Nita Griessel

Nita Griessel (*3 Oktober 1936, Vryburg –) is ’n Afrikaanse skrywer van ontspanningslektuur en liefdesverhale. Gedurende haar loopbaan verskyn daar meer as 70 verhale uit haar pen.

Lewe en werk

Herkoms en opleiding

Juanita Rademeyer is op 3 Oktober 1936 op die plaas Senekal in die distrik Vryburg naby die Kalahari gebore, waar sy ook grootword. Sy is die jongste van agt kinders. Haar ma, Lizzie, was ’n onderwyseres. Sy matrikuleer op Vryburg, waarna sy aan die Universiteit van Stellenbosch studeer en in 1956 ’n H.P.O.D. (Hoër Primêre Onderwysdiploma) behaal.

Loopbaan as onderwyser en skrywer

Sy gee agtereenvolgens skool in Parow-Noord, Warrenton en Calvinia. By laasgenoemde skool is sy inwonende onderwyseres in die skoolkoshuis en sy ontmoet hier haar toekomstige man. Na haar troue met die boer Ernst Griessel op 4 Julie 1964 op Vryburg vestig sy haar op die plaas Nuwelande naby Loxton in die Karoo. In later jare is sy skoolhoof op Loxton, maar tussendeur maak sy haar twee kinders (Erich, ’n lid van die Suid-Afrikaanse Weermag, en Nicolette, ’n rekenmeester) groot en skryf feitlik voltyds aan die meer as sewentig romans wat uit haar pen verskyn. In haar passie vir weeskinders is sy instrumenteel om weeskinders in pleegsorg te plaas by boere in die omgewing, terwyl sy en haar man ook gereeld pleegkinders onder hulle sorg neem.

Op 10 Desember 1969 verwoes ’n brand hulle huis op die plaas en al wat sy kon red van haar besittings, was die manuskrip van haar tweede boek en haar Olivetti tikmasjien. In 2002 verhuis sy en haar man van die plaas na die dorp.

Skryfwerk

Op nege jaar skryf sy reeds haar eerste storie, wat handel oor ’n weeshuismeisie. Hoewel sy daarna aanhou skryf, dink sy nie aan publikasie nie. Op Loxton is sy bevriend met die skrywers Paula en Ena Murray. Met hulle aanmoediging stuur sy dan ’n manuskrip na ’n uitgewer, wat dit met wysigings aanvaar vir publikasie. Sy skryf veral populêre liefdesverhale.

Fiksie

In Die liefde van Tallie (1970) is verpleegster Tallie Verster sedert haar aankoms as weeskind op die dorp baie geliefd. Dokter Wouter Reyneke is ’n nuwe intrekker, maar raak ook gou bemind in die omgewing weens sy hulpvaardigheid. Twee geliefde mense – maar met mekaar kan hulle nie klaarkom nie.

In ’n Ligter daeraad (1970) word Henri Dreyer deur oom Jos en tante Miem aangeneem en is die plaas Kloofhoek vir hom ’n ware tuiste, maar hy kan die vernedering van die weeshuis nie vergeet nie. Dit lei daartoe dat hy nie dink dat hy Hanti Streicher se liefde waardig is nie.

My lied sonder woorde (1976) vertel van Franzi, haar klein broertjie Brink en oupa Herkie, wat gedwing word om die erfplaas Edenville te verlaat en op Oesterbaai ’n plot aan te skaf. Franzi kry hier werk as assistent by ’n veearts. Hulle buurman is die eens gevierde pianis Fritz von Pletzen, wat besig is om blind te word en as gevolg daarvan verbitterd is. Hy teken hewig beswaar aan wanneer Franzi ’n hondehotel op hulle plot begin. Nag sonder sterre (1978) is die vervolg op My lied sonder woorde. Brink ontmoet hier vir Liesel Gerber, maar hulle paaie skei wanneer hy universiteit toe gaan. Sy ontmoet vir Con de Heyer en trou met hom, maar omstandighede dwing hulle om na Kromdraai te verhuis, waar Brink as veearts praktiseer. Liesel ontdek dat sy eintlik steeds lief is vir Brink.

Wie die verlange ken (1978) is Karlien Truter, wat by haar grootouers grootgeword het, se verhaal. Sy het nie geweet wie haar ouers was nie en van kleintyd af wou sy baie graag uitvind. Haar grootouers is in ’n noodlottige motorongeluk betrokke en op haar sterfbed prewel Ouma Nell iets van Oliensdrift en ’n ivoorkissie. In die kissie kry Karlien ’n sonderlinge ring met die naam Gerrie daarop gegraveer en ’n briefie wat lui: “Mag geluk haar nie ook verbygaan nie. Chrisna”. Met hierdie inligting tot haar beskikking aanvaar sy die pos as nuwe kindertuinonderwyseres op Oliensdrift in die Kalahari.

In Die lewe bly ’n lied (1979) kom die stadsjapie Mitzi Adler sonder ’n sent op Avondsrus aan om die plaas wat haar oupa aan haar nagelaat het, te kom opeis. Meiring Naudé, wat na die plaas omsien, is nie gelukkig oor hierdie verwikkelinge nie.

Bloeisels vir jou, Elani (1979) is die verhaal van verpleegster Elani Wiehahn. Almal in die hospitaal in die stad waar sy werk is opgewonde oor die koms van die chirurg Wilhelm Lochner wat oorsee verder gaan studeer het. Wilhelm was egter die bestuurder in die motorongeluk waarin Elani se moeder gesterf het.

Karen van Duinesee (1979) vertel van die ryk Karen de Jongh, wie se verlowing met Deon verbreek word en wie se verhouding met Philip ook skipbreuk ly. Sy besluit om weg te kom en aanvaar ’n pos as onderwyseres by die eenmanskooltjie op Duinesee, ’n vissersdorpie. Hier is Wald Hofmeyr vanuit die staanspoor vyandig teenoor haar, maar Leon Saunders hou haar gereeld geselskap.

Die dogter van Tallie (1980) is ’n vervolg op Die liefde van Tallie. Nonnie Reyneke, Tallie se dogter, se lewe is ongekompliseerd, totdat die vreemdeling op die dorp opdaag.

’n Pand vir Katinka (1980) vertel die verhaal van Katinka Enslin, wat dink dat sy alles verloor het. Haar vader speel bankrot kort voor sy dood en haar vriend Anton los haar. In stede van die lewe van ’n sorgelose rykmansdogter, staan sy nou daagliks agter ’n winkeltoonbank en bly in ’n eenvoudige woonstelletjie wat sy saam met haar sieklike moeder en bejaarde oupa deel. Sy wil nooit met ’n ryk man trou nie, want geld bring nie liefde nie. Paul Jooste is bestendig en vra haar om te trou, maar sy ontmoet ook die ryk Ronnie Hattingh by haar werk.

In Die vlinder van Amanzi (1980) rebelleer die bedeesde rykmansdogter Trizelle Bredell en sy ryloop na haar pa se vakansieplaas, Amanzi. Die kwaai Ier Barry O’Brien is hier die bestuurder en hy trap haar behoorlik vas as sy nie binne die reëls van die plaas hou nie. Barry het ’n liefdesteleurstelling gehad en Trizelle probeer tot hom deurdring, maar sy ou geliefde Yvonne verskyn weer op die toneel.

Net vir jou, Dienkie (1982) is Dienkie Pretorius se verhaal. Sy wou altyd ook graag ’n oupa gehad het, maar haar pa en oupa het reeds voor haar geboorte vervreem geraak. Na haar pa, broer en skoonsuster se tragiese dood, besoek ’n vreemde prokureur haar met die eienaardige versoek dat haar oupa Marthinus ’n baie siek man is en haar versoek om sy plaas op te pas terwyl hy in die hospitaal is. So beland Dienkie op Solidêr, waar sy kennis maak met oupa Tienie, ’n jarelange boesemvriend van haar oupa, sy seun Gideon, en ook Gideon se vriendin, die model Gretha Payne. Oupa Tienie verower dadelik vir hom ’n plekkie in Dienkie se hart, maar met sy seun kan sy maar net nie oor die weg kom nie, veral nie toe sy begin vermoed dat hy met allerhande onderduimse bedrywighede doenig is nie.

Pauline Hamman reageer toe sy in Die wewenaar van Kapoet… soek ’n nooi (1986) die versoek vir so ’n nooi oor die radio hoor. Sy wil die beklemming van haar ryk ouerhuis van haar afskud. Dinge is egter baie anders as wat sy verwag het. Kapoet is glad nie ’n spogplaas nie en is vasgevang in ’n knellende droogte, en Buks de Wet is glad nie ’n verstokte wewenaar nie, maar ’n aantreklike, dinamiese jong man. Hier leer Pauline egter opregte mense ken.

In Die liefdespaljas van Kadot (1987) besluit Codette Heroldt, erfgenaam van die Heroldt-miljoene, om eerder op Rockybaai te gaan kampeer as om in Switserland te gaan ski. Sy vermom haar sodat niemand haar herken nie. Hier ontdek sy wat werklik kosbaar is in die lewe.

Die onderwyseres Salomien Munnik is in ’n Melodie vir Salomien (1987) per trein op pad na De Bron. ’n Gryskopvrou met ’n klein dogtertjie aan die hand vra haar om na klein Ina Eloff, wat in dieselfde kompartement as Salomien sou reis, om te sien. Ina is ook op pad na De Bron, waar Ina by haar ouboet, Raynier Eloff, gaan woon omdat haar ouma ouetehuis toe trek. Op De Bron bly Salomien in tant Gesie se losieshuis en ontmoet die platjie, Leon Rabie, die Italianer-skilder, Roberto Rossini, en Dina wat by die sentrale werk. Salomien maak ook kennis met die ou alleenloper, Johannes die Swerwer, wat later ’n baie groot rol in haar lewe speel. Daar is ook Edna Coetzee, ’n klerk in Raynier se winkel wat na haar man se dood haar visier op Raynier gestel het.

Vinkel en Koljander (1988) is ’n identiese tweeling, maar die mans in hulle lewens is onbewus daarvan.

In Tussenspel op Weltevrede (1989) beland Bernadette Knox op Botha Beneke se plaas, Weltevrede. Sy het geen heenkome nie en haar verlede verhoed haar om terug te keer na waar sy vandaan kom en daarom gee sy voor dat sy aan geheueverlies ly om sodoende op Weltevrede te kan aanbly. ’n Nuwe lewe begin op Weltevrede, maar dit kan nie vir ewig duur nie en sy worstel met die vrees wat haar leuens veroorsaak.In “Oor die duine heen” (1992) gaan Lizeth Lindbergh, haar seuntjie Konrad en haar bediende Patience na Makrielbaai. Hier ontmoet sy weer vir dokter Mynhardt Froneman, wat sy in haar jeug liefgehad het, en raak die skilder Hein Pentz dadelik op haar verlief. Sy is egter ’n getroude vrou. Christa Saunders beskou vir Hein as haar eiendom en dan probeer iemand vir Konrad ontvoer.

In Indringer op Dassiedraai (1993) erf Thanet Stegmann onverwags die helfte van die plaas Dassiedraai, waar sy saam met haar dogtertjie gaan bly. Haar eerste pogings om te boer is rampspoedig en Gideon Oelofsen spring in om haar touwys te maak.

In Die skadujare (1996) is die jong getroude Anton Stegmann in ’n ongeluk betrokke nadat hy uit die huis uit is om vir sy vrou ’n verrassing te gaan haal. Sy laaste woorde aan haar is om uit te hou, dit sal die moeite werd wees. Na twee jaar in ’n koma laat weet die hospitaal haar om te kom, Anton toon tekens van lewe.

In Skemermeisie van Nova Vita (1996) bly Lulu Haupt heeltemal afgesonder in ’n huisie by die see. Sy word gedwing om haar verlede in die oë te kyk wanneer haar ongepoetste buurman sê dat sy net sowel ’n non kan word.

In ’n Temmer vir Tinkie (1996) is Tinkie Tredoux eienares van die spogplaas Kiewietsvlei en Lemmer Jordaan ’n boer met groot ambisie. Hulle deel ’n liefde vir die grond en ’n afkeer aan mekaar, wat gereeld aangeblaas word wanneer hulle met mekaar te doen het.

Vurige Victoria(1998) is ’n plaasverhaal. Victoria Botha is nie ’n katjie om sonder handskoene aan te pak nie en sien kans vir enigiets. Wanneer oom Benno die plasie Goedgemeen aan haar bemaak met die voorwaarde dat sy vir ’n jaar daarop gaan boer en wins maak, sien sy onmiddellik kans daarvoor. Die buurman, Jan Henneke, kry van meet af aan met die skerp kant van haar tong te doen, want hy wil graag Goedgemeen koop om sy sakdoekgrondjie groter te maak. Netta Pienaar, sy vriendin, is ’n bondgenoot, maar tant Malie, sy ouma, bewonder Vicky se pit.

Na haar oupa se dood is Erika Lourens in Haar naam is Erika (2000) alleen in die wêreld. Haar ouers is in ’n motorongeluk dood en haar pa se stiefbroer plaas haar daarna in ’n kinderhuis. Sy slaag haar graad in fisioterapie met lof en aanvaar ’n pos as fisioterapeut op die Duitser Heinz Ericksen se plaas Daheim. Min weet sy wat die toekoms vir haar inhou en hoe dit met haar verlede verweef is.

In Hartskoot in die skrikkeljaar (2003) raak Marita Eksteen impulsief verloof aan die wildvreemde dokter Francois Heyns, maar hierdie besluit kan dalk boemerang op haar.

Naas Reynecke is in Marykie se tuiskoms (2007) vir ’n ruk weg van Lukashof Hospitaal. By sy terugkeer wil hy vir Marykie Ludick die hof maak, maar sy is terughoudend.

In Sewe munte vir geluk (2007) wil Jolene Nihan se stiefpa haar in ’n huwelik dwing met ’n biljoenêr net om sy sakeryk van ondergang te red. Sy vlug na die Britse platteland, waar sy onder ’n skuilnaam lewe en beplan om te bly tot na haar mondigwording. Hier ontmoet sy egter onverwags baie besondere mense.

Jana ontdek in Jana se geheim (2009) ’n brief tussen haar oom se goed na sy dood. Hierna gaan sy na Vergenoeg-vakansieoord om Armand Schutte te ontmasker, maar hy mag nie weet wie sy werklik is nie.

Nie-fiksie

Haar enigste nie-fiksie boek is Loxton se eeufeesboek, wat in 1999 verskyn en waarin die geskiedenis van hierdie dorp uiteengesit word.

Eerbewyse

In 1989 ontvang sy die Manie van der Walt-eerbewys en trofee van die uitgewers J.P. van der Walt vir haar bydraes van besondere gehalte oor twintig jaar.

Publikasies

Werke wat uit haar pen verskyn sluit in:

Jaar	Publikasies
1969	Geliefde voog
1970	Die liefde van Tallie
	’n Ligter daeraad
1972	Die enkele blaar
	Die goue kandelaar
1976	My lied sonder woorde
1977	Tamaryn van die veld
1978	Haar geleende naam
	Nag sonder sterre
	Wie die verlange ken
1979	Bloeisels vir jou, Elani
	Karen van Duinesee
	Die lewe bly ’n lied
	Sluier oor Friedenau
1980	Die dogter van Tallie
	Die goue glinsterdraad
	’n Pand vir Katinka
	Somerliefde
	Die vlinder van Amanzi
1981	Gety van geluk
	’n Handvol sewejaartjies
	’n Reënboog oor Voetpad
	Wees my troebadoer
1982	Cupido versus Cato
	Net vir jou, Dienkie
1983	Met ’n minnelied
	Oor die duine heen
1984	Dierbare doringlelie
	Harpsang van die wind
	Herfswinde oor Mon Repos
1985	Die brose hart
	Die lang pad na Gannabosvlakte
	Vier mans en ’n hartedief
	Koesterende maskerade
	’n Rebel vir Kiepersol
	Waaisaad in die wind
1987	Die wewenaar van Kapoet
	Die liefdespaljas van Kadot
	Die liefdespaljas van Kado
	Veel meer as juwele
1988	Luister na die gisterwind
	Met komplimente aan Kapokkie
	Vinkel en koljander
	Vredeslied van Kavango
1989	Bewaar die knikkertjie
	Tolbos van verlange
	Tussenspel op Weltevrede
	Omnibus: Geliefde voog; Die liefde van Tallie; Die dogter van Tallie
1990	Hartskoot in die skrikkeljaar
1991	Viooltjies in die reën
1992	Die lewe bly ’n lied
1993	Ballade van die liefde
	Blomme vir môre
	Indringer op Dassiedraai
	Vergeet-my-nietjie
	Omnibus: My lied sonder woorde; Nag sonder sterre
1994	’n Lenteruiker vir Ounie
	Liefde in paaiemente
1995	Die skadujare
1996	Die skemermeisie van Nova Vita
	’n Temmer vir Tinkie
1997	Sewe munte vir geluk
1998	Sonnige straatmusikant
	Vurige Victoria
1999	Ankers vir Anabel
	Intrige op Afsaal
	Loxton se eeufeesboek
2000	Haar naam is Erika
2002	Dure beloftes
	’n Flentertjie vryheid
	Sterre vir Paulien
2006	Cul-de-sac vir Terida
2007	Marykie se tuiskoms
2008	Sieraad van my hart
	Omnibus 1: Sonnige straatmusikant; Vurige Victoria; Dure beloftes
2009	Jana se geheim

Bronnelys  

Boeke

• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I.J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998

Tydskrifte en koerante

• Boshoff, Johann P. Die skrywer Nita Griessel loop in al haar stories rond.Volksblad,14 Mei 2011