, these stories are regularly constrictive and blaming. ...narrative therapists believe that multiple realities can serve as a means to help people reconstruct their lives from a more positive and appreciative perspective.
  5. ↑ Grossoehme, Daniel H. (2013). "Chaplaincy and Narrative Theory: A Response to Risk's Case Study". Journal of Health Care Chaplaincy. 19 (3). Informa UK Limited: 99–111. doi:10.1080/08854726.2013.806119. ISSN 0885-4726. PMC 4609436. PMID 23844843. While both narrative therapy and narrative theory focus on storytelling and constructed meaning, they are different; narrative therapy resisting the "expert" knowledge (which means power) that is inherently claimed by someone who classifies or labels a narrative as a particular type. Power lies not as a quality internal to people who exercise it over others, but instead power resides in the jointly constructed meaning that people give to the problem in their lives.
  6. ↑ Cashin, Andrew (2008). "Narrative Therapy: A Psychotherapeutic Approach in the Treatment of Adolescents With Asperger's Disorder". Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing. 21 (1). Wiley: 48–56. doi:10.1111/j.1744-6171.2008.00128.x. ISSN 1073-6077. PMID 18269411. Narrative therapy specifically involves working with a person to examine and edit the stories the person tells himself or herself about the world to promote social adaptation while working on specific problems of living. These complex stories include those related to who they are as a person and their interpretation of events that signal to them where they fit into the world. It is very much about re-ordering parts or in some cases the whole of the personal in head filing cabinet.
  7. ↑ STRAND, PAUL S. (1997). "Toward a Developmentally Informed Narrative Therapy". Family Process. 36 (4). Wiley: 325–339. doi:10.1111/j.1545-5300.1997.00325.x. ISSN 0014-7370. PMID 9543655. ...defocusing on pathology while verbally elucidating the hidden strengths and resources of families (4), and generating questions such that important family narratives are re-authored to provide greater possibilities for developing solutions to present problems. ...narrative approaches are designed to free families from their difficulties by helping them verbally construct new mental frameworks that deemphasize problems and/or open opportunities for their solutions.
  8. ↑ Payne, Martin (2015). "Narrative therapy". In Nelson-Jones, Richard (red.). Nelson-Jones' Theory and Practice of Counselling and Psychotherapy (6th uitg.). Los Angeles: SAGE Publications. pp. 360–382. ISBN 9781446295564. OCLC 897445861.
  9. ↑ Combs, Gene; Freedman, Jill (Oktober 2012). "Narrative, poststructuralism, and social justice: current practices in narrative therapy". The Counseling Psychologist (in Engels). 40 (7): 1033–1060. doi:10.1177/0011000012460662. ISSN 0011-0000. S2CID 145432322.
  10. ↑ White, Michael (2016). Narrative therapy classics. Adelaide, South Australia. ISBN 978-0-9752180-8-2. OCLC 961218406.{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link)
  11. ↑ Kingsley), White, Michael (Michael (2006). Narrative therapy with children and their families. Dulwich Centre Publications. ISBN 0-9752180-2-6. OCLC 70782282.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  12. ↑ White, M. K., & Morgan, A. (2006). Narrative therapy with children and their families (pp. 1-56). Adelaide: Dulwich Centre Publications.
  13. ↑ Angus, Lynne E.; McLeod, John (2004). The handbook of narrative and psychotherapy : practice, theory, and research. Thousand Oaks, Calif.: SAGE Publications. p. 60. ISBN 0-7619-2684-4. OCLC 52766323. The socially authored plots adapted to the local circumstances of individuals are termed dominant stories. Overcoming the dominant story: therapist works with the person to deconstruct his or her dominant plot. The first step in overcoming an internalized, culturally imposed self-story is to bring the story to awareness.
  14. ↑ Bavelas, Janet B.; Coates, Linda; Johnson, Trudy (Desember 2000). "Listeners as co-narrators". Journal of Personality and Social Psychology. 79 (6): 941–952. doi:10.1037/0022-3514.79.6.941. PMID 11138763. S2CID 39770808.
  15. ↑ How to Rewrite Your Own Story – Lessons From Narrative Therapy
  16. ↑ Brown, Catrina; Augusta-Scott, Tod, reds. (2007). Narrative Therapy: Making Meaning, Making Lives. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications. ISBN 978-1412909877. OCLC 64688794.
  17. ↑ Draucker, Claire Burke; Smith, Carolyn; Mazurczyk, Jill; Thomas, Destini; Ramirez, Patricia; McNealy, Kim; Thomas, Jade; Martsolf, Donna S. (Maart 2016). "Unique Outcomes in the Narratives of Young Adults Who Experienced Dating Violence as Adolescents". Journal of the American Psychiatric Nurses Association (in Engels). 22 (2): 112–121. doi:10.1177/1078390315621062. ISSN 1078-3903. PMID 27000183.
  18. ↑ White, Michael (2007). Maps of Narrative Practice. New York: W. W. Norton & Company. p. 139. ISBN 9780393705164. OCLC 76792066.
  19. ↑ White, Michael; Epston, David (1990). Narrative Means to Therapeutic Ends. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 0393700984. OCLC 20828023.
  20. ↑ Jagatdeb, Soumya; Mishra, Sanjana; Bajpai, Thwisha; Sen, Shelja (April 2024). ""Externalizing the Internalized:" Exploring Externalizing Conversations in Narrative Therapy with Adolescents and Young Adults in the Indian Context". Journal of Indian Association for Child and Adolescent Mental Health (in Engels). 20 (2): 153–160. doi:10.1177/09731342241238096. ISSN 0973-1342.
  21. ↑ Jagatdeb, S., Mishra, S., Bajpai, T., & Sen, S. (2024). “Externalizing the Internalized:” Exploring Externalizing Conversations in Narrative Therapy with Adolescents and Young Adults in the Indian Context. Journal of Indian Association for Child and Adolescent Mental Health, 20(2), 153-160.
  22. ↑ White, Michael (1995). Re-Authoring Lives: Interviews & Essays. Adelaide: Dulwich Centre Publications. p. 39. ISBN 9780646227351. OCLC 34403483.
  23. ↑ CAREY, MAGGIE; WALTHER, SARAH; RUSSELL, SHONA (10 Augustus 2009). "The Absent but Implicit: A Map to Support Therapeutic Enquiry". Family Process. 48 (3): 319–331. doi:10.1111/j.1545-5300.2009.01285.x. ISSN 0014-7370. PMID 19702920.
  24. ↑ Deconstruction: https://dulwichcentre.com.au/wp-content/uploads/2020/09/Deconstruction-and-Therapy.pdf
  25. ↑ Walther, Sarah; Fox, Hugh (2012). "Narrative therapy and outsider witness practice: Teachers as a community of acknowledgement". Educational and Child Psychology (in Engels). 29 (2): 10–19. doi:10.53841/bpsecp.2012.29.2.10. ISSN 0267-1611.
  26. ↑ White, Michael (2004). Narrative Practice and Exotic Lives: Resurrecting Diversity in Everyday Life. Adelaide: Dulwich Centre Publications. p. 15. ISBN 9780957792999. OCLC 60583048.
  27. ↑ Robson, Maggie (Februarie 2008). "The driver whose heart was full of sand: Leigh's story – a play therapy case study of a bereaved child". British Journal of Guidance & Counselling. 36 (1): 71–80. doi:10.1080/03069880701715663. ISSN 0306-9885.
  28. ↑ Payne, Martin (2006). Narrative Therapy: An Introduction for Counsellors (2nd uitg.). London; Thousand Oaks: SAGE Publications. p. 106. doi:10.4135/9781446213322. ISBN 9781412920124. OCLC 62178252.
  29. ↑ Madigan, Stephen (2019). Narrative Therapy. Theories of Psychotherapy Series (2nd uitg.). Washington, DC: American Psychological Association. p. 81. doi:10.1037/0000131-000. ISBN 9781433829864. OCLC 1056201760.
  30. ↑ Brown, C., & Augusta-Scott, T. (2006). Narrative therapy: Making meaning, making lives. Sage.
  31. ↑ Weber, M., Davis, K., & McPhie, L. (2006). Narrative therapy, eating disorders and groups: Enhancing outcomes in rural NSW. Australian Social Work, 59(4), 391-405.
  32. ↑ Allen, M. (2011). Narrative therapy for women experiencing domestic violence: Supporting women's transitions from abuse to safety. Jessica Kingsley Publishers.
  33. ↑ Augusta-Scott, Tod; Scott, Katreena; Tutty, Leslie M., reds. (2017). Innovations in Interventions to Address Intimate Partner Violence: Research and Practice. New York: Routledge. doi:10.4324/9781315532776. ISBN 9781138692268. OCLC 948558557.
  34. ↑ Denborough, David (2014). Retelling the Stories of Our Lives: Everyday Narrative Therapy to Draw Inspiration and Transform Experience. New York: W. W. Norton & Company. pp. 11–21. ISBN 9780393708158. OCLC 855507198.
  35. ↑ Etchison, Mary; Kleist, David M. (Januarie 2000). "Review of narrative therapy: research and utility". The Family Journal. 8 (1): 61–66. doi:10.1177/1066480700081009. S2CID 143708204.
  36. ↑ Doan, Robert E. (Fall 1998). "The king is dead; long live the king: narrative therapy and practicing what we preach". Family Process. 37 (3): 379–385. doi:10.1111/j.1545-5300.1998.00379.x. PMID 9879006.
  37. ↑ Fish, Vincent (Julie 1993). "Poststructuralism in family therapy: interrogating the narrative/conversatinal mode". Journal of Marital and Family Therapy. 19 (3): 221–232. doi:10.1111/j.1752-0606.1993.tb00983.x.
  38. ↑ Minuchin, Salvador (Oktober 1998). "Where is the family in narrative family therapy?". Journal of Marital and Family Therapy. 24 (4): 397–403. doi:10.1111/j.1752-0606.1998.tb01094.x. PMID 9801999.
  39. ↑ Madigan, Stephen (Maart 1996). "The politics of identity: considering community discourse in the externalizing of internalized problem conversations". Journal of Systemic Therapies. 15 (1): 47–62. doi:10.1521/jsyt.1996.15.1.47.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Narratiewe_terapie&oldid=2766338"