Britse prins

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
SKH die Hertog van Edinburg, eggenoot en gemaal van die voormalige koningin.
SKM koning Charles III, voorheen die Prins van Wallis en die oudste seun en opvolger van die koningin.
SKH die Prins van Wallis, oudste seun van koning Charles, die voormalige Prins van Wallis.
SKH prins George van Wallis, die oudste seun van prins William, 'n kleinseun van koning Charles en agterkleinseun van die voormalige koningin.

Prins van die Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Noord-Ierland is ’n koninklike titel wat gewoonlik gehou word deur die seuns en sommige kleinseuns van regerende en voormalige Britse monarge. Dit is ook toegeken aan die Hertog van Edinburg, die eggenoot en gemaal van koningin Elizabeth II. Die titel word toegeken deur die regerende monarg, wat die bron van alle titels is, deur die uitreiking van ’n patentbrief as ’n uitdrukking van die koninklike wil.

Mans met die titel prins word gewoonlik aangespreek as Koninklike Hoogheid. Wanneer ’n prins trou, kry sy vrou, indien sy nie reeds ’n prinses is nie, die beleefdheidstitel van haar man se prinslike titel. Die vrou van prins Michael van Kent is byvoorbeeld bekend onder die beleefdheidstitel prinses Michael van Kent. Die huidige gebruik is dat die prins op sy troudag 'n tweede titel kry wat dan deur die vrou aangeneem word, soos prins William en sy vrou, Catherine, wat die Hertog en Hertogin van Cambridge geword het.

Hoewel Diana, Prinses van Wallis, gewoonlik in die pers "prinses Diana" genoem is, het sy nooit amptelik dié titel gehad nie.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Voor 1714 is die titel prins en die aanspreekvorm Koninklike Hoogheid nie algemeen gebruik nie. Die seuns en dogters van ’n regerende monarg is nie tradisioneel prins en prinses genoem nie. ’n Uitsondering was Prins van Wallis, ’n titel wat sedert die bewind van Eduard I van Engeland aan die monarg se oudste seun toegeken is. In die Koninkryk Skotland was die troonopvolger se titel Hertog van Rothesay.

Ná die troonbestyging van koning George I, die eerste monarg van die Huis van Hannover, het dit die gebruik geword dat die seuns van die monarg en sy kleinseuns deur die manlike lyn die titel prins en die aanspreekvorm Sy Koninklike Hoogheid (SKH) kry. Agterkleinseuns van die monarg was prinse met die aanspreekvorm Sy Hoogheid (SH).

Die eerste agterkleinseun van ’n monarg deur die manlike lyn is eers in 1776 gebore. Hy het die titel SH prins William van Gloucester gekry (later prins William Frederick, Hertog van Gloucester en Edinburg). Toe hy op 22 Julie 1816 met sy niggie, die dogter van koning George III, trou, het hy die aanspreekvorm Sy Koninklike Hoogheid gekry. Sy enigste oorlewende suster, prinses Sophia van Gloucester, het die volgende dag ook die titel Haar Koninklike Hoogheid gekry.

Net drie weke ná die geboorte van haar vierde kleinkind maar eerste kleinseun deur die manlike lyn, het koningin Victoria in 1864 ’n patentbrief uitgereik[1] wat die praktyk amptelik bevestig het dat die kinders van die monarg en die kleinkinders deur die manlike lyn die aanspreekvorm Koninklike Hoogheid kry, asook die titel prins of prinses voor hul eerste naam.

Sedert 1864 is sekere aanpassings deur patentbriewe gemaak wat die titels en aanspreekvorms van sekere groepe verander het. Van hulle is:

  • In 1898 het die kinders van prins George, Hertog van York, die oudste lewende seun van die Prins van Wallis, soos gewoonlik die titel prins en die aanspreekvorm Hoogheid gehad as agterkleinkinders van koningin Victoria deur die manlike lyn. Deur patentbriewe op 28 Mei 1898 is die aanspreekvorm Koninklike Hoogheid toegeken aan die kinders van die oudste seun van enige Prins van Wallis.[2]
  • Ná die abdikasie van koning Edward VIII in 1936 het koning George VI ’n patentbrief op 27 Mei 1937 uitgereik wat aan sy ouer broer sy aanspreekvorm as seun van ’n monarg terugbesorg het, terwyl sy vrou, Wallis Simpson, en sy moontlike nageslag die aanspreekvorm Koninklike Hoogheid ontken is.[3]
  • Op 22 Oktober 1948 het George VI ’n patentbrief uitgereik wat die kinders van sy dogter en skoonseun, prinses Elizabeth en Philip, Hertog van Edinburg, die reg gee om die titel prins/prinses en die aanspreekvorm Koninklike Hoogheid te gebruik;[4] as kleinkinders deur die vroulike lyn sou hulle tradisioneel nie dié titels gekry het voor hul ma die troon as Elizabeth II bestyg het nie. Die vorige Prins van Wallis, nou koning Charles III, se aanspreekvorm was dus SKH prins Charles van Edinburg tot met sy ma se troonbestyging. Hy sou andersins "Charles Mountbatten, Graaf van Merioneth", gewees het en prinses Anne sou "lady Anne Mountbatten" gewees het.
  • Koningin Elizabeth II het op 22 Februarie 1957 ’n patentbrief uitgereik waarin sy Philip, Hertog van Edinburg, ’n prins van die Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Noord-Ierland maak.[5] Prins Philip is gebore as ’n prins van Griekeland en Denemarke, maar het van sy titels afstand gedoen om ’n Britse burger te word.
  • Op die troudag van prins Edward en Sophie Rhys-Jones het Buckingham-paleis aangekondig die koningin het in ooreenstemming met hul wense verklaar hul kinders sou die titels van die kinders van ’n graaf hê en nie van ’n prins nie. Teoreties is hul kinders, lady Louise Mountbatten-Windsor en James Mountbatten-Windsor, die Graaf van Wessex, ’n prinses en prins.[6]
  • Op 31 Desember 2012 het koningin Elizabeth II aangekondig al die kinders van die oudste seun van die Prins van Wallis, destyds prins William, Hertog van Cambridge, sal die titel prins en prinses en aanspreekvorm Koninklike Hoogheid hê.[7] Prins William se kinders was dus voor Charles se troonbestyging al bekend as SKH prins George van Cambridge, HKH prinses Charlotte van Cambridge en SKH prins Louis van Cambridge (nou van Wallis).

Titels en aanspreekvorms van Britse prinse[wysig | wysig bron]

  • Monarg se regmatige opvolger indien die Prins van Wallis – SKH die Prins van Wallis.
  • Monarg se seuns (nie die Prins van Wallis nie) met ’n lordskap – SKH Prins X, Hertog van Y (met Y die territoriale naam van sy hoogste lordskap), bv. SKH prins Andrew, Hertog van York.
  • Monarg se seuns sonder ’n lordskap – SKH prins X, bv. SKH prins John.
  • Monarg se kleinseuns deur die manlike lyn met ’n lordskap – SKH prins X, Hertog van Y (met Y die territoriale naam van sy hoogste lordskap), bv. SKH prins William, Hertog van Cambridge.
  • Monarg se kleinseuns deur die manlike lyn sonder ’n lordskap – SKH prins X van Y (met Y die territoriale naam van sy pa se hoogste titel), bv. prins Michael van Kent.
  • Monarg se agterkleinseuns wie se pa die oudste seun van die regmatige troonopvolger is – SKH prins X van Y (met Y die territoriale naam van sy pa se hoogste titel), bv. SKH prins George van Cambridge.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. Velde, 1864 Royal Styles and Titles – 1864 Letters Patent
  2. Velde, 1898 Letters Patent
  3. Velde, 1937 Letters Patent
  4. Velde, 1948 Letters Patent
  5. London Gazette, uitg. 41009, 22 Februarie 1957, p. 1209
  6. Velde, regarding the children of the Earl of Wessex
  7. London Gazette, uitg. 60384, p. 213, 8 Januarie 2013

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]