Sint Pieterskruis

Die Sint Pieterskruis^[1] is 'n omgekeerde Latynse kruis wat tradisioneel as 'n Christelike simbool gebruik word en met die martelaarskap van die apostel Petrus geassosieer word. Die simbool spruit voort uit die oorlewering dat Petrus, toe hy ter dood veroordeel is, versoek het dat sy kruis onderstebo moet wees.

Geskiedenis

Die oorsprong van die kruis kom uit die oorlewering dat Petrus onderstebo gekruisig is.^[2] Hierdie vertelling verskyn vir die eerste keer in die Martelaarskap van Petrus, 'n teks wat gevind is in (maar waarskynlik ouer is as) die Handelinge van Petrus, 'n apokriewe werk wat oorspronklik in die tweede helfte van die 2de eeu geskryf is.^[3] In die Handelinge van Petrus skryf die outeur dat Petrus die owerheid versoek het om hom onderstebo te kruisig om 'n punt te maak, naamik 1) dat die waardes van diegene wat hom gekruisig het onderstebo was, en 2) dat ons verby die omgekeerde waardes van hierdie wêreld moet kyk en die waardes van Jesus moet aanneem as ons die koninkryk van die hemel wil binnegaan.^[4]

Iewers in die middel van die 3de eeu het Origenes van Alexandrië die tradisie populêr gemaak dat Petrus sy vervolgers versoek het om hom onderstebo te kruisig.^[5] Aan die einde van die 4de eeu het Jeronimus in sy De Viris Illustribus (Afrikaans: oor roemryke mans) geskryf dat Petrus dié versoek gerig het omdat hy gevoel het dat hy onwaardig was om op dieselfde wyse as Jesus te sterf.^[6]

Die 19de-eeuse Franse mistikus Eugène Vintras (1807–1875), stigter van die Barmhartigheidswerkebeweging, het 'n mistiese Christelike sekte gelei wat soms as neo-Katoliek beskryf word.^[7] Sy leringe het klem gelê op Maria-visioene, apokaliptiese profesieë en nagmaalswonderwerke, wat sy beweging binne 'n heterodokse Christelike raamwerk geplaas het. Volgens die geleerde Ruben van Luijk het Vintras die Sint Pieterskruis in sy priestersgewaad – veral op sy stola – ingewerk as deel van sy beweging se esoteriese Christelike simboliek.^[7] Hy is deur die Katolieke Kerk van dwaalleer beskuldig en die beweging is in 1851 formeel deur Pous Gregorius XVI veroordeel.^[7] Joris-Karl Huysmans se roman Là-bas (1891), wat 'n Swart Mis beskryf waartydens deelnemers gewade met omgekeerde kruise dra, het Vintras se gebruik van die omgekeerde kruis in 'n anti-Christelike konteks gefiksionaliseer.^[8]

Gebruik in heraldiek

Die Sint Pieterkruis verskyn in die kerklike heraldiek as 'n verwysing na Petrus se martelaarskap. Hilarie en James Cornwell is van mening dat Petrus se wapenskild 'n omgekeerde kruis met gekruiste sleutels is omdat dit sowel sy onderstebo kruisiging as sy rol as die bewaarder van die sleutels van die Koninkryk van die Hemel simboliseer (Matteus 16:19).^[9] Hierdie komposisie word prominent gebruik in heraldiese ontwerpe wat verband hou met Petrus en die Pousdom, veral in die wapenskilde van die Heilige Stoel en Vatikaanstad, waar dit pouslike gesag en apostoliese opvolging verteenwoordig.

Verwysings

↑ Sauerländer, W.; Rubens, P. P. (2014). The Catholic Rubens: Saints and Martyrs. Getty Research Institute. p. 224. ISBN 978-1606062685.
↑ Rest, F. 1954. Our Christin symbols. Christian Education Press, bl. 29.
↑ Montague rhodes, J. 1924. Acts fo Peter. In The apocryphal New Testament. Eerste uitgawe. Oxford: Oxford University Press, bl. 300–336.
↑ Pick, B. 1909. Martyrdom of the holy apostle Peter. In The apocryphal acts of Paul, Peter, John, Andrew and Thomas. Chocago: The Open Court Publishing Co., bl. 106–122.
↑ Barnes, Arthur Staplyton (1900). St. Peter in Rome and His Tomb on the Vatican Hill. London: Swan Sonnenschein & Company. p. 101.
↑ Jeronimus. 1473. Capitulum primum: Simon Petrus. In De Viris Illustribus (in Latyn). Utrecht: Nicolaus Ketelaer enGerardus de Leempt, bl. 5. (Afrikaanse vertaling (vrylik): Toe hy aan die kruis vasgespyker is, is hy met die kroon van martelaarskap gekroon, met sy kop na die grond toe en sy voete na bo, want hy het gesê dat hy onwaardig was om op dieselfde wyse as sy Heer gekruisig te word.).
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Van Luijk, R. 2016. Children of Lucifer: The origins of modern religious Satanism. Oxford: Oxford University Press, bl. 178.
↑ Chrisholm, A.R. 1979. Towards Hérodiade: A literary genealogy. AMS Press, bl. 173.
↑ Cornwell, H. & Cornwell, J. 2009. Saints, signs, and symbols: The symbolic language of Christian art. Derde uitgawe. Church Publishing Incorporated, bl. 63.

Eksterne skakels

Sint Petrus - Catholic Encyclopedia

[1] Sauerländer, W.; Rubens, P. P. (2014). The Catholic Rubens: Saints and Martyrs. Getty Research Institute. p. 224. ISBN 978-1606062685.

[2] Rest, F. 1954. Our Christin symbols. Christian Education Press, bl. 29.

[3] Montague rhodes, J. 1924. Acts fo Peter. In The apocryphal New Testament. Eerste uitgawe. Oxford: Oxford University Press, bl. 300–336.

[4] Pick, B. 1909. Martyrdom of the holy apostle Peter. In The apocryphal acts of Paul, Peter, John, Andrew and Thomas. Chocago: The Open Court Publishing Co., bl. 106–122.

[Barnes1900-5] Barnes, Arthur Staplyton (1900). St. Peter in Rome and His Tomb on the Vatican Hill. London: Swan Sonnenschein & Company. p. 101.

[DVI-6] Jeronimus. 1473. Capitulum primum: Simon Petrus. In De Viris Illustribus (in Latyn). Utrecht: Nicolaus Ketelaer enGerardus de Leempt, bl. 5. (Afrikaanse vertaling (vrylik): Toe hy aan die kruis vasgespyker is, is hy met die kroon van martelaarskap gekroon, met sy kop na die grond toe en sy voete na bo, want hy het gesê dat hy onwaardig was om op dieselfde wyse as sy Heer gekruisig te word.).

[Van_Luijk-2016-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Van Luijk, R. 2016. Children of Lucifer: The origins of modern religious Satanism. Oxford: Oxford University Press, bl. 178.

[8] Chrisholm, A.R. 1979. Towards Hérodiade: A literary genealogy. AMS Press, bl. 173.

[9] Cornwell, H. & Cornwell, J. 2009. Saints, signs, and symbols: The symbolic language of Christian art. Derde uitgawe. Church Publishing Incorporated, bl. 63.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]