Simfonie no. 3 in E-mol, op. 55, "Eroica" (Beethoven)

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Symphonie Nr. 3 in E♭-majeur
Sinfonia Eroica
deur Ludwig van Beethoven
Die voorblad van die oermanuskrip wat duidelik wys met hoeveel drif Beethoven die toewyding daarvan aan Napoleon uitgekrap het.
KatalogusOp. 55
StylKlassieke periode
Gekomponeer1802–1804
Opgevoer7 April 1804, Wene, Oostenryk
BewegingsVier

Die Derde simfonie in E-mol-majeur, Opus 55, (in Italiaans die Sinfonia Eroica) is 'n simfonie in vier bewegings deur Ludwig van Beethoven. Die Eroica-simfonie is een van Beethoven se mees gevierde werke. Dit is 'n grootskaalse komposisie wat die begin van Beethoven se kreatiewe middelperiode ingelui het.[1][2]

Die werk is hoofsaaklik in 1803 en 1804 gekomponeer en het die grense van vorm, lengte, harmonie en emosionele en moontlik kulturele inhoud versit. Daarom word dit wyd beskou as 'n belangrike baken in die oorgang tussen die Klassieke en die Romantiese era. Dit word ook gereeld beskou as die eerste romantiese simfonie.

Instrumentasie[wysig | wysig bron]

Die Eroica is getoonset vir twee fluite, twee hobo's, twee klarinette in B-mol, twee fagotte, drie horings (die eerste in E-mol, C en F; die tweede in E-mol en C; en die derde in E-mol), twee trompette in E-mol en C, timpani in E-mol en B-mol (in die eerste, derde en vierde bewegings) en in C en G (in die tweede beweging), en strykers.

Vorm[wysig | wysig bron]

I. Allegro con brio (12–18 minute lank) in E-mol-majeur

II. Marcia finebre: Adagio assai (14–18 minute lank) in C-mineur

III. Scherzo: Allegro vivace (5–6 minute lank) in E-mol-majeur

IV. Finale: Allegro molto (10–14 minute lank) in E-mol-majeurSjabloon:Ordered list Afhangend van die styl van die dirigent en/of die herhaling in die eksposisie in die eerste beweging plaasvind, wissel uitvoeringstyd van 41 tot 56 minute.

I. Allegro con brio[wysig | wysig bron]

Die eerste beweging, in 3/4-tyd, is in sonatevorm, met tipiese uitvoerings wat tussen 12 en 18 minute duur, afhangende van die interpretasie en of die herhaling van die eksposisie gespeel word. Anders as die langer inleidings van Beethoven se eerste twee simfonieë, begin dié beweging met twee groot E-mol-majeurakkoorde, gespeel deur die hele orkes, wat die tonaliteit van die beweging bepaal.

Die dirigent Kenneth Woods het opgemerk dat die openingsbeweging van Eroica geïnspireer is deur en gebaseer is op die model van Mozart se 39ste simfonie (KV 543, ook in E-mol-majeur) en dat dit vele kenmerke deel met dié simfonie wat die Eroica een en 'n half dekade voorafgaan.[3]

Eksposisie[wysig | wysig bron]

Die eksposisie begin met die tjello's wat die eerste tema bekendstel. In die vyfde maat van die melodie (maat 7) word 'n chromatiese noot (C#) gebruik, wat die harmoniese spanning in die werk teweegbring. Die melodie word afgesluit deur die eerste viole wat 'n gesinkopeerde reeks G's speel (wat 'n drietoon met die C# van die tjello's vorm). Die eerste tema word dan weer deur die verskillende instrumente gespeel.

Die modulasie na die dominante sleutel van B♭ verskyn vroeg (maat 42–44).[4]:140 In die tradisionele ontleding word dit gevolg deur drie (of twee, volgens sommige denkskole oorgangstemas wat die omvang van die eksposisie beduidend uitbrei – 'n liriese, afwaartse motief (maat 45–56), 'n opwaartse toonleermotief (maat 57–64) en 'n deel wat met vinnige afwaartse patrone in die viole begin (maat 65–82). Dit lei uiteindelik tot 'n liriese tweede tema (maat 83), wat ongewoon laat is[5]:61. Hierna word die tweede helfte van die tema uiteindelik tot 'n luide melodie uitgebou (maat 109) wat gebruik maak van die vroeëre afwaartse motief (maat 113). Die eksposisie bereik 'n hoogtepunt wanneer die musiek deur ses opeenvolgende sforzando-akkoorde (maat 128–131) onderbreek word. Later, ná die eindakkoorde van die eksposisie (maat 144–148), keer die hooftema terug in 'n kort kodetta (maat 148), wat dan na die herhaling of ontwikkeling oorgaan.

Volgens 'n alternatiewe ontleding begin die tweede tema vroeër reeds met die liriese afwaartse motief in maat 45. Volgens dié benadering kom die tradisionele harmoniese progressie van die eksposisie in maat 82 tot 'n einde, wanneer 'n nuwe liriese tema in maat 83 'n uitbreiding begin. Dié patroon stem ooreen met die patroon wat later in die ontwikkeling gevind word waar die klimaks 'n nuwe liriese tema inlei wat in detail uitgebrei word. Boonop word die afwaartse motief (maat 45) in die volgende deel beduidend ontwikkel, hoewel die liriese tema (maat 83) nie voorkom nie.[6]:97 Dit is ook al opgemerk dat die sonatevorm en orkesoorgange heeltemal behoue sou bly as die tweede helfte van die eksposisie weggelaat word (maat 83–143).[7]:140 Daar is egter ook opgemerk dat vorm en orkestrasie ook behoue sou kon bly as die tweede en derde oorgangsgedeeltes weggelaat sou word (maat 57–82),[8] wat met die tradisionele ontleding ooreenstem.

Ontwikkeling[wysig | wysig bron]

Die ontwikkelingsgedeelte (maat 154) word, soos die res van die beweging, gekenmerk deur harmoniese en ritmiese spanning weens dissonante akkoorde en lang gesinkopeerde passasies. Ná verskillende tematiese eksplorasies en kontrapunt ontplof die musiek uiteindelik in 'n passasie van 32 mates (248–279) wat bestaan uit sforzando-akkoorde, insluitend sowel 2-slag- as 3-slag-afwaartse patrone, wat 'n hoogtepunt bereik op die luide dissonante forte-akkoorde (maat 276–279). Sommige kenners meen dié uitbarsting van woede vorm die kern van die hele beweging. Dis skynbaar in hierdie gedeelte dat Beethoven tydens 'n Kersfees 1804-uitvoering 'n verskillende tempo as die orkes gehandhaaf het en die verwarde musici gedwing het om op te hou en oor te begin.[9]:64 en voetnoot

Eerder as om op hierdie punt tot die herkapitulasie te lei, word 'n nuwe tema in E-mineur ingelei (maat 284). Dit lei uiteindelik tot 'n ontwikkeling van bykans dubbele lengte, in dieselfde verhouding tot die uiteensetting.[10]:140

Ferdinand Ries (1784–1838), Beethoven se vriend, leerling en sekretaris.

Aan die einde van die ontwikkeling klink dit asof een horing te vroeg met die hooftema in E-mol inval (maat 394–395), terwyl die strykers steeds die dominante akkoord speel. In die 19de eeu is dit as 'n fout beskou; sommige dirigente het aanvaar dat die horingparty in die tenoorsleutel geskryf is (B-mol – D – B-mol – F), terwyl ander die tweedevioolharmonie na G (tonika-akkoord) verander het – 'n fout wat uiteindelik in 'n vroeë gedrukte weergawe verskyn het.[11]:66 & voetnota Beethoven se sekretaris, Ferdinand Ries, het egter dié anekdote oor daardie horinginval gedeel:[12]

Die eerste repetisie van die simfonie was vreeslik, maar die horingspeler het inderdaad op die korrekte tyd ingeval. Ek het langs Beethoven gestaan en, omdat ek geglo het dat hy verkeerd ingeval het, het ek gesê: "Die verdomde horingspeler! Kan hy nie tel nie? Dit klink vreeslik verkeerd." Ek glo dat ek amper oor die kop geslaan is. Beethoven het my vir lank daarna nog kwalig geneem.

Herhalingsgedeelte (rekapitulasie) en koda[wysig | wysig bron]

Die herhalingsgedeelte transponeer vroeg reeds F-majeur[13]:141 voordat dit uiteindelik na 'n meer tipiese vorm terugkeer. Die beweging word afgesluit met 'n lang koda wat die nuwe tema – wat die eerste keer in die ontwikkelingsseksie aangebied is – weer bekendstel.

II. Marcia funebre. Adagio assai[wysig | wysig bron]

Die tweede beweging is 'n dodemars in ternêre vorm (A–B–A) wat tipies is van die 18de-eeuse dodemarse,[14]:1071 hoewel dit "groot en ruim ontwikkeld" is en waarin die hooftema die funksies het van 'n refrein soos in rondo-vorm.[15]:70 Musikaal is die tematiese plegtigheid van die tweede beweging geskik om 'n dodemars te wees. Die beweging is tussen 14 en 18 minute lank.

Die strykers open die openingsdeel (A) in C-mineur; daarna die blasers. 'n Tweede tema (maat 17) in die relatiewe majeur (E-mol) keer vinnig na die mineur terug, en dié materiaal word dwarsdeur die res van die A-gedeelte ontwikkel.[16]:72 Dit gee uiteindelik toe aan 'n kort B-afdeling in C-majeur (maat 69), wat as die trio van die mars beskou kan word, aldus Grove,[17]:72 waartoe Beethoven ongewone aandag trek deur "Maggiore" (majeur) in die bladmusiek aan te dui.

Op hierdie punt sou die tradisionele "grense van seremoniële gepastheid" normaalweg 'n da capo-terugkeer na die A-tema voorskryf.[18]:106 Die eerste tema in C-mineur (maat 105) begin egter in die sesde maat (maat 110) moduleer, wat tot 'n fuga in F-mineur lei (maat 114) wat op 'n omkering van die oorspronklike tweede tema gebaseer is. Die eerste tema word vlugtig weer in G-mineur deur die strykers herhaal (maat 154), gevolg deur 'n stormagtige ontwikkelingsgedeelte ("'n skokkende fortissimo-sprong").[19]:70,[20]:1072 'n Volledige heraankondiging van die eerste tema in die oorspronklike sleutel word dan deur die hobo ingelei (maat 173).

Die koda (maat 209) begin met 'n marsmotief deur die strykers wat vroeër in die hoofgedeelte gehoor is (by maat 78 en 100)[21]:72 en eindig uiteindelik met 'n finale sagte weergawe van die hooftema (maat 238), uitgedruk in kort frases wat met stiltes afgewissel word.[22]:70

III. Scherzo. Allegro vivace - Trio[wysig | wysig bron]

Die derde beweging is 'n lewendige scherzo met trio in vinnige 3/4-tyd. Dit is tussen 5 en 6 minute lank.

Die A-tema van die buitenste scherzo-gedeelte is pianissimo in die dominante sleutel van B-mol (maat 7 en 21), dan piano in die sekondêre dominante sleutel van F, wanneer die B-deel van die buitenste scherzo gehoor word (maat 41). Dit word gevolg deur 'n pianissimo-herbegin in B-mol (maat 73) wanneer die A-tema weer gehoor word. Dit lei tot 'n volledige fortissimo- weergawe in die tonikasleutel van E-mol (maat 93). Later word 'n afwaartse arpeggio-motief met sforzandos op die tweede maat twee keer eenstemmig gespeel, eers deur die strykers (mate 115–119) en daarna deur die volle orkes (mate 123–127). Dit word gevolg deur 'n gesinkopeerde motief wat deur dalende vierdes gekenmerk word (maat 143) en tot die herhaling lei.

Die trio-gedeelte span drie horings in – die eerste keer dat dit in die simfoniese tradisie gebeur[23]:71 Die scherzo word dan in verkorte vorm herhaal,[5]:78, maar heel opmerklik word die tweede voorkoms van die afwaartse unisoonmotief na alla breve-tyd verander word (mate 381–384). Die beweging eindig met 'n koda (maat 423) – wat Beethoven met woord "Coda" merk, wat baie ongewoon is – wat vinnig bou van pianissimo tot fortissimo, wat die patroon van die hele beweging opsom.[23]:70

IV. Finale. Allegro molto - Poco Andante - Presto[wysig | wysig bron]

Die vierde beweging bestaan uit 10 variasies op 'n tema, en is tussen 10 en 14 minute lank. Beethoven het dié tema voorheen al gebruik en vorm waarskynlik die basis vir die eerste drie bewegings van die simfonie (sien Tematiese oorprong hieronder).

Die beweging word ingelui met 'n kort inleiding in die mediantakkord deur die hele orkes. Ná 'n oorgang in die dominante sewende, verskyn die rustige tema in E♭-majeur, waarna dit aan 10 variasies onderwerp word.

Variasie 1 (E-mol-majeur): Die eerste variasie herhaal die tema in arco terwyl 'n nuwe begeleiding bekendgestel word.

Variasie 2 (E-mol-majeur): Die volgende variasie het 'n nuwe begeleiding in triole en lei tot die derde variasie. In periode-opnames word hierdie variasie dikwels deur 'n kwartet gespeel, en nie deur die volle strykorkes nie.[24]

Variasie 3 (E-mol-majeur): Hoewel 'n nuwe melodie bekendgestel word, word die oorpronklike tema in die baslyn voortgesit. 'n Kort oorgangspassasie lei tot die vierde variasie.

Variasie 4 (C-mineur): Die strykers begin 'n stil maar spanningsvolle fuga. Dit bou op tot 'n dramatiese, dringende klimaks.

Variasie 5 (D-majeur): Die speelse vyfde variasie bevat 'n uiteensetting van die tema, met basinstrumente wat die eerste frase van die eerste helfte daarvan in die mineur speel voordat hulle hulself korrigeer en die tweede helfte in die majeur aanpak. Dié variasie bevat ook twee virtuose solowerk vir die fluit, wat die melodielyn begelei. Dit lei direk tot die volgende variasie.

Variasie 6 (G-mineur): 'n Stormagtige, toornige variasie wat aan 'n sigeunerdans herinner.

Variasie 7 (C-majeur: ' n Onvolledige variasie, wat begin met 'n eenvoudige herformulering van die eerste helfte van die tema in C-majeur, voordat daar 'n byna onmiddellike terugkeer na die mineur is om die volgende variasie in te lei.

Variasie 8 (E-mol-majeur): 'n Tweede fuga, nou helder en energiek, hierdie keer in die tonika in plaas van die submediant. Dit bou weer op tot 'n hoogtepunt – die orkes hou die dominant van die tuissleutel vol, en die tema word verder in die volgende variasie ontwikkel.

Variasie 9 (E-mol-majeur): Op hierdie punt vertraag die tempo na poco andante, en die musiek word kalmer en rustiger. Die tema, wat eers deur 'n hobo en dan deur die strykers gespeel word, is nadenkend en hunkerend, wat 'n groter diepte verleen aan dit wat voorheen gehoor is. In die tweede deel van die variasie word 'n verdere trioolbegeleiding in die boonste strykers bekendgestel, terwyl die melodië, gespeel deur die houtblasers, uit gesinkopeerde sestiende- en agste note bestaan.

Variasie 10 (E-mol-majeur): Die finale variasie weerspieël die "volle beeld" van die Eroica gehoor word. Triomfantelike, heldhaftige spronge word voortdurend in die tutti gehoor, terwyl die trioolbegeleiding van die vorige variasie steeds aanwesig is. Die melodie van die derde variasie, nou egter seëvierend en energiek, word deur die koperblaser uitbasuin.

Die simfonie eindig met 'n koda wat die vorige gedeeltes en variasies van die beweging weer in oënskou neem. Aan die einde van die koda is daar 'n verrassing: Die dinamiek verander eensklaps van 'n pianissimo vir slegs die fluite en strykers na 'n skielike fortissimo-ontploffing vir die hele orkes, terwyl die tempo skielik van poco andante na presto toeneem. Daar volg 'n vlaag sforzandos, en die finale eindig uiteindelik met drie groot E-mol-majeurakkoorde vir die hele orkes, gemerk fortissimo.

Geskiedenis[wysig | wysig bron]

Beethoven het begin om die Derde Simfonie kort ná die Tweede Simfonie in D-majeur (opus 36) te komponeer. Die Eroica is vroeg in 1804 voltooi en vir die eerste keer op 7 April 1805 in Wene uitgevoer.[25]:112

Tematiese oorsprong[wysig | wysig bron]

Beethoven in 1803, toe hy die Eroica gekomponeer het.

Daar bestaan beduidende bewyse dat die Eroica – moontlik anders as Beethoven se ander simfonieë – van agter na voor gekomponeer.[23]:75 Die tema wat in die vierde beweging gebruik word, insluitend die baslyn, is ontleen aan die sewende van Beethoven se 12 kontradanse vir orkes (WoO 14),[26] en ook aan die finale van sy ballet Die skepsels van Prometeus (opus 43), wat albei in die winter van 1800/1801 gekomponeer is.[23]:58 Die volgende jaar gebruik Beethoven dieselfde tema as grondslag vir sy Variasies en fuga vir klavier in E-mol-majeur op. 35, nou algemeen bekend as die Eroica-variasies vanweë die hergebruik van die simfonie se tema. Dit is die enigste tema wat Beethoven dwarsdeur sy lewe vir soveel afsonderlike werke gebruik het – boonop elke keer in dieselfde sleutel: E-mol-majeur.[27]:58

Die Wielhorksy-sketsboek, Beethoven se belangrikste sketsboek vir 1802, bevat 'n plan oor twee bladsye vir 'n beweging in E-mol-majeur wat direk vloei uit die sketse vir die opus 35-variasies. Daar is bevind dat dié plan bedoel was vir die derde simfonie.[28][29]:59 Hoewel die plan geen eksplisiete aanduiding gee oor die finale nie, voer Lockwood aan dat daar geen twyfel bestaan nie dat Beethoven van meet af aan van plan was om dieselfde tema (en die tema se baslyn) wat hy so pas vir die opus 35-variasies geskep het te gebruik. Daar word dus aangevoer dat Beethoven se aanvanklike konsep vir 'n volledige simfonie in E-mol-majeur, wat die eerste drie bewegings insluit, direk uit die opus 35-variasies ontstaan het.[30]:60

Die hooftema van die eerste beweging (mate 2–6) kan dus teruggevoer word na die tema van die baslyn van die opus 35-variasies (E-mol, B-mol↓, B-mol↑, E-mol) deur middel van tussentydse weergawes wat in een van Beethoven se sketsboeke gevind is.[31],[32]: 60–61 In die tweede beweging verskyn die gekombineerde tonaliteit (melodie en bas) van die eerste vier mate van die opus 35-tema se eerste vier mate (E-mol, B-mol↓, B-mol7(A-mol)↑, E-mol) in effens veranderde vorm as die tweede tema vand die dodemars (E-mol, B-mol↓, A-mol↑, E♮) (tweede beweging, maat 17–20), gevolg deur twee skielike B♭-akkoorde in forte wat latere elemente van die tema eggo. Dieselfde toonaard word dan onveranderd as hooftema van die scherzo gebruik (derde beweging, maat 93–100).

Die eerste drie bewegings kan dus as simfonielengte variasies op die opus 35-tema beskou word, wat die tema se uiteindelike verskyning in die vierde beweging vooruitloop. Boonop word Beethoven se keuse om die simfonie met 'n tema te begin wat uit die opus 35-baslyn aangepas is ook in die vierde beweging ge-eggo wanneer die bastema as die eerste variasie gehoor word voordat die hooftema uiteindelik verskyn. Dit kom weer eens ooreen met die struktuur van die opus 35-variasies self. Laastens word die harde E-mol-akkoord wat die opus 35-variasies begin na die begin van die eerste beweging geskuif as twee akkoorde wat die eerste beweging inlei.

As alternatief is die eerste beweging se ooreenkoms met die ouverture van die komiese opera Bastien und Bastienne (1768) deur die twaalfjarige WA Mozart ook al uitgewys.[33]:59–60 Dit is egter onwaarskynlik dat Beethoven van dié ongepubliseerde komposisie geweet het. 'n Moontlike verklaring is dat Mozart en Beethoven toevallig die tema iewers anders gehoor en later gebruik het.[34]:242

Toewyding[wysig | wysig bron]

Bonaparte as eerste konsul deur Jean Auguste Dominique Ingres

Beethoven het die Derde Simfonie aanvanklik aan Napoleon Bonaparte opgedra, wat volgens hom die demokratiese en antimonargiese ideale van die Franse Rewolusie verwesenlik het. In die herfs van 1804 trek Beethoven sy toewyding van die Derde Simfonie aan Napoleon terug omdat dit hom bykans die komponeringsfooi gekos het wat hy deur 'n beskermheer uit die adelstand betaal is. Vir dié rede het Beethoven sy Derde Simfonie opnuut aan prins Joseph Franz Maximilian Lobkowitz opgedra. Nietemin het polities-idealistiese Beethoven, ondanks so 'n brood-en-botter-oorweging, die werk "Bonaparte" gedoop. Later het Beethoven se sekretaris Ferdinand Ries die volgende gesê oor die komponis se reaksie op Napoleon wat homself op 14 Mei 1804 tot keiser van die Franse verklaar het:[35]

Toe hy hierdie simfonie gekomponeer het, het Beethoven Bonaparte oorweeg, maar Bonaparte as eerste konsul [van die Franse Republiek]. Op daardie stadium het Beethoven die grootste agting vir hom gehad en hom met die grootste konsuls van Antieke Rome vergelyk. Nie net ek nie, maar ook baie van Beethoven se naaste vriende het dié simfonie op sy tafel gesien, pragtig in manuskripvorm geset en die woord Bonaparte heel bo-aan die titelblad en Ludwig van Beethoven heel onder ... Ek was die eerste persoon wat hom die nuus meegedeel het dat Bonaparte homself tot keiser verklaar het, waarop hy 'n oorval gekry het en uitgeroep het: "Hy is dus niks meer as net 'n gewone sterfling nie! Nou sal hy ook al die regte van die mens onder sy voete vertrap; hom net sy eie ambisie oorgee; nou sal hy homself as die meerdere van alle mense beskou, 'n tiran word!" Beethoven het na die tafel gestap, die bokant van die titelblad gegryp, dit in die helfte geskeur en op die vloer gegooi. Die bladsy moes herset word, en dit is eers tóé dat die simfonie die titel Sinfonia eroica gekry het.

'n Bestaande eksemplaar van die partituur bevat twee uitgekrapte, handgeskrewe onderskrifte; aanvanklik die Italiaanse frase Intitolata Bonaparte ("Getiteld Bonaparte"), daaropvolgend die Duitse frase Geschriben auf Bonaparte ("Geskryf vir Bonaparte"), vier reëls onder die Italiaanse subopskrif. Drie maande ná hy sy aanvanklike toewyding van die simfonie aan Napoleon teruggetrek het, het Beethoven sy musiekuitgewer meegedeel dat die titel van die simfonie inderdaad Bonaparte is. In 1806 is die partituur onder die Italiaanse titel Sinfonia Eroica ... composta per festeggiare il sovvenire di un grande Uomo ("'n heldesimfonie wat gekomponeer is ter nagedagtenis aan 'n grootse man") gepubliseer.[36]

Vroeë uitvoerings en ontvangs[wysig | wysig bron]

Omdat die simfonie gekomponeer is tussen die herfs van 1803 en die lente van 1804 was die eerste repetisies en uitvoerings daarvan privaat geleenthede by die die Weense paleis van Beethoven se edele beskermheer, prins Lobkowitz. Volgens 'n rekord (gedateer 9 Junie 1804) wat deur die prins se kapelmeester Anton Wranitzky ingedien is, het die prins 22 bykomende musici (insluitend die derde horing wat vir die Eroica vereis word) gehuur vir twee repetisies van die derde simfonie. Die fooi wat prins Lobkowitz aan Beethoven betaal het, sou ook verdere privaat uitvoerings van die simfonie daardie somer op sy Boheemse landgoed, Eisenberg (Jezeří) en Raudnitz (Roudnice) verseker het. Die eerste openbare opvoering was op 7 April 1805 in die Theater an der Wien in Wene; vir dié uitvoering is die (teoretiese) toonaard van simfonie as die was die aangekondigde ( teoretiese ) toonsoort vir die simfonie D-kruis-majeur (dus met nege kruise).[37]

Resensies van die werk se openbare première (op 7 April 1805) was sekerlik gemeng. Die konsert het ook die première ingesluit van 'n simfonie in E-mol-majeur deur Anton Eberl (1765–1807), wat beter resensies gekry het as Beethoven se simfonie.[38][39] Een korrespondent beskryf die eerste reaksies op die Eroica:[40]

Musiekfynproewers en amateurs is in verskeie groepe verdeel. Een groep, Beethoven se baie spesiale vriende, hou vol dat dié simfonie inderdaad 'n meesterstuk is ... Die ander groep ontken heftig dat hierdie werk enigsins artistieke waarde het ... weens vreemde modulasies en gewelddadige oorgange ... met oorvloedige gekrap in die baslyn, met drie horings, ensovoorts; 'n ware indien nie wenslike oorspronklikheid kan inderdaad sonder veel moeite verkry word. Die derde, baie klein groepie staan in die middel; hulle gee toe dat die simfonie baie mooi eienskappe bevat, maar gee ook toe dat die konteks dikwels heeltemal afgebroke lyk, en dat die eindelose lengte ... selfs fynproewers uitput en ondraaglik is vir die gewone amateur. Vir die publiek was die simfonie te moeilik, te lank ... Beethoven, daarenteen, het gevoel dat die applous nie voldoende was nie.

Een resensent wat die première bygewoon het, het geskryf dat "dié nuwe werk van B[eethoven] grootse en uitdagende idees het, en ... groot krag in die wyse waarop dit uiteengesit is; maar die simfonie sal onmeetbaar verbeter as B[eethoven] homself so ver sou kon bring om dit te verkort en meer lig, duidelikheid en eenheid in die geheel te skep."[41] 'n Ander het gesê dat die simfonie meestal so skril en ingewikkeld was dat slegs diegene wat die mislukkings en verdienste van hierdie komponis met gelyke vuur aanbid, wat soms aan die belaglike grens, 'n plesier daarin kon vind. Twee jaar later beskryf 'n resensent die Eroica egter as "die grootste, oorspronklikste, mees artistieke en terselfdetyd die interessantste van alle simfonieë".[42]

Dit was veral die laaste beweging wat onder skerp kritiek deurgeloop het omdat dit nie voldoen het aan die belofte wat deur die vroeëre bewegings gemaak word nie. 'n Vroeë kritikus het geskryf dat die laaste beweging baie waarde het, wat hy geensins ontken nie; dit kan egter nie aan die aanklag van groot bisarheid ontsnap nie.[43] 'n Ander was dit eens dat die finale minder bevredigend was en dat die kunstenaar dikwels net speletjies met die gehoor wou speel sonder om die genot daarvan in ag te neem, bloot om 'n vreemde stemming te ontketen en terselfdertyd sy oorspronklikheid daardeur te laat skitter. 'n Omvattende oorsig van die werk in 'n toonaangewende musiektydskrif het opgemerk wat moontlik steeds met nuwe luisteraars resoneer: "Die laaste beweging is lank, baie lank; geforseerd, baie geforseerd; inderdaad lê verskeie meriete daarvan ietwat verborge. Dit veronderstel heelwat as dit op die oomblik van die verskyning daarvan ontdek en geniet word, soos dit moet wees, en nie daarna vir die eerste keer op papier nie."[44] Die resensie van 'n uitvoering in 1827 in Londen het geskryf dat daardie spesifieke uitvoering heel moontlik eintlik met die dodemars moes eindig, terwyl die ander dele weens die strydigheid daarvan met die argitektuur van die komposisie weggelaat moes word.[45]

Die simfonie het op 26 Maart 1807 sy Britse primière in Londen in die Covent Garden-teater gehad, en sy Amerikaanse primière in Boston op 17 April 1810 deur die pas gestigde Boston Philharmonic Society gehad. Albei uitvoerings het redelik gemengde resensies ontvang.

Manuskripte en uitgawes[wysig | wysig bron]

Die oorspronklike manuskrip is verlore. 'n Afskrif van die manuskrip met Beethoven se handgeskrewe aantekeninge en opmerkings, insluitend die beroemde uitgekrapte toewyding aan Napoleon op die voorblad, word in die biblioteek van die Gesellschaft der Musikfreunde in Wene bewaar. 'n Eerste gepubliseerde uitgawe (1806) van Beethoven se Eroica word in die Lobkowicz-paleis in Praag uitgestal.[46]

Verskeie moderne akademiese uitgawes het die afgelope dekades verskyn, waaronder dié wat deur Jonathan Del Mar (uitgegee deur Bärenreiter), Peter Hauschild (Breitkopf & Härtel) en Bathia Churgin (Henle) versorg is.

Waardebepaling[wysig | wysig bron]

Belangrikheid[wysig | wysig bron]

Die werk is 'n mylpaal in klassieke musiek; dit is twee keer langer as die simfonieë van Joseph Haydn en Wolfgang Amadeus Mozart. Die eerste deel alleen is bykans so lank soos 'n klassieke simfonie (met herhaling van die uiteensetting). Tematies dek dit meer emosionele terrein as die vroeëre simfonieë van Beethoven, en dit is dus 'n belangrike mylpaal in die oorgang tussen die klassieke en die romatiese tydvak wat Westerse kunsmusiek in die vroeë dekades van die negentiende eeu sou definieer.

Die tweede beweging toon veral 'n wye reeks van emosies, wat wissel van die ellende van die dodemars tot die vertroosting van gelukkiger dele wat hoofsaaklik in majeurtoonaarde getoonset is. Die laaste beweging toon 'n soortgelyke emosionele omvang en kry 'n tematiese belang wat nooit voorheen aan laaste bewegings gegee is nie. In vroeëre simfonieë is die finale 'n vinnige, dartelende afsluiting; hier is die finale 'n lang reeks variasies en selfs 'n fuga.[47]

Kritiek[wysig | wysig bron]

  • In sy Treatise on instrumentation and orchestration (1844, 1855) bespreek Hector Berlioz Beethoven se gebruik en -toepassings van die horing en die hobo in hierdie simfonie.[48]
  • Die kritikus JWN Sullivan skryf dat die eerste beweging Beethoven se moed uitdruk om sy doofheid te konfronteer; die tweede beweging, stadig en treursangagtig, kommunikeer sy wanhoop; die derde beweging, die scherzo, is 'n ontembare opwelling van kreatiewe energie; en die vierde beweging is 'n uitbundige uitstorting van energie.[49]
  • In Metamorphosen, Study for 23 solo strings (1945) bied Richard Strauss temas aan soortgelyk aan die dodemars van die Eroica; digby die einde van die Metamorphoses haal die baslyn die dodemis uit die Eroica aan. Akademici bespiegel dat Strauss se subtitel "In Memoriam" na Ludwig van Beethoven verwys.[50]
  • In die opname Eroica (1953) en in die boek The infinite variety of music (1966) skryf die dirigent en komponis Leonard Bernstein dat die eerste en tweede beweging moontlik die twee grootste bewegings in alle simfoniese musiek is.[51][52]
  • In die artikel Beethoven's cry of freedom (2003) het die Marxistiese kritikus Gareth Jenkins gesê dat Beethoven met die Sinfonia Eroica vir musiek gedoen het wat Napoleon vir die samelewing gedoen het - om tradisie op sy kop te draai, en sodoende die gewaarwording van menslike potensiaal en vryheid vergestalt wat die eerste keer tydens die Franse Rewolusie te voorskyn gekom het.[53]
  • In 2016 is die Eroica deur BBC Music Magazine aangewys as die grootste simfonie van alle tye in 'n opname onder 151 dirigente wat regoor die wêreld werk.[54]

Gebruike as begrafnismusiek[wysig | wysig bron]

Sedert die 19de eeu was die tweede beweging 'n gunstelingdodemars by staatsbegrafnisse, gedenkdienste en herdenkings.

Films[wysig | wysig bron]

In 2003 word Eroica vrygestel, 'n BBC/Opus Arte-televisiefilm deur die regisseur Simon Cellan Jones, met Ian Hart as Beethoven. Die Orchestre Révolutionnaire et Romantique, onder leiding van Sir John Eliot Gardiner, het die Eroica in sy geheel uitgevoer. Die tema van die film is die privaat première van die simfonie in 1804 in die paleis van prins Lobkowitz (Jack Davenport). Die film is deels gebaseer op Ferdinand Ries se herinneringe aan die geleentheid.[62] In die film hoor Beethoven nie dat Napoleon homself as keiser van Frankryk gekroon het voordat die uitvoering van die simfonie verby is nie. Hy hoor dit eers later terwyl hy saam met Ferdinand Ries gaan eet. In plaas daarvan om die titelblad van die simfonie op te skeur, frommel hy dit op.

Sien ook[wysig | wysig bron]

  • Beethoven Simfonie nr. 3: Diskografie

Verwysings[wysig | wysig bron]

  1. ↑ The Symphony, ed. Ralph Hill, Pelican Books (1949), p. 99.
  2. ↑ Symphony No. 6 in F Major, Op. 68 Pastorale (Schott), ed. Max Unger, p. vi.
  3. ↑ Kenneth Woods. 2016. Explore the Score – Beethoven: Symphony No. 3 in E-flat major, Opus 55, Sinfonica eroica, 27 Januarie.
  4. ↑ B, Cooper. 2008. Beethoven. Oxford: Oxford University Press.
  5. ↑ 5,0 5,1 Grove, G. 1896. Beethoven and his Nine Symphonies . London: Novello and Co. Beskikbaar by IMSLP(besoek op 27 Augustus 2020).
  6. ↑ Sipe, Thomas. 1998. Beethoven: Eroica Symphony. Cambridge University Press.
  7. ↑ B, Cooper. 2008. Beethoven. Oxford: Oxford University Press.
  8. ↑ Bernstein, L. 1953. Eroica analysis (klankopname, 1956–57, om die 1953- Decca-opnames te vergesel), in 2005 heruitgereik deur Deutsche Grammophon ("Original Masters"-reeks); Bernstein Eroica-ontleding 1/3 op YouTube.
  9. ↑ Grove, G. 1896. Beethoven and his Nine Symphonies . London: Novello and Co. Beskikbaar by IMSLP(besoek op 27 Augustus 2020).
  10. ↑ B, Cooper. 2008. Beethoven. Oxford: Oxford University Press.
  11. ↑ B, Cooper. 2008. Beethoven. Oxford: Oxford University Press.
  12. ↑ Ferdinand Ries & Franz Wegeler. 1987. Beethoven remembered: The biographical notes of Franz Wegeler and Ferdinand Ries. Vertaal deur Frederick Noonan. Arlington: Great Ocean Publishers, bl. 69. ISBN 978-0-915556-15-1.
  13. ↑ B, Cooper. 2008. Beethoven. Oxford: Oxford University Press.
  14. ↑ Roden, T.J., Wright, C. & Simms, B.R. 2009. Anthology for music in Western civilization, Vol. 2 . New York: Schirmer.
  15. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  16. ↑ Grove, G. 1896. Beethoven and his Nine Symphonies . London: Novello and Co. Beskikbaar by IMSLP (besoek op 27 Augustus 2020).
  17. ↑ Grove, G. 1896. Beethoven and his Nine Symphonies . London: Novello and Co. Beskikbaar by IMSLP (besoek op 27 Augustus 2020).
  18. ↑ Sipe, Thomas. 1998. Beethoven: Eroica Symphony. Cambridge University Press.
  19. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  20. ↑ Roden, T.J., Wright, C. & Simms, B.R. 2009. Anthology for music in Western civilization, Vol. 2 . New York: Schirmer.
  21. ↑ Grove, G. 1896. Beethoven and his Nine Symphonies . London: Novello and Co. Beskikbaar by IMSLP (besoek op 27 Augustus 2020).
  22. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  24. ↑ Sien byvoorbeeld die film Eroica, of 'n uitvoering van die simfonie deur die Hanover Band onder leiding van Benjamin Bayl.
  25. ↑ Rolland, R. 1930. Beethoven. vertaal deur B. Constance Hull. Sewende uitgawe. Londen: Kegan Paul, Trench, Trübner & Co.
  26. ↑ Beethoven, L. van. 1864. Ludwig van Beethoven's Werke, Serie 2: Orchester-Werke, No. 17a, 12 Contretänze . Leipzig: Breitkopf & Härtel. Beskikbaar by IMSLP, geraadpleeg op 1 September 2020.
  27. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  28. ↑ Fishman, N. (Red.) 1962. Kniga eskizov Beethovena za 1802–1803, 3 volumes. Moskou. Die aanhaling is gebaseer op 'n vertaling (sonder bladsynommers) beskikbaar by AllThingsBeethoven.com, A translation of Nathan Fishman's analysis of the sketches for the Third Symphony contained in the Wielhorsky sketchbook. Besoek op 20 Meiy 2017.
  29. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  30. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  31. ↑ Fishman, N. (Red.) 1962. Kniga eskizov Beethovena za 1802–1803, 3 volumes. Moskou. Die aanhaling is gebaseer op 'n vertaling (sonder bladsynommers) beskikbaar by AllThingsBeethoven.com, A translation of Nathan Fishman's analysis of the sketches for the Third Symphony contained in the Wielhorsky sketchbook. Besoek op 20 Meiy 2017.
  32. ↑ Lockwood, L. 2015. Beethoven's Symphonies – An artistic vision. New York: W.W. Norton & Co.
  33. ↑ Grove, G. 1896. Beethoven and his Nine Symphonies . London: Novello and Co. Beskikbaar by IMSLP (besoek op 27 Augustus 2020).
  34. ↑ Gutman, R.W. 1999. Mozart: A cultural biography. Londen: Harcourt Brace.
  35. ↑ Eroica, Napoleon Series.
  36. ↑ Dahlhaus, C. 1991. Ludwig van Beethoven: Approaches to his music. Oxford: Clarendon Press, bl. 23–25.
  37. ↑ Blom, E. (red.) 1954. Grove's dictionary of music and musicians. Vyfde uitgawe. London: Macmillan.
  38. ↑ Blom, E. (red.) 1954. Grove's dictionary of music and musicians. Vyfde uitgawe. London: Macmillan.
  39. ↑ Beach, D., Mak, S.Y. 2016. Explorations in Schenkerian analysis. Melton: Boydell & Bruwer.
  40. ↑ Der Freymüthige vol. 3, Wien, 17 April 1805 (17 April 1805): 332. Herdruk as vertaling in Senner, W.M., Wallace, R. & Meredith, W. 2001. The critical reception of Beethoven's compositions by his German contemporaries. Volume 2, bl. 15. Beskikbaar by http://digitalcommons.unl.edu/unpresssamples/5. Besoek op 21 Mei 2017).
  41. ↑ Allgemeine musikalische Zeitung, volume 7, "Vienna, 9 April" (1 May 1805): 501–02, herduk as vertaling in Senner et al., vol. 2, bl. 17
  42. ↑ Journal des Lulus und der Modern, vol. 23, "On Permanent Concerts in Leipzig during the Previous Semiannual Winter Season" (1807), herdruk as vertaling in Senner et al., vol. 2, bl. 35–36.
  43. ↑ Allgemeine musikalische Zeitung, vol. 9, "News, Mannheim" (28 January 1807): 285–86, herdruk as vertaling in Senner et al., vol. 2, bl. 19.
  44. ↑ Allgemeine musikalische Zeitung, vol. 9, "Review" (18 February 1807): 321–33, herdruk as vertaling in Senner et al., vol. 2, bl. 30.
  45. ↑ The Harmonicon, vol. 5, p. 1, bl. 123, "Review of Royal Academic Concert on 30 April 1827" (1827)
  46. ↑ Dié uitgawe bestaan uit 18 parte en bevat korreksies deur Beethoven.
  47. ↑ Bernstein, L. 2008.The infinite variety of music. Milwaukee: Hal Leonard Corporation.
  48. ↑ Eroica Symphony .
  49. ↑ Sullivan, J.W.N. 1936. Beethoven: His spiritual development. New York: Alfred A. Knopf, bl. 135–36.
  50. ↑ Jackson, T.L. 1997. The metamorphosis of the Metamorphosen: New analytical and source-critical discoveries. In Gilliam, B. (red.). Richard Strauss: New Perspectives on the Composer and His Work. Durham: Duke University Press, bl. 193–242.
  51. ↑ Bernstein, L., Eroica analysis (klankopname 1956–57, om die 1953-Decca-opnames te vergesel), heruitgegee in 2005 deur Deutsche Grammophon ("Original Masters" series) in 2005. Beskikbaar by YouTube.
  52. ↑ Bernstein, Leonard, The Infinite Variety of Music, Hal Leonard Corporation, ISBN 978-1-57467-164-3
  53. ↑ Jenkins, G. 2003. Beethoven's cry of freedom. In Socialist Worker (VK). 4 Oktober 2003. Beskikbaar by https://socialistworker.co.uk/art/2438/Beethoven's%20cry%20of%20freedom.
  54. ↑ Brown, M. 2016. Beethoven's Eroica voted greatest symphony of all time. In The Guardian. 4 Augustus. Beskikbaar by https://www.classical-music.com/features/works/20-greatest-symphonies-all-time/.
  55. ↑ Blunt, W. 1983. On wings of song: A biography of Felix Mendelssohn. London: C. Scribner's Sons.
  56. ↑ Graham, S. 1976. The real F. Scott Fitzgerald: Thirty-Five years later. New York: Grosset & Dunlap.
  57. ↑ Messenger, C. 2009. Rommel: Lessons from yesterday for today's Leaders. St. Martin's Publishing Group, bl. 177.
  58. ↑ MacGregor Burns, J.M. 1970. F.D.R.: The last journey. In American Heritage 21(5). Geargiveer.
  59. ↑ https://web.archive.org/web/20070608212018/http://www.musicandarts.com/CDpages/CD1010hc.html
  60. ↑ Bennett, S. 2003. President Kennedy has been shot: Experience the moment-to-moment account of the four days that changed America. Naperville: Sourcebooks Mediafusion. ISBN 978-1-4022-0158-5.
  61. ↑ Johnson, D. 2012. Terror at the Games. In The Wall Street Journal, 13 April.
  62. ↑ Eroica

Eksterne skakels[wysig | wysig bron]

Media
  • Eroica-webtuiste van San Francisco Simfonieorkes se "Keeping Score" met ontleding, agtergrond en kommentaar deur Michael Tilson Thomas (benodig Flash).
  • Discovering Music, BBC Radio 3. Video's van 'n ontleding en volledige uitvoering van die simfonie. Die ontleding is deur Stephen Johnson en die simfonie word uitgevoer deur die BBC Nationale orkes van Wallis, onder leiding van Christophe Mangou. Luisternotas vir die simfonie is ook hier beskikbaar.
  • Beethoven 250: Symphonie Series 03. 'n Volledige uitvoering van die Eroica op periode-instrumente deur die Hanover Band onder leiding van Benjamin Bayl. bevat ook onderhoude met musici.
  • Die Eroica-effek, Helsingborg Konsertsaal. 'n Volledige uitvoering van die simfonie. Die simfonie word uitgevoer deur die Helsingborg Simfonieorkes, onder leiding van Andrew Manze.
  • Simfonie nr. 3, volledige uitvoering deur die New York se Filharmoniese Orkes, regie deur Bruno Walter, beskikbaar by die Internet Archive.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Simfonie_no._3_in_E-mol,_op._55,_%22Eroica%22_(Beethoven)&oldid=2660780"