Slag van die Nyl

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Slag van die Nyl
Deel van Napoleontiese Oorloë

Die Slag van die Nyl
Datum 1 Augustus - 2 Augustus 1798
Ligging Aboukir, Egipte
Resultaat Britse oorwinning
Strydende partye
Koninkryk van Groot-Brittanje Frankryk
Bevelvoerders
Horatio Nelson François-Paul Brueys d'Aigalliers
Sterkte
14 skepe 15 skepe
Ongevalle
218 1 700
Slag van die Nyl soos geskilder deur Thomas Luny
Slag van die Nyl soos geskilder deur Thomas Luny

Die Slag van die Nyl (1 Augustus - 2 Augustus 1798) was 'n seeslag waar die Britse Vloot onder leiding van Viseadmiraal Horatio Nelson die Franse vloot verslaan het en Napoleon se leër in Egipte van steun afgesny het. Franse verliese word beraam op soveel as 1 700 gesneuweldes (insluitend Viseadmiraal Brueys) en 3 000 krygsgevangenes. 218 Britte het tydens die seeslag gesneuwel.

Agtergrond[wysig | wysig bron]

Napoléon Bonaparte was op die tydstip nog 'n Franse generaal wat vinnig besig was om opgang te maak. In sy poging om die Britse posisie in Indië te bedreig het hy Egipte ingeval en verower. Die veldtog deur Napoleon het ook baie wetenskaplikes, opvoedkundiges en tegniese kundiges ingesluit wat onder andere landmeters ingesluit het wat die moontlikheid om 'n kanaal tussen Rooisee en die Middelandse See te grawe ondersoek het. Voor die inval het Napoleon gerugte versprei dat hy 'n inval in Ierland beplan. Dit het die Britte oorreed om die westekant van die Middelandse See te bewaak en Napoleon se vloot toegelaat om na Egipte te seil sonder enige teenstand. Drie weke na sy leër aan wal gegaan het, het 'n Britse vloot van 14 skepe onder leiding van Horatio Nelson wat naarstigtelik opsoek was na die Franse vloot uiteindelik op die 15 Franse skepe afgekom in die baai van Aboukir in Egipte.

Voorbereidings[wysig | wysig bron]

Die Britse vloot het die Franse vloot net voor sononder op die 1ste Augustus genader. Die Franse vloot was in die Baai van Aboukir geanker in vlak water minder as 14 m diep naby 'n sandbank. Die Franse vloot het die sandbank gebruik om die bakboordkant van hul vloot te beskerm terwyl hulle stuurboord na die oop see gerig was. Brueys wat bekend was met Nelson se taktiek het sy geankerde skepe aanmekaar vasgeketting om te probeer verhoed dat die Britse vloot deur hul lyn sou sny. Bruey het verwag dat die slag die volgende dag sou begin aangesien hy geglo het dat die Britte dit nie sou waag om snags in vlak, onbekende waters in 'n konfrontasie betrokke te raak nie. Voorbereidings aan die Franse kant was daarom nie so dringend nie en daar bestaan ook die moontlikheid dat die Franse vloot sou probeer het om gedurende die nag te ontsnap.

Die Slag[wysig | wysig bron]

Iemand op Thomas Foley se skip die Goliath het agtergekom dat daar 'n gaping tussen die voorste skip van die Franse vloot en die land daarnaby was. Hy het geraam dat die ankerkettings diep genoeg sou wees om sy skip toe te laat om bo-oor te vaar. Die Goliath het deur hierdie gaping gevaar saam met 'n paar ander Britse skepe en sodoende is die Franse vloot van beide kante af aangeval. Die Franse skepe was waarskynlik nie voorbereid op 'n aanslag van die bakboord kant af nie en hul kanonne aan daardie kant was waarskynlik nie voorbereid daarop nie. Een van die Britse skepe die Culloden is gestrand maar die oorblywende skepe het voortgevaar en baie skade aan die Franse skepe aangerig.

Die vlagskip van die Franse vloot die L'Orient is deur die Bellerophon bestook maar is ontmas en het hulpeloos weggedryf. Daarna het die Alexander en die Swiftsure hom bestook. Om 21:00 het die L'Orient aan die brand geslaan en was daar 'n verposing in die slag met skepe wat probeer het om meer afstand tussen hulle en die brandende skip te plaas. Rondom 22:00 het die brand die magasyn bereik en het die skip ontplof en die skip uitmekaar geskiet. Slegs 'n honderd van die L'Orient se bemanning van 'n duisend het oorleef. Die skokkende ontploffing het byna 'n 30 minute verposing in die slag meegebring.

Slegs twee van die Franse skepe aan die een kant van hul lyn, die Le Généreux en die Guillaume Tell saam met twee fregatte, die Diane en die Justice kon daarin slaag om te ontsnap. Die oorblywende skepe is almal gebrand of gevange geneem op die 2de Augustus.

Nelson is tydens die geveg getref toe 'n kartets bo hom ontplof het terwyl hy op die dek gestaan het. Die geneesheer het hom ondersoek en bevind dat die wond oppervlakkig was, al wou Nelson dit nie aanvanklik glo nie (hy het selfs die kapelaan laat ontbied omdat hy geglo het hy lê op sterwe). Nelson het egter ten volle van die wond herstel.

Nadraai[wysig | wysig bron]

Die nuus van die oorwinning het Brittanje nie dadelik bereik nie omdat die skip wat die nuus na Brittanje moes neem gevange geneem is na 'n woeste geveg met die Le Généreux wat tydens die geveg by Aboukir baai ontsnap het.

Nelson het na Italië vertrek waar die Vanguard by die baai van Palermo gestrand is. Hier het ook een van die meer omstrede voorvalle tydens Nelson se loopbaan plaasgevind naamlik die teregstelling van Prins Francesco Caracciolo.

Napoleon wat reeds sy leër aan wal gesit het, het sy verowering van Egipte voltooi en verder gegaan en Sirië ook verower. Die politieke situasie in Parys het egter verander. Hy het sy troepe agtergelaat en teruggekeer na Frankryk om beheer te neem van die staatsgreep wat sou lei tot sy verkiesing as die Eerste Konsul. Napoleon het homself daarna as Keiser gekroon op die 2de Desember 1804.

Die seeslag het die Britse heerskappy op see gevestig vir die duur van die Franse Rewolusionêre oorloë en was 'n belangrike bydrae tot die groeiende faam van Admiraal Nelson.

Verwysings[wysig | wysig bron]

  • Anderson, R.C. Naval Wars in the Levant, 1559–1853. Princeton, Princeton University, 1952. ISBN 1-57898-538-2
  • Connelly, Owen. Blundering to Glory: Napoleon's Military Campaigns. Wilmington, DE: SR Books, 1999. ISBN 0-8420-2780-7
  • Taylor, Gordon Clifford. The Sea Chaplains. Oxford: Oxford Illustrated Press, 1978. ISBN 0-902280-56-2.