Portaal:Antieke Egipte/Skrif

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Egiptiese hiërogliewe was ’n amptelike skryfstelsel wat deur die Antieke Egiptenare gebruik is. Dit het logografiese en alfabetetiese elemente gekombineer. Kursiewe hiërogliewe is gebruik vir godsdienstige geskrifte op papirus en hout.

Verskeie geleerdes glo Egiptiese hiërogliewe het ontstaan ’n rukkie ná die Soemeriese skrif en is waarskynlik daardeur beïnvloed, hoewel dit onseker is of dit wel die geval was.

Die woord "hiëroglief" kom van die Griekse byvoeglike naamwoord ἱερογλυφικός (hieroglyphikos), ’n samestelling van ἱερός (hierós, "heilige") en γλύφω (glýphō, "ek kerf/graveer"). Dit is weer ’n leenwoord van Egiptiese mdww-nṯr (medoe-netjer, "God se woorde"). Die gliewe self is genoem τὰ ἱερογλυφικὰ γράμματα (tà hieroglyphikà grámmata, "die heilige gegraveerde letters").

Hiërogliewe bestaan uit drie soorte: fonetiese gliewe wat enkelkonsonante insluit en dus ooreenstem met ’n alfabet, logogramme wat morfeme voorstel en determinatiewe (bepalers) wat die betekenis van die logogramme of fonetiese woorde duideliker maak.

Teen die 4de eeu kon min Egiptenare hiërogliewe lees en die algemene gebruik daarvan het afgeneem ná die sluiting van alle nie-Christelike tempels in 391 v.C. deur die Romeinse keiser Theodosius I. Die laaste bekende inskripsie is uit 394 v.C.

Voorbeelde van hoe determinatiewe woorde kan verander:

  • nfrwA17Z3
    nfrw (w en die drie strepe dui die meervoud aan: (letterlik) "die mooi jong mense", dus die jong militêre rekrute. Die woord het ’n jongmens-determinatief:
    A17
    wat jongmense, kinders en babas aandui;
  • nfrf&r&t B1
    nfr.t (.t is hier die agtervoegsel vir die vroulik): "die hubare jong vrou", met
    B1
    as die determinatief vir ’n vrou;
  • nfrnfrnfrpr
    nfrw (die driedubbele karakter dui die meervoud aan: "fondamente (van ’n huis)", met die huis as determinatief,
    pr
    ;
  • nfrf
    r
    S28
    nfr: "klere", met
    S28
      as die determinatief vir stroke materiaal;
  • nfrW22
    Z2ss
    nfr: "wyn" of "bier", met ’n kruik
    W22
      as determinatief.

Soms is farao's se name in ’n cartouche geskryf – die raam het sy naam beskerm, is geglo:

<
q
E23
iV4p
d
r
At
H8
>

(Cleopatra se naam)

Meer oor die hiërogliewe en ander Egiptiese skryfstelsels . . .