O.S. Vermooten

O.S. Vermooten (Colesberg, Kaapkolonie, 8 September 1871 – Johannesburg, 7 Junie 1943) was ’n Suid-Afrikaanse prokureur, notaris en politikus, asook 'n geswore taksateur en vrederegter vir die distrik Wodehouse.

Octavius Septimus (Ockie) Vermooten was die seun van Dirk Vermooten, wat hare lank spesiale vrederegter en posmeester op Venterstad was. Ockie Vermooten het hom in 1896 as prokureur op Dordrecht gevestig. Toe die Republikeinse magte die dorp op 2 Desember 1899 annekseer het Vermooten dadelik by hulle aangesluit en is hy later aangestel as waarnemende landdros. As krygsgevangene is hy na verskeie tronke gestuur, onder meer dié op Sterkstroom. Op 19 Mei 1900 het regter sir Jacob Barry en 'n jurie op Grahamstad hom aan hoogverraad skuldig bevind en tot vier jaar tronkstraf gevonnis. Eindelik was hy altesaam drie jaar in die gevangenis, waarvan hy die grootste deel in Tokai (die latere Pollsmoor) deurgebring het. Daar het hy 'n skool begin met omtrent 80 leerlinge, van wie talle toe al 'n grys baard gehad het.

Hy was prokureur van beroep en het jare lank op Dordrecht gepraktiseer, maar hy het die grootste deel van sy lewe aktief aan die politiek deelgeneem. In 1908 was hy Volksraadslid in die Kaapse parlement vir die kiesafdeling Wodehouse. Destyds was hy een van die regeringswepe. Teen 1930 was hy en Joel Krige die enigste oorblywende lede van die ou Kaapse Parlement in die Unie-Volksraad.

In die algemene verkiesing van Oktober 1915 is hy as lid van die Nasionale Party vir die kiesafdeling Wodehouse (rondom Dordrecht) gekies. Saam met ses ander LV’s was hy een van die eerste Kaaplandse lede van die Nasionale Party in die Volksraad. Met die verkiesing van Maart 1920 het hy sy setel behou, maar moes dit in 1921 afstaan. In Junie 1924 egter herkies en in die Volksraad het hy in verskeie belangrike komitees gedien. Hy het dit tot hoofsweep van die Party gebring. In 1933 het hy hom aan die politiek onttrek nadat hy ook in 1929 se verkiesing die pyp gerook het. Hy is in 1924, met die bewindsoorname van die Pakt-regering aangestel as een van die regeringswepe en het dit gebly tot hy in 1929 aangestel is as adjunkvoorsitter van komitees in die Volksraad. Hy was voorsitter van die konferensie gehou op De Aar in September 1915 waar die Nasionale Party in Kaapland gestig is. In 1929 en weer in 1930 was hy voorsitter van die Nasionale Party se Kaaplandse kongres. Van die Dordrechtse Distriksbestuur van die NP was hy voorsitter sedert die stigting daarvan. Hy was ook lid van die regeringsdeputasie na Indië in 1926 onder leiding van min. F.W. Reitz.

Hy was twee keer getroud: Uit die eerste huwelik, met mej. Maria Smit (oorlede in 1917) van Burgersdorp, is ses kinders gebore, en uit die tweede, met mej. Miemie (of Mymie) de Kock van Stellenbosch, twee.

Bronne[wysig | wysig bron]

(af) Nienaber, P.J. 1947. Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel I. Johannesburg: L. & S. Boek- en Kunssentrum.
(af) (en) Reitz, Hjalmar en Oost, Harm (reds.), Goodman, I.M. (samesteller). 1931. Die Nasionale Boek. 'n Geskiedenis van die ontstaan en groei van die Nasionale Party van Suid-Afrika en wat dit bereik het, tesaam met belangwekkende Artiekels in verband daarmee. Johannesburg: Nasionale Boek Maatskappy.