Purea
Purea, ook bekend as Oborea, was ’n koningin van die Teva i Uta (Teva van die Binneland) en ’n selfverklaarde heerser van die hele Tahiti. Sy was bekend vanaf die eerste belangrike ekspedisies na die eiland. Sy het van 1767 tot 1768 as hoof van haar clan regeer.
Lewe[wysig | wysig bron]
.jpg)
Tydens haar bewind het Purea die ekspedisie van Samuel Wallis ontmoet. Hy was die eerste Europeër wat Tahiti volgens bestaande bronne besoek het terwyl hy oor die wêreld heen gevaar het in die HMS Dolphin.[1] Hy het op 17 Junie 1767[2] in Matavaibaai geland en die eiland "Koning George-eiland" genoem.
Die eerste kontak was moeilik, want op 24 en 26 Junie[3] het sommige Tahitiane probeer om die skip oor te neem, waarskynlik omdat hulle bang was die Engelse gaan permanent bly of omdat hulle die metaalvoorwerpe aan die skip wou hê. Die matrose het op die kano's en die skares op die heuwels geskiet. Die bewoners van die baai se reaksie op dié kragtige aanval was om vir die Engelse offerandes aan te bied om te wys hulle soek vrede.[3] Hierna het Wallis betrekkinge met Purea aangeknoop en 40 dae lank op die eiland gebly, tot 27 Julie.
In Julie 1768 het kaptein James Cook vir die Royal Society en die Britse vloot na Tahiti gereis om die oorgang van die planeet Venus voor die son waar te neem, ’n verskynsel wat op 3 Junie 1769 van daar af sigbaar sou wees.[4] Hy het in April 1769 aan boord van die HMS Endeavour op die eiland aangekom en tot in Augustus daar gebly.[5] Hy het in Matavaibaai kamp opgeslaan saam met die sterrekundiges Charles Green en Daniel Solander.
Die lengte van sy verblyf het hom in staat gestel om die eerste etnografiese en wetenskaplike waarnemings van die eiland te maak. Hy is bygestaan deur die botanis Joseph Banks en die kunstenaar Sydney Parkinson; saam het hulle waardevolle inligting oor die fauna en flora versamel, asook oor die plaaslike gemeenskap, taal en gebruike. Cook het die bevolking op sowat 200 000 geskat – dit sluit die bewoners van al die nabygeleë eilande in.[6] Dit is later deur die antropoloog Douglas L. Oliver, die voorste kenner van Tahiti, verlaag tot 35 000 teen die koms van die eerste Europeërs in 1767.[7] Sy bemanning het ook goeie betrekkinge gehandhaaf met Purea, wat hulle verkeerdelik aangeneem het die koningin van Tahiti was. Die besoek het gunstige toestande geskep vir die opkoms van die Pomare-dinastie.
Cook het tussen 15 Augustus en 1 September 1773 na die eiland teruggekeer, en weer tussen 13 Augustus en 8 Desember 1777. Op hierdie besoeke het hy in Tautirabaai vasgemeer. Op sy laaste besoek het hy hoofman Tū (’n nefie van Purea) vergesel op ’n oorlogsekspedisie na die nabygeleë eiland Moorea. Hy het egter geweier om hom militêre steun te gee; hy was tevrede om net die eiland te besoek.
Verwysings[wysig | wysig bron]
- ↑ Douglas Oliver (1974). Ancient Tahitian Society. University Press of Hawaii. p. 3. ISBN 0824802675.
- ↑ Laneyrie-Dagen, bl. 181
- ↑ 3,0 3,1 Salvat, pp. 44–45
- ↑ Laneyrie-Dagen, p. 184
- ↑ Laneyrie-Dagen, p. 185
- ↑ Robert W. Kirk (2008) Pitcairn Island, the Bounty Mutineers and Their Descendants, p. 78, ISBN 0786434716
- ↑ Oswald A. Bushnell (1993). The gifts of civilization: germs and genocide in Hawaiʻi. University of Hawaii Press, p. 240, ISBN 0-8248-1457-6
Bronne[wysig | wysig bron]
- Nadeije Laneyrie-Dagen (1996). Les grands explorateurs, sous la direction de Nadeije Laneyrie-Dagen. Larousse. p. 148. ISBN 2-03-505305-6.
- Bernard Salvat; Eric Conte; François Merceron; Michel-Claude Touchard (2006). Tahiti et les îles de la Société: Polynésie. Gallimard Loisirs. ISBN 978-2-7424-1917-3.
Eksterne skakels[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
