Slag van Talana

Slag van Talana
Deel van Tweede Vryheidsoorlog
Datum 20 Oktober 1899 Ligging Dundee, Natal, Suid-Afrika Resultaat Britse taktiese oorwinning
Strydende partye
Verenigde Koninkryk	Zuid-Afrikaansche Republiek
Bevelvoerders
Luitenant-generaal Sir William Penn Symons KCB †	Generaal Lukas Meyer Generaal Daniël Jacobus Elardus (Maroela) Erasmus Generaal J.H.M Jan Kock
Sterkte
4000	3000
Ongevalle
52 dood, 203 gewond, 246 gevang of vermis	31 dood, 66 gewond, 20 gevang of vermis

Die Slag van Talana het op 20 Oktober 1899 by die Talanakoppie naby Dundee, Natal tydens die Tweede Vryheidsoorlog plaasgevind. Hierdie was die eerste geveg in die Natal-arena van die oorlog en ook die eerste waar die Britse troepe kakie-uniforms gedra het.

Die geveg

Koperplaat ter herdenking aan die Slag van Talana aan die kerkgebou van die NG gemeente Dundee.

Die marmerblad teen die toring van die NG moederkerk op Dundee met die name van die gesneuweldes.

Die geveg het op en om die Talanaheuwel (in Zoeloe beteken die naam: die rak waarop die kosbare goed gebêre word) plaasgevind. Die heuwel is 1 442 m hoog. Op 20 Oktober 1899 het die Boeremagte onder bevel van generaal Lukas Meyer, generaal D.J.E. (Maroela) Erasmus en generaal J.H.M. (Jan) Kock die heuwel beset en die Britse magte van generaalmajoor sir William Penn Symons aangeval.

Gedurende die nag van 19 Oktober het die Boerekrygers hul 75 mm Krupp- en Maxim Nordenfeldt-kanonne tot op Talanakoppie (net oos van die dorp) getrek en op die plat kruin stelling ingeneem. Die Boere se 155 mm Creusot-kanon is deur Erasmus se burgers tot op Impatiberg, noordwes van Dundee, getrek. Die 20ste se digte mis het egter enige akkurate vuur vanaf daardie posisie onmoontlik gemaak. Symons se opdrag was juis om die steenkoolvelde teen die Boeremagte te beskerm. Teen dagbreek het die Boere hul eerste kanonskote gevuur en die Britte het dit vinnig beantwoord en vinnig tot by die Sandspruit (tussen Talanaheuwel en die dorp) beweeg. Die Boere het met Mauservuur gereageer en die Britse aanvallers, wat nader aan die heuwel beweeg het, onder druk geplaas.

Symons is noodlottig gewond terwyl hulle probeer het om die Boeremagte te verdryf. Kolonel JH Yule het die bevel oorgeneem en eindelik daarin geslaag om die Boere van die heuwel af te verdryf, waarna die Boere teruggeval het. ’n Groep Britse soldate is wel deur Erasmus se burgers omsingel. Die Boere het die volgende dag weer met hul Creusot op die Britse kamp in Dundee losgebrand, waarna die Britte uit die dorp onttrek het.

Daar was nie ’n klinkklare oorwinning in die slag nie en beide Boer en Brit het op oorwinning aanspraak gemaak. Die Boere daarin geslaag om die dorp in besit te neem, maar die betrokke Britse garnisoen het voortbeweeg na Ladysmith en daar noodsaaklike steun gaan verleen.

Bronne

• Ensiklopedie van Suidelike Afrika. Eric Rosenthal 1967
• The Hall Handbook of the Anglo Boer War. Darrell Hall. 1999. ISBN 0-86980-943-1
• Op Pad in Suid-Afrika. B.P.J. Erasmus. 1995 ISBN 1-86842-026-4
• Talana, Die Drie Generaals-slag by Dundee, met lewensskets van genl. Daniël Erasmus. Dr Gustav S. Preller, Nasionale Pers Beperk. 1942
• Field Guide to the Battlefield of South Africa, Nicki von der Heyde, www.theheritageportal.co.za