Skogskyrkogården

Skogskyrkogården*
Unesco-wêrelderfenisterrein
Skogskyrkogården
Koördinate: 59°16′32″N 18°05′58″O
Lande	Swede
Tipe	Kultuur
Kriteria	ii, iv
Verwysings	558
Streek†
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie	1994  (18de Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Skogskyrkogården (uitgespreek [ˈskûːɡsɕʏrkʊˌɡoːɖɛn]; Sweeds vir "Die Bosbegraafplaas") is ’n begraafplaas geleë in die Gamla Enskede-distrik suid van sentrale Stockholm, Swede. Dit is in 1920 ingewy en is in 1994 op Unesco se wêrelderfenislys geplaas. Die ontwerp daarvan, deur Gunnar Asplund en Sigurd Lewerentz, weerspieël die ontwikkeling van argitektuur van Nordiese Klassisisme tot volwasse funksionalisme.

Geskiedenis

Skogskyrkogården het tot stand gekom ná ’n internasionale kompetisie in 1915 vir die ontwerp van ’n nuwe begraafplaas in Enskede in die suide van Stockholm, Swede. Die inskrywing met die naam Tallum deur die jong argitekte Gunnar Asplund en Sigurd Lewerentz is gekies. Ná wysigings aan die ontwerp op aanbeveling van die kompetisiejurie, het werk in 1917 begin op grond wat vroeër gruisgroewe was en wat met dennebome toegegroei was. Die eerste fase is drie jaar later voltooi. Die argitekte se gebruik van die natuurlike landskap het ’n uitsonderlike omgewing van rustige skoonheid geskep wat ’n diepgaande invloed op begraafplaasontwerp regoor die wêreld gehad het. Belangrike modelle vir die ontwerp van die begraafplaas was die Duitse bosbegraafplase Friedhof Ohlsdorf in Hamburg en Waldfriedhof in München, maar ook die neoklassieke skilderye van Caspar David Friedrich.

Die grondslag van die roete deur die begraafplaas is ’n lang pad wat lei vanaf die sierlike ingang met kolonnades, wat dan verdeel – een pad lei deur ’n pastorale landskap, met ’n groot dam en ’n bome-omlynde meditasieheuwel; die ander pad lei op na ’n groot, vrystaande granietkruis en die abstrakte portiek van die krematorium en die kapelle van die Heilige Kruis, Geloof en Hoop. Die paaie kom dan weer bymekaar en loop langs ’n doodreguit pad deur ’n digte dennebos – die sogenaamde Pad van Sewe Putte – wat lei na die Uppståndelsekapellet of Opstandingskapel. Die reuse donker granietkruis wat vanuit die hoofingang sigbaar is, is ook beskryf as geïnspireer deur ’n skildery van Caspar David Friedrich, getiteld Kruis aan die Baltiese See (1815), wat hoop simboliseer in ’n verlate wêreld. Asplund en Lewerentz het egter daarop aangedring dat die kruis oop was vir nie-Christelike interpretasies en selfs Friedrich aangehaal: "Vir dié wat dit so sien, ’n troos; vir dié wat nie, net ’n kruis."

Die argitekte het die hele kompleks ontwerp – van die landskap tot die kleinste lamp – hoewel daar ook geïntegreerde beeldhouwerke deur Carl Milles is. Lewerentz se bydrae het hoofsaaklik die landskap betref, maar ook die hoofingang en die klassieke Uppståndelsekapellet of Opstandingskapel, wat in 1925 gebou is. Asplund het hom hoofsaaklik op die geboue toegespits, en die klein Woodland Crematorium – gebou tussen 1935 en 1940 – word beskou as ’n kernwerk in sy oeuvre sowel as in die Nordiese Klassisisme van dié tyd. Die klein kapel, geplaas op ’n Toskaanse peristyle en met ’n goue standbeeld op die dak deur Carl Milles, is eintlik geïnspireer deur ’n "primitiewe hut" wat Asplund in ’n tuin in Liselund gesien het. Die krematorium, met sy Geloof-, Hoop- en Heilige Kruiskapelle, was Asplund se laaste argitektuurwerk, ontwerp in ’n rasionele modernistiese styl kenmerkend van sy latere werk, en is kort voor sy dood in 1940 geopen.

In 1994 is Skogskyrkogården as ’n Unesco-wêrelderfenisgebied verklaar. Alhoewel dit nie soveel grafte van bekende oorledenes het soos die Norra begravningsplatsen in die noorde van Stockholm nie, is dit ’n belangrike toeriste-aantreklikheid. By die Tallum-paviljoen (’n gebou oorspronklik deur Asplund ontwerp as personeelgeriewe), kan besoekers ’n uitstalling sien oor die begraafplaas, die geskiedenis van sy ontstaan en die twee argitekte wie se visie dit geskep het.

Met sy 100 000 grafte is Skogskyrkogården die grootste begraafplaas in Swede in terme van die aantal grafte, en die tweede grootste in oppervlakte – ná Kviberg se begraafplaas in Gotenburg. Naby Skogskyrkogården is daar 'n buitelug treinstasie wat dieselfde naam as die begraafplaas het op die Stockholmse Moltreinstelsel.

Eksterne skakels

• Amptelike webwerf