Staatspresident van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Bygewerk
Lyn 1: Lyn 1:
Vanaf 1961 tot 1994 was [[Suid-Afrika]] se [[staatshoof]] bekend as die '''Staatspresident'''. Dié amp is geskep tydens [[republiek]]wording in 1961, waar [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|koningin Elizabeth II]] as staatshoof vervang en die amp van [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]] ooreenkomstig afgeskaf is.
[[Lêer:F. W. de Klerk 2012.jpg|thumb|regs|FW de Klerk, die laaste Staatspresident van Suid-Afrika]]
[[Lêer:CR Swart.jpg|thumb|regs|CR Swart, die eerste Staatspresident van Suid-Afrika]]

Vanaf [[1961]] tot [[1994]] was [[Suid-Afrika]] se [[staatshoof]] bekend as die '''Staatspresident'''. Dié amp is geskep tydens [[republiek]]wording in [[1961]], waar [[Koningin Elizabeth II]] as staatshoof vervang en die amp van [[Goewerneur-Generaal van die Unie van Suid-Afrika]] ooreenkomstig afgeskaf is.


== Seremoniële pos ==
== Seremoniële pos ==
[[Lêer:Standard of the State President of South Africa (1961-1984).svg|duimnael|Standaard van die Suid-Afrikaanse Staatspresident (1961–1984)]]

[[Lêer:Standard of the State President of South Africa (1984-1994).svg|duimnael|Standaard van die Suid-Afrikaanse Staatspresident (1984–1994)]]
Die Republiek van Suid-Afrika is afgekondig op [[31 Mei]] [[1961]]. [[Charles Robberts Swart]], die laaste [[Goewerneur-Generaal van die Unie van Suid-Afrika|Goewerneur-Generaal]], is beëdig as die eerste Staatspresident. Soos [[Paul Kruger]] en presidente van die [[Boererepubliek]]e het die Staatspresident 'n [[Presidensiële ampserp|ampserp]] met die Republiek se [[wapenskild]] gedra, en meestal seremoniële pligte uitgevoer. Die regerende [[Nasionale Party]] het besluit teen 'n uitvoerende presidentskap, en het pleks daarvan 'n minimalistiese benadering gevolg as 'n versoenende gebaar teenoor [[Engelse taal|Engelssprekende]] blanke Suid-Afrikaners wat teen 'n Republiek gekant was. Soos goewerneurs-Generaal voor hulle was staatspresidente afgetrede [[Nasionale Party]]-ministers, en daarom blank, Afrikaans en manlik.
Die Republiek van Suid-Afrika is afgekondig op 31 Mei 1961. [[Charles Robberts Swart]], die laaste Goewerneur-Generaal, is beëdig as die eerste Staatspresident. Soos [[Paul Kruger]] en presidente van die [[Boererepubliek]]e het die Staatspresident 'n [[Presidensiële ampserp|ampserp]] met die Republiek se [[wapenskild]] gedra, en meestal seremoniële pligte uitgevoer. Die regerende [[Nasionale Party]] het besluit teen 'n uitvoerende presidentskap, en het pleks daarvan 'n minimalistiese benadering gevolg as 'n versoenende gebaar teenoor [[Engels]]sprekende blanke Suid-Afrikaners wat teen 'n Republiek gekant was. Soos goewerneurs-Generaal voor hulle was staatspresidente afgetrede [[Nasionale Party]]-ministers, en daarom blank, [[Afrikaans]] en manlik.


== Uitvoerende pos ==
== Uitvoerende pos ==
Na grondwetlike hervorming in [[1984]] word die amp van Staatspresident 'n uitvoerende pos, soos in die [[Verenigde State van Amerika]], en die amp van [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] word afgeskaf. [[Pieter Willem Botha|P.W. Botha]] word die nuwe Staatspresident, tot sy uittrede in [[1989]], waarna hy deur [[Frederik Willem de Klerk]] vervang is wat die oorgang na meerderheidsregering in [[1994]] bewerkstellig het.
Na grondwetlike hervorming in 1984 word die amp van Staatspresident 'n uitvoerende pos, soos in die [[Verenigde State van Amerika]], en die amp van [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] word afgeskaf. [[Pieter Willem Botha|P.W. Botha]] word die nuwe Staatspresident, tot sy uittrede in 1989, waarna hy deur [[Frederik Willem de Klerk]] vervang is wat die oorgang na meerderheidsregering in 1994 bewerkstellig het.


== Einde van blanke minderheidsregering ==
== Einde van blanke minderheidsregering ==
Onder Suid-Afrika se eerste nie-rassige [[Grondwet]], aanvaar in [[1994]], staan die [[staatshoof]] (en [[regeringshoof]]) eenvoudig bekend as die [[President van Suid-Afrika|president]]. [[Nelson Mandela]], leier van die [[African National Congress|ANC]], is beëdig as president op [[11 Mei]] [[1994]].
Onder Suid-Afrika se eerste nie-rassige [[Grondwet van Suid-Afrika|Grondwet]], aanvaar in 1994, staan die [[staatshoof]] (en [[regeringshoof]]) eenvoudig bekend as die [[President van Suid-Afrika|president]]. [[Nelson Mandela]], leier van die [[African National Congress|ANC]], is beëdig as president op 11 Mei 1994.


== Lys van Staatspresidente ==
== Lys van Staatspresidente van Suid-Afrika (1961–1994) ==
;Parties
* [[Charles Robberts Swart]] [[1961]]-[[1967]]
{{legend|#ff9933|[[Nasionale Party]]}}
* ([[Theophilus Dönges|Theophilus Ebenhaezer Dönges]] [[1967]]) - verkies tot staatspresident maar nie ingehuldig nie
{| class="wikitable" width="100%" style="text-align:center;"
* [[Jozua François Naudé]] (waarnemend) [[1967]]-[[1968]]
! #
* [[Jacobus Johannes Fouché]] [[1968]]-[[1975]]
! Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
* [[Nicolaas Johannes Diederichs]] [[1975]]-[[1978]]
! width="100px" | Portret
* [[Marais Viljoen]] (waarnemend) [[1978]]
! Ampsaanvaarding
* [[Balthazar Johannes Vorster]] [[1978]]-[[1979]]
! Amp verlaat
* [[Marais Viljoen]] [[1979]]-[[1984]]
! Gekies<br /><small>(Parlement)</small>
* [[Pieter Willem Botha]] [[1984]]-[[1989]]
! Party
* [[Frederik Willem de Klerk]] [[1989]]-[[1994]]
|-
!colspan="7"|Staatsresidente as staatshoofde (seremonieël, 1961–1984)
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 1
|[[Charles Robberts Swart]]<br /><small>(1894–1982)</small>
|[[Lêer:CR Swart 1960.jpg|100px]]
|31 Mei 1961
|31 Mei 1967
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Eben Dönges|Theophilus Ebenhaezer Dönges]]<br /><small>(1898–1968)</small>
|[[Lêer:Dönges cropped.jpg|100px]]
|colspan="2"|Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Tom Naudé]]<br /><small>(1889–1969)<br />(''waarnemend'')</small>
|[[Lêer:Tom Naudé 1962.jpg|100px]]
|1 Junie 1967
|10 April 1968
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 2
|[[Jim Fouché]]<br /><small>(1898–1980)</small>
|[[Lêer:JJ Fouche.jpg|100px]]
|10 April 1968
|9 April 1975
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Jan de Klerk]]<br /><small>(1903–1979)<br />(''waarnemend'')</small>
|[[Lêer:Jan de Klerk.jpg|100px]]
|9 April 1975
|19 April 1975
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 3
|[[Nicolaas Johannes Diederichs]]<br /><small>(1903–1978)</small>
|[[Lêer:Nicolaas Diederichs.jpg|100px]]
|19 April 1975
|21 Augustus 1978<br /><small>(oorlede in amp)</small>
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Marais Viljoen]]<br /><small>(1915–2007)<br />(''waarnemend'')</small>
|[[Lêer:Marais Viljoen.jpg|100px]]
|21 Augustus 1978
|10 Oktober 1978
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 4
|[[John Vorster]]<br /><small>(1915–1983)
|[[Lêer:John Vorster.jpg|100px]]</small>
|10 Oktober 1978
|4 Junie 1979<br /><small>(bedank)</small>
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 5
|[[Marais Viljoen]]<br /><small>(1915–2007)</small>
|[[Lêer:Marais Viljoen.jpg|100px]]
|19 Junie 1979<br /><small>waarnemend sedert 4 Junie 1979</small>
|3 September 1984
| —
|[[Nasionale Party]]
|-
!colspan="7"|Staatspresidente as staatshoofde en regeringshoofde (uitvoerend, 1984–1994)
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 1
|[[Pieter Willem Botha]]<br /><small>(1916–2006)</small>
|[[Lêer:PW Botha 1962.jpg|100px]]
|14 September 1984<br /><small>waarnemend sedert 3 September 1984</small>
|15 Augustus 1989<br /><small>(bedank)</small>
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1987|1987]] (20)
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 2
|[[Frederik Willem de Klerk]]<br /><small>(1936–)</small>
|[[Lêer:Frederik Willem de Klerk.jpg|100px]]
|20 September 1989<br /><small>waarnemend sedert 15 Augustus 1989</small>
|10 Mei 1994
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1989|1989]] (21)
|[[Nasionale Party]]
|}


== Fotogalery ==
== Sien ook ==
* [[Adjunkpresident van Suid-Afrika]]
<gallery>
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]]
Lêer:F. W. de Klerk 2012.jpg|FW de Klerk
* [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]]
Lêer:Marais Viljoen.jpg|Marais Viljoen
Lêer:John Vorster.jpg|John Vorster
Lêer:Nicolaas Diederichs.jpg|NJ Diederichs
Lêer:Jim Fouché.jpg|Jim Fouché
Lêer:Tom Naudé.jpg|Tom Naudé
Lêer:Dr TE Dönges.jpg|Eben Dönges
</gallery>

==Sien ook==
* [[Goewerneur-Generaal van die Unie van Suid-Afrika]]
* [[President van Suid-Afrika]]
* [[President van Suid-Afrika]]
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse eerste ministers]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde]]

== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|State Presidents of South Africa}}
* {{en}} [http://www.southafricaweb.co.za/page/presidency-south-africa Lys van Presidente]
* {{en}} [http://www.archontology.org/nations/south_africa/sa_pres1/ Lyste van Staatshoofde met skakels na bios]


[[Kategorie:Titels]]
[[Kategorie:Titels]]
Lyn 48: Lyn 132:
[[Kategorie:Staatspresidente van Suid-Afrika| ]]
[[Kategorie:Staatspresidente van Suid-Afrika| ]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste]]

[[hi:दक्षिण अफ्रीका के राष्ट्रपति]]

Wysiging soos op 16:15, 19 Januarie 2016

Vanaf 1961 tot 1994 was Suid-Afrika se staatshoof bekend as die Staatspresident. Dié amp is geskep tydens republiekwording in 1961, waar koningin Elizabeth II as staatshoof vervang en die amp van Goewerneur-generaal van Suid-Afrika ooreenkomstig afgeskaf is.

Seremoniële pos

Standaard van die Suid-Afrikaanse Staatspresident (1961–1984)
Standaard van die Suid-Afrikaanse Staatspresident (1984–1994)

Die Republiek van Suid-Afrika is afgekondig op 31 Mei 1961. Charles Robberts Swart, die laaste Goewerneur-Generaal, is beëdig as die eerste Staatspresident. Soos Paul Kruger en presidente van die Boererepublieke het die Staatspresident 'n ampserp met die Republiek se wapenskild gedra, en meestal seremoniële pligte uitgevoer. Die regerende Nasionale Party het besluit teen 'n uitvoerende presidentskap, en het pleks daarvan 'n minimalistiese benadering gevolg as 'n versoenende gebaar teenoor Engelssprekende blanke Suid-Afrikaners wat teen 'n Republiek gekant was. Soos goewerneurs-Generaal voor hulle was staatspresidente afgetrede Nasionale Party-ministers, en daarom blank, Afrikaans en manlik.

Uitvoerende pos

Na grondwetlike hervorming in 1984 word die amp van Staatspresident 'n uitvoerende pos, soos in die Verenigde State van Amerika, en die amp van Eerste Minister van Suid-Afrika word afgeskaf. P.W. Botha word die nuwe Staatspresident, tot sy uittrede in 1989, waarna hy deur Frederik Willem de Klerk vervang is wat die oorgang na meerderheidsregering in 1994 bewerkstellig het.

Einde van blanke minderheidsregering

Onder Suid-Afrika se eerste nie-rassige Grondwet, aanvaar in 1994, staan die staatshoof (en regeringshoof) eenvoudig bekend as die president. Nelson Mandela, leier van die ANC, is beëdig as president op 11 Mei 1994.

Lys van Staatspresidente van Suid-Afrika (1961–1994)

Parties

██ Nasionale Party

# Naam
(Geboorte–Dood) 		Portret Ampsaanvaarding Amp verlaat Gekies
(Parlement) 		Party
Staatsresidente as staatshoofde (seremonieël, 1961–1984)
1 Charles Robberts Swart
(1894–1982) 		31 Mei 1961 31 Mei 1967 — Nasionale Party
— Theophilus Ebenhaezer Dönges
(1898–1968) 		Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte — Nasionale Party
— Tom Naudé
(1889–1969)
(waarnemend) 		1 Junie 1967 10 April 1968 — Nasionale Party
2 Jim Fouché
(1898–1980) 		10 April 1968 9 April 1975 — Nasionale Party
— Jan de Klerk
(1903–1979)
(waarnemend) 		9 April 1975 19 April 1975 — Nasionale Party
3 Nicolaas Johannes Diederichs
(1903–1978) 		19 April 1975 21 Augustus 1978
(oorlede in amp) 		— Nasionale Party
— Marais Viljoen
(1915–2007)
(waarnemend) 		21 Augustus 1978 10 Oktober 1978 — Nasionale Party
4 John Vorster
(1915–1983) 		10 Oktober 1978 4 Junie 1979
(bedank) 		— Nasionale Party
5 Marais Viljoen
(1915–2007) 		19 Junie 1979
waarnemend sedert 4 Junie 1979 		3 September 1984 — Nasionale Party
Staatspresidente as staatshoofde en regeringshoofde (uitvoerend, 1984–1994)
1 Pieter Willem Botha
(1916–2006) 		14 September 1984
waarnemend sedert 3 September 1984 		15 Augustus 1989
(bedank) 		1987 (20) Nasionale Party
2 Frederik Willem de Klerk
(1936–) 		20 September 1989
waarnemend sedert 15 Augustus 1989 		10 Mei 1994 1989 (21) Nasionale Party

Sien ook

Eksterne skakels

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Staatspresident_van_Suid-Afrika&oldid=1413967"