Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Wwikix (besprekings | bydraes)
Uitgebrei
Lyn 1: Lyn 1:
Hierdie is 'n '''lys van [[Suid-Afrika]]anse [[staatshoof]]de'''.
Hierdie is 'n '''lys van [[Suid-Afrika]]anse [[staatshoof]]de''' vanaf [[Uniewording]] tot vandag.


== Monarge (1910–1961) ==
==Goewerneur-generaal==
{| class="wikitable" style="font-size:85%;text-align:center"
!rowspan=2|#
!rowspan=2|Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
!rowspan=2|Portret
!colspan=2|Ampstermyn
!rowspan=2|Dinastie
!rowspan=2|[[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]]
|-
!Ampsaanvaarding
!Amp verlaat
|-
! 1
! Koning [[George V van die Verenigde Koninkryk|George V]]<br /><small>(1865–1936)</small>
| [[Lêer:George V of the united Kingdom.jpg|60px]]
| 31 Mei 1910
| 20 Januarie 1936
| [[Huis van Windsor|Windsor]]
| [[Louis Botha|Botha]]<br />[[Jan Christian Smuts|Smuts]]<br />[[Barry Hertzog|Hertzog]]
|-
! 2
! Koning [[Edward VIII van die Verenigde Koninkryk|Edward VIII]]<br /><small>(1894–1972)</small>
| [[Lêer:King Edward VIII, when Prince of Wales - Cope 1912.jpg|60px]]
| 20 Januarie 1936
| 11 Desember 1936<br /><small>(''bedank'')</small>
| [[Huis van Windsor|Windsor]]
| Hertzog
|-
! 3
! Koning [[George VI van die Verenigde Koninkryk|George VI]]<br /><small>(1895–1952)</small>
| [[Lêer:King George VI.jpg|60px]]
| 11 Desember 1936
| 6 Februarie 1952
| [[Huis van Windsor|Windsor]]
| Hertzog<br />Smuts<br />[[Daniël François Malan|Malan]]
|-
! 4
! Koningin [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]]<br /><small>(1926–)</small>
| [[Lêer:Queen Elizabeth II Coronation Portrait Herbert James Gunn.jpg|60px]]
| 6 Februarie 1952
| 31 Mei 1961
| [[Huis van Windsor|Windsor]]
| Malan<br />[[Hans Strijdom|Strijdom]]<br />[[Hendrik Verwoerd|Verwoerd]]
|}


=== Goewerneur-generaal ===
Die Britse koning(in) was die staatshoof van die [[Unie van Suid-Afrika]] vanaf [[1910]] tot [[1961]]. Hy/sy is deur 'n '''goewerneur-generaal''' verteenwoordig. Aanvanklik is die goewerneur-generaal deur die Britse regering gekies, maar vanaf [[1937]] is hy deur die Suid-Afrikaanse regering benoem. Hy was 'n seremoniële staatshoof: die regeringshoof was die [[Lys van Suid-Afrikaanse eerste ministers| eerste minister]].
Die Britse koning(in) was die staatshoof van die [[Unie van Suid-Afrika]] vanaf 1910 tot 1961. Hy/sy is deur 'n goewerneur-generaal verteenwoordig. Aanvanklik is die goewerneur-generaal deur die Britse regering gekies, maar vanaf 1937 is hy deur die Suid-Afrikaanse regering benoem. Hy was 'n seremoniële staatshoof: die regeringshoof was die [[Eerste Minister van Suid-Afrika|eerste minister]].


; Statuus
* [[1910]]-[[1914]]: Burggraaf Gladstone van Lanark ([[1854]]-[[1930]])
{{Legend|#E6E6AA|Dui Hoofregter aan as beampte wat die regering bestuur}}
* 1914-[[1920]]: Graaf Buxton van Newtimber ([[1853]]-[[1934]])
{| class="wikitable" style="font-size:85%;text-align:center"
* 1920-[[1923]]: Prins Arthur van Connaught ([[1883]]-[[1938]])
!rowspan=2|#
* [[1924]]-[[1930]]: [[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone]] ([[1874]]-[[1957]])
!rowspan=2|Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
* 1931-[[1937]]: [[Graaf van Clarendon]] ([[1877]]-[[1955]])
!rowspan=2|Portret
* 1937-[[1943]]: Sir [[Patrick Duncan]] ([[1870]]-1943)
!colspan=2|Ampstermyn
* 1943-[[1945]]: [[Nicolaas de Wet]] ([[1873]]-[[1960]]) (waarnemend)
!rowspan=2|Monarg
* [[1946]]-[[1950]]: [[Gideon Brand van Zyl]] (1873-[[1956]])
!rowspan=2|[[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]]
* [[1951]]-[[1959]]: Dr [[E.G. Jansen]] ([[1881]]-1959)
|-
* [[1960]]-1961: [[Charles Robberts Swart]] ([[1894]]-[[1982]])
!Ampsaanvaarding
!Amp verlaat
|-
! 1
! [[Herbert John Gladstone]]<br /><small>(1854–1930)</small>
| [[Lêer:Herbert John Gladstone.jpg|60px]]
| 31 Mei 1910
| 8 September 1914
| George V
| [[Louis Botha|Botha]]
|-
! 2
! [[Sydney Charles Buxton, 1ste Graaf Buxton|Sydney Charles Buxton]]<br /><small>(1853–1934)</small>
| [[Lêer:Sydney Buxton, 1st Earl Buxton.jpg|60px]]
| 8 September 1914
| 17 November 1920
| George V
| Botha<br />[[Jan Christian Smuts|Smuts]]
|-
! 3
! [[Prins Arthur van Connaught|Arthur van Connaught]]<br /><small>(1883–1938)</small>
| [[Lêer:Prince Arthur of Connaught colour.jpg|60px]]
| 17 November 1920
| 21 Januarie 1924
| George V
| Smuts
|-
! 4
! [[Alexander Cambridge, 1ste Graaf van Athlone|Alexander Cambridge]]<br /><small>(1874–1957)</small>
| [[Lêer:Earlofathlone.jpg|60px]]
| 21 Januarie 1924
| 26 Januarie 1931
| George V
| Smuts<br />[[Barry Hertzog|Hertzog]]
|-
! 5
! [[Graaf van Clarendon|George Villiers]]<br /><small>(1877–1955)</small>
| [[Lêer:George Herbert Hyde Villiers.jpg|60px]]
| 26 Januarie 1931
| 5 April 1937
| George V<br />Edward VIII<br />George VI
| Hertzog
|-
! 6
! [[Patrick Duncan]]<br /><small>(1870–1943)</small>
| [[Lêer:Patrick Duncan.jpg|60px]]
| 5 April 1937
| 17 Julie 1943<br /><small>(''oorlede in amp'')</small>
| George VI
| Hertzog<br />Smuts
|-style="background:#e6e6aa;"
| –
! [[Nicolaas de Wet]]<br /><small>(1873–1960)</small>
| [[Lêer:Nicolaas de Wet.jpg|60px]]
| 17 Julie 1943
| 1 Januarie 1946
| George VI
| Smuts
|-
! 7
! [[Gideon Brand van Zyl]]<br /><small>(1873–1956)</small>
| [[Lêer:Gideon Brand van Zyl.jpg|60px]]
| 1 Januarie 1946
| 1 Januarie 1951
| George VI
| Smuts<br />[[Daniël François Malan|Malan]]
|-
! 8
! [[E.G. Jansen]]<br /><small>(1881–1959)</small>
| [[Lêer:EG Jansen 1949.jpg|60px]]
| 1 Januarie 1951
| 25 November 1959<br /><small>(''oorlede in amp'')</small>
| George VI<br />Elizabeth II
| Malan<br />[[Hans Strijdom|Strijdom]]<br />[[Hendrik Verwoerd|Verwoerd]]
|-style="background:#e6e6aa;"
| –
! [[Lucas Cornelius Steyn]]<br /><small>(1903–1976)</small>
| [[Lêer:Coat of Arms of South Africa (1932-2000).svg|60px]]
| 25 November 1959
| 11 Desember 1959
| Elizabeth II
| Verwoerd
|-
! 9
! [[Charles Robberts Swart]]<br /><small>(1894–1982)</small>
| [[Lêer:CR Swart 1960.jpg|60px]]
| 11 Desember 1959
| 30 April 1961<br /><small>(''bedank'')</small>
| Elizabeth II
| Verwoerd
|-style="background:#e6e6aa;"
| –
! [[Lucas Cornelius Steyn]]<br /><small>(1903–1976)</small>
| [[Lêer:Coat of Arms of South Africa (1932-2000).svg|60px]]
| 30 April 1961
| 31 Mei 1961
| Elizabeth II
| Verwoerd
|}


== Seremoniële staatspresident (1961–1984) ==
==Staatspresident==
Toe Suid-Afrika in 1961 'n republiek geword het, is die koningin en die goewerneur-generaal deur 'n seremoniële staatspresident vervang. Hy is deur die parlement verkies, vir 'n ampstermyn van sewe jaar, en in die praktyk was die regerende party se kandidaat altyd verkies. Met die afskaffing van die amp van eerste minister in 1984 het die staatspresident ook regeringshoof geword, en sy ampstermyn was daarna dieselfde as dié van die parlement wat hom verkies het ('n maksimum van vyf jaar). In die praktyk was hy die leier van die regerende party.


; Statuus
Toe Suid-Afrika in 1961 'n republiek geword het, is die koningin en die goewerneur-generaal deur 'n seremoniële '''staatspresident''' vervang. Hy is deur die parlement verkies, vir 'n ampstermyn van sewe jaar, en in die praktyk was die regerende party se kandidaat altyd verkies. Met die afskaffing van die amp van [[eerste minister]] in [[1984]] het die staatspresident ook regeringshoof geword, en sy ampstermyn was daarna dieselfde as dié van die parlement wat hom verkies het ('n maksimum van vyf jaar). In die praktyk, was hy die leier van die regerende party.
{{Legend|#E6E6AA|Dui die president van die senaat aan wat as staatspresident optree}}
{| class="wikitable" style="font-size:85%;text-align:center"
!rowspan=2|#
!rowspan=2|Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
!rowspan=2|Portret
!colspan=2|Ampsaanvaarding
!rowspan=2|Gekies
!rowspan=2 colspan=2|Party
!rowspan=2|[[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]]
|-
!Ampsaanvaarding
!Amp verlaat
|-
! 1
! [[Charles Robberts Swart]]<br /><small>(1894–1982)</small>
| [[Lêer:CR Swart 1960.jpg|60px]]
| 31 Mei 1961
| 1 Junie 1967<br /><small>(''bedank'')</small>
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| [[Hendrik Verwoerd|Verwoerd]]<br />[[John Vorster|Vorster]]
|-style="background:#bbbbbb;"
| –
! [[Eben Dönges|Theophilus Ebenhaezer Dönges]]<br /><small>(1898–1968)</small>
| [[Lêer:Dönges cropped.jpg|60px]]
| colspan=3|Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
|
|-style="background:#e6e6aa;"
| –
! [[Tom Naudé]]<br /><small>(1889–1969)</small>
| [[Lêer:Tom Naudé 1962.jpg|60px]]
| 1 Junie 1967
| 10 April 1968
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| Vorster
|-
! 2
! [[Jim Fouché]]<br /><small>(1898–1980)</small>
| [[Lêer:JJ Fouche.jpg|60px]]
| 10 April 1968
| 9 April 1975
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| Vorster
|-style="background:#e6e6aa;"
| –
! [[Jan de Klerk]]<br /><small>(1903–1979)</small>
| [[Lêer:Jan de Klerk.jpg|60px]]
| 9 April 1975
| 19 April 1975
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| Vorster
|-
! 3
! [[Nicolaas Johannes Diederichs]]<br /><small>(1903–1978)</small>
| [[Lêer:Nicolaas Diederichs.jpg|60px]]
| 19 April 1975
| 21 Augustus 1978<br /><small>(''oorlede in amp'')</small>
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| Vorster
|-style="background:#e6e6aa;"
| –
! [[Marais Viljoen]]<br /><small>(1915–2007)</small>
| [[Lêer:Marais Viljoen.jpg|60px]]
| 21 Augustus 1978
| 10 Oktober 1978
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| Vorster<br />[[Pieter Willem Botha|Botha]]
|-
! 4
! [[John Vorster]]<br /><small>(1915–1983)</small>
| [[Lêer:John Vorster.jpg|60px]]
| 10 Oktober 1978
| 4 Junie 1979<br /><small>(''bedank'')</small>
| –
| style="background: #FF9933" |
| [[Nasionale Party]]
| Botha
|-
! rowspan=2|5
! rowspan=2|[[Marais Viljoen]]<br /><small>(1915–2007)</small>
| rowspan=2|[[Lêer:Marais Viljoen.jpg|60px]]
| style="background:#e6e6aa;"|4 Junie 1979
| style="background:#e6e6aa;"|19 Junie 1979
| rowspan=2|–
| rowspan=2 style="background: #FF9933" |
| rowspan=2|[[Nasionale Party]]
| rowspan=2|Botha
|-
| 19 Junie 1979
| 3 September 1984
|}


== Uitvoerende staatspresident (1984–1994) ==
* 1961-[[1967]]: [[Charles Robberts Swart|Blackie Swart]] (1894-1982)
; Statuus
* 1967-[[1968]]: [[Jozua François Naudé|Tom Naudé]] ([[1889]]-[[1969]]) (waarnemend)
{{Legend|#E6E6AA|Dui waarnemende staatspresident aan}}
* 1968-[[1975]]: [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] ([[1898]]-[[1980]])
{| class="wikitable" style="font-size:85%;text-align:center"
* 1975-[[1978]]: [[Nicolaas Johannes Diederichs|Dr. Nic Diederichs]] ([[1903]]-1978)
!rowspan=2|#
* 1978-[[1979]]: [[Balthazar Johannes Vorster|John Vorster]] ([[1915]]-[[1983]])
!rowspan=2|Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
* 1979-1984: [[Marais Viljoen]] (1915-[[2007]])
!rowspan=2|Portret
* 1984-[[1989]]: [[Pieter Willem Botha|PW Botha]] ([[1916]]-[[2006]]) - NP
!colspan=2|Ampstermyn
* 1989-[[1994]]: [[Frederik Willem de Klerk|FW de Klerk]] (geb [[1936]]) - NP
!rowspan=2|Gekies
!rowspan=2 colspan=2|Party
|-
!Ampsaanvaarding
!Amp verlaat
|-
! rowspan=2|1<ref>[[Chris Heunis]] was waarnemende staatspresident vanaf 19 Januarie tot 15 Maart 1989</ref>
! rowspan=2|[[Pieter Willem Botha]]<br /><small>(1916–2006)</small>
| rowspan=2|[[Lêer:PW Botha 1962.jpg|60px]]
| style="background:#e6e6aa;"|3 September 1984
| style="background:#e6e6aa;"|14 September 1984
| rowspan=2|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1987|1987]]
| rowspan=2 style="background: #FF9933" |
| rowspan=2|[[Nasionale Party]]
|-
| 14 September 1984
| 15 Augustus 1989<br /><small>(''bedank'')</small>
|-
! rowspan=2|2
! rowspan=2|[[Frederik Willem de Klerk]]<br /><small>(1936–)</small>
| rowspan=2|[[Lêer:Frederik Willem de Klerk.jpg|60px]]
| style="background:#e6e6aa;"|15 Augustus 1989
| style="background:#e6e6aa;"|20 September 1989
| rowspan=2|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1989|1989]]
| rowspan=2 style="background: #FF9933" |
| rowspan=2|[[Nasionale Party]]
|-
| 20 September 1989
| 10 Mei 1994
|}


Vanaf [[1981]] tot 1984 was daar 'n '''vise-staatspresident''', wat voorsitter was van die destydse [[Presidentsraad]]:
Vanaf 1981 tot 1984 was daar 'n adjunkstaatspresident, wat voorsitter was van die destydse [[Presidentsraad]]:
* 1981–1984: [[Alwyn Schlebusch]] (1917–2008)


== President (1994–) ==
* [[1981]]-1984: [[Alwyn Schlebusch]] ([[1917]]-[[2008]])
Die staatspresident is in 1994 met 'n president vervang. Soos sy voorganger is hy beide staatshoof en regeringshoof, en hy word deur die parlement verkies vir 'n ampstermyn wat saamval met dié van die parlement self. In die praktyk is hy die leier van die party met die meerderheid van die setels in die parlement.


{{Legend|#E6E6AA|Dui waarnemende president aan}}
==President==
{| class="wikitable" style="font-size:85%;text-align:center"
!rowspan=2|#
!rowspan=2|Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
!rowspan=2|Portret
!colspan=2|Ampstermyn
!rowspan=2|Gekies
!rowspan=2 colspan=2|Party
|-
!Ampsaanvaarding
!Amp verlaat
|-
! 1
! [[Nelson Mandela]]<br /><small>(1918–2013)</small>
| [[Lêer:Nelson Mandela.jpg|60px]]
| 10 Mei 1994
| 16 Junie 1999
| [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]]
| style="background: #006600" |
| [[African National Congress]]
|-
! 2
! [[Thabo Mbeki]]<br /><small>(1942–)</small>
| [[Lêer:SthAfrica.ThaboMbeki.01.jpg|60px]]
| 16 Junie 1999
| 24 September 2008<br /><small>(''bedank'')</small>
| [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]]<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]]
| style="background: #006600" |
| [[African National Congress]]
|-style="background:#e6e6aa;"
| – <ref>Matsepe-Casaburri was [[Minister van Kommunikasie]], nie adjunkpresident nie</ref>
! [[Ivy Matsepe-Casaburri]]<br /><small>(1937–2009)</small>
| [[Lêer:Wapen van Suid-Afrika.png|60px]]
| 24 September 2008<ref>{{en}} {{Cite news |first=Frank|last=Chikane|title=Emotional farewell as Mbeki holds last cabinet meeting|url=http://www.nation.co.ke/News/politics/Emotional+farewell+as+Mbeki+holds+last+cabinet+meeting+/-/1064/1395972/-/9cwuw2/-/index.html|work=Daily Nation|date=28 April 2012|accessdate=26 Augustus 2016}}</ref>
| 25 September 2008
| –
| style="background: #006600" |
| [[African National Congress]]
|-
! 3
! [[Kgalema Motlanthe]]<br /><small>(1949–)</small>
| [[Lêer:GeorgeBushKgalemaMotlanthe crop.jpg|60px]]
| 25 September 2008
| 9 Mei 2009
| [[Suid-Afrikaanse presidensiële verkiesing van 2008|2008]]
| style="background: #006600" |
| [[African National Congress]]
|-
! 4
! [[Jacob Zuma]]<br /><small>(1942–)</small>
| [[Lêer:Jacob G. Zuma - World Economic Forum Annual Meeting Davos 2010.jpg|60px]]
| 9 Mei 2009
| ''Ampsbekleër''
| [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]]<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]]
| style="background: #006600" |
| [[African National Congress]]
|}


Die president word bygestaan deur 'n adjunkpresident. Van 1994 tot 1996 was daar twee: een benoem deur die meerderheidsparty en een deur die grootste minderheidsparty. Sedert 1996 is daar slegs een, wat deur die president aangestel word.
Die staatspresident is in 1994 met 'n '''president''' vervang. Soos sy voorganger is hy beide staatshoof en regeringshoof, en hy word deur die parlement verkies vir 'n ampstermyn wat saamval met dié van die parlement self. In die praktyk is hy die leier van die party met die meerderheid van die setels in die parlement.


* 1994-[[1999]]: [[Nelson Mandela]] (geb [[1918]]) - ANC
* 1994–1999: Thabo Mbeki (geb 1942) ANC
* 1999-2008: [[Thabo Mbeki]] (geb [[1942]]) - ANC
* 1994–1996: Frederik 'FW' de Klerk (geb 1936) NP
* 2008-2009: [[Petrus Kgalema Motlanthe]] (geb [[1949]]) - ANC
* 1999–Jun 2005: [[Jacob Gedleyihlekisa Zuma]] (geb 1942) ANC
* 2009-2019: [[Jacob Gedleyihlekisa Zuma]] (geb [[1942]]) - ANC
* Jun 2005–Sep 2008: Me [[Phumzile Mlambo-Ngcuka]] (geb 1955) ANC
* Sep 2008–Mei 2009: Baleka Mbete (geb 1949) – ANC
* Mei 2009–Mei 2014: [[Petrus Kgalema Motlanthe]] geb 1949) – ANC
* Mei 2014–''hede'': [[Cyril Ramaphosa]] (geb 1952) – ANC


''Afkortings vir politieke partye:''
Die president word bygestaan deur 'n '''adjunkpresident'''. Van 1994 tot [[1996]] was daar twee: een benoem deur die meerderheidsparty en een deur die grootste minderheidsparty. Sedert 1996 is daar slegs een, wat deur die president aangestel word.
* ANC: [[African National Congress]]
* NP: [[Nasionale Party]]


== Vlae ==
* 1994-1999: Thabo Mbeki (geb 1942) - ANC
<gallery class="center">
* 1994-1996: Frederik 'FW' de Klerk (geb 1936) - NP
Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1910-1931).svg|Die Goewerneur-generaal se vlag (1910–1931)
* 1999-Jun 2005: [[Jacob Gedleyihlekisa Zuma]] (geb 1942) - ANC
Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1931-1953).svg|Die Goewerneur-generaal se vlag (1931–1952)
* Jun 2005-Sep 2008: Me [[Phumzile Mlambo-Ngcuka]] (geb [[1955]]) - ANC
Lêer:Flag of the Governor-General of South Africa (1953-1961).svg|Die Goewerneur-generaal se vlag (1952–1961)
* Sep 2008-Mei 2009: Baleka Mbete (geb [[1949]]) - ANC
Lêer:Standard of the State President of South Africa (1961-1984).svg|Die Staatspresidentiële vlag (1961–1984)
* Mei 2009-Mei 2014: [[Petrus Kgalema Motlanthe]] geb [[1949]]) - ANC
Lêer:Standard of the State President of South Africa (1984-1994).svg|Die Staatspresidentiële vlag (1984–1994)
* Mei 2014- &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;: [[Cyril Ramaphosa]] (geb [[1952]]) - ANC
</gallery>


== Lewende voormalige staatshoofde ==
''Afkortings vir politieke partye:''
Daar is vier lewende voormalige Suid-Afrikaanse staatshoofde:
*ANC: [[African National Congress]]
{| class="wikitable"
*NP: [[Nasionale Party]]
|-
! Portret
! Naam
! Ampstermyn
! Amp
! Geboortedatum
|-
| [[Lêer:Elizabeth II greets NASA GSFC employees, May 8, 2007 edit.jpg|60px]]
| [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]]
| 1952–1961
| Koningin van Suid-Afrika
| {{Geboortedatum en ouderdom|1926|4|21}}
|-
| [[Lêer:F. W. de Klerk 2012.jpg|60px]]
| [[Frederik Willem de Klerk]]
| 1989–1994
| Staatspresident van Suid-Afrika
| {{Geboortedatum en ouderdom|1936|3|18}}
|-
| [[Lêer:SthAfrica.ThaboMbeki.01.jpg|60px]]
| [[Thabo Mbeki]]
| 1999–2008
| President van Suid-Afrika
| {{Geboortedatum en ouderdom|1942|6|18}}
|-
| [[Lêer:Kgalema Motlanthe, 2009 World Economic Forum on Africa-1.jpg|60px]]
| [[Kgalema Motlanthe]]
| 2008–2009
| President van Suid-Afrika
| {{Geboortedatum en ouderdom|1949|7|19}}
|}


==Sien ook==
== Sien ook ==
* [[Adjunkpresident van Suid-Afrika]]
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]]
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]]
* [[Goewerneur-generaal van die Unie van Suid-Afrika]]
* [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]]
* [[Lys van prominente Afrikaners]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse eerste ministers]]
* [[President van Suid-Afrika]]
* [[President van Suid-Afrika]]
* [[Staatspresident van Suid-Afrika]]
* [[Staatspresident van Suid-Afrika]]


== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}

== Eksterne skakels ==
* {{en}} [http://www.worldstatesmen.org/South_Africa.html World Statesmen – South Africa]
* {{en}} [http://rulers.org/ruls2.html#south_africa Rulers.org – South Africa]

[[Kategorie:Titels]]
[[Kategorie:Regering van Suid-Afrika]]
[[Kategorie:Regering van Suid-Afrika]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste|Staatshoofde]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste|Staatshoofde]]

Wysiging soos op 19:30, 4 Oktober 2017

Hierdie is 'n lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde vanaf Uniewording tot vandag.

Monarge (1910–1961)

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Dinastie Eerste Minister
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Koning George V
(1865–1936)
31 Mei 1910 20 Januarie 1936 Windsor Botha
Smuts
Hertzog
2 Koning Edward VIII
(1894–1972)
20 Januarie 1936 11 Desember 1936
(bedank)
Windsor Hertzog
3 Koning George VI
(1895–1952)
11 Desember 1936 6 Februarie 1952 Windsor Hertzog
Smuts
Malan
4 Koningin Elizabeth II
(1926–)
Lêer:Queen Elizabeth II Coronation Portrait Herbert James Gunn.jpg 6 Februarie 1952 31 Mei 1961 Windsor Malan
Strijdom
Verwoerd

Goewerneur-generaal

Die Britse koning(in) was die staatshoof van die Unie van Suid-Afrika vanaf 1910 tot 1961. Hy/sy is deur 'n goewerneur-generaal verteenwoordig. Aanvanklik is die goewerneur-generaal deur die Britse regering gekies, maar vanaf 1937 is hy deur die Suid-Afrikaanse regering benoem. Hy was 'n seremoniële staatshoof: die regeringshoof was die eerste minister.

Statuus

██ Dui Hoofregter aan as beampte wat die regering bestuur

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Monarg Eerste Minister
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Herbert John Gladstone
(1854–1930)
31 Mei 1910 8 September 1914 George V Botha
2 Sydney Charles Buxton
(1853–1934)
8 September 1914 17 November 1920 George V Botha
Smuts
3 Arthur van Connaught
(1883–1938)
17 November 1920 21 Januarie 1924 George V Smuts
4 Alexander Cambridge
(1874–1957)
21 Januarie 1924 26 Januarie 1931 George V Smuts
Hertzog
5 George Villiers
(1877–1955)
26 Januarie 1931 5 April 1937 George V
Edward VIII
George VI
Hertzog
6 Patrick Duncan
(1870–1943)
5 April 1937 17 Julie 1943
(oorlede in amp)
George VI Hertzog
Smuts
Nicolaas de Wet
(1873–1960)
17 Julie 1943 1 Januarie 1946 George VI Smuts
7 Gideon Brand van Zyl
(1873–1956)
1 Januarie 1946 1 Januarie 1951 George VI Smuts
Malan
8 E.G. Jansen
(1881–1959)
1 Januarie 1951 25 November 1959
(oorlede in amp)
George VI
Elizabeth II
Malan
Strijdom
Verwoerd
Lucas Cornelius Steyn
(1903–1976)
25 November 1959 11 Desember 1959 Elizabeth II Verwoerd
9 Charles Robberts Swart
(1894–1982)
11 Desember 1959 30 April 1961
(bedank)
Elizabeth II Verwoerd
Lucas Cornelius Steyn
(1903–1976)
30 April 1961 31 Mei 1961 Elizabeth II Verwoerd

Seremoniële staatspresident (1961–1984)

Toe Suid-Afrika in 1961 'n republiek geword het, is die koningin en die goewerneur-generaal deur 'n seremoniële staatspresident vervang. Hy is deur die parlement verkies, vir 'n ampstermyn van sewe jaar, en in die praktyk was die regerende party se kandidaat altyd verkies. Met die afskaffing van die amp van eerste minister in 1984 het die staatspresident ook regeringshoof geword, en sy ampstermyn was daarna dieselfde as dié van die parlement wat hom verkies het ('n maksimum van vyf jaar). In die praktyk was hy die leier van die regerende party.

Statuus

██ Dui die president van die senaat aan wat as staatspresident optree

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampsaanvaarding Gekies Party Eerste Minister
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Charles Robberts Swart
(1894–1982)
31 Mei 1961 1 Junie 1967
(bedank)
Nasionale Party Verwoerd
Vorster
Theophilus Ebenhaezer Dönges
(1898–1968)
Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte Nasionale Party
Tom Naudé
(1889–1969)
1 Junie 1967 10 April 1968 Nasionale Party Vorster
2 Jim Fouché
(1898–1980)
10 April 1968 9 April 1975 Nasionale Party Vorster
Jan de Klerk
(1903–1979)
9 April 1975 19 April 1975 Nasionale Party Vorster
3 Nicolaas Johannes Diederichs
(1903–1978)
19 April 1975 21 Augustus 1978
(oorlede in amp)
Nasionale Party Vorster
Marais Viljoen
(1915–2007)
21 Augustus 1978 10 Oktober 1978 Nasionale Party Vorster
Botha
4 John Vorster
(1915–1983)
10 Oktober 1978 4 Junie 1979
(bedank)
Nasionale Party Botha
5 Marais Viljoen
(1915–2007)
4 Junie 1979 19 Junie 1979 Nasionale Party Botha
19 Junie 1979 3 September 1984

Uitvoerende staatspresident (1984–1994)

Statuus

██ Dui waarnemende staatspresident aan

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Gekies Party
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1[1] Pieter Willem Botha
(1916–2006)
3 September 1984 14 September 1984 1987 Nasionale Party
14 September 1984 15 Augustus 1989
(bedank)
2 Frederik Willem de Klerk
(1936–)
15 Augustus 1989 20 September 1989 1989 Nasionale Party
20 September 1989 10 Mei 1994

Vanaf 1981 tot 1984 was daar 'n adjunkstaatspresident, wat voorsitter was van die destydse Presidentsraad:

President (1994–)

Die staatspresident is in 1994 met 'n president vervang. Soos sy voorganger is hy beide staatshoof en regeringshoof, en hy word deur die parlement verkies vir 'n ampstermyn wat saamval met dié van die parlement self. In die praktyk is hy die leier van die party met die meerderheid van die setels in die parlement.

██ Dui waarnemende president aan

# Naam
(Geboorte–Dood)
Portret Ampstermyn Gekies Party
Ampsaanvaarding Amp verlaat
1 Nelson Mandela
(1918–2013)
10 Mei 1994 16 Junie 1999 1994 African National Congress
2 Thabo Mbeki
(1942–)
16 Junie 1999 24 September 2008
(bedank)
1999
2004
African National Congress
[2] Ivy Matsepe-Casaburri
(1937–2009)
24 September 2008[3] 25 September 2008 African National Congress
3 Kgalema Motlanthe
(1949–)
25 September 2008 9 Mei 2009 2008 African National Congress
4 Jacob Zuma
(1942–)
9 Mei 2009 Ampsbekleër 2009
2014
African National Congress

Die president word bygestaan deur 'n adjunkpresident. Van 1994 tot 1996 was daar twee: een benoem deur die meerderheidsparty en een deur die grootste minderheidsparty. Sedert 1996 is daar slegs een, wat deur die president aangestel word.

Afkortings vir politieke partye:

Vlae

Lewende voormalige staatshoofde

Daar is vier lewende voormalige Suid-Afrikaanse staatshoofde:

Portret Naam Ampstermyn Amp Geboortedatum
Elizabeth II 1952–1961 Koningin van Suid-Afrika 21 April 1926 (1926-04-21) (97 jaar oud)
Frederik Willem de Klerk 1989–1994 Staatspresident van Suid-Afrika 18 Maart 1936 (1936-03-18) (88 jaar oud)
Thabo Mbeki 1999–2008 President van Suid-Afrika 18 Junie 1942 (1942-06-18) (81 jaar oud)
Kgalema Motlanthe 2008–2009 President van Suid-Afrika 19 Julie 1949 (1949-07-19) (74 jaar oud)

Sien ook

Verwysings

  1. Chris Heunis was waarnemende staatspresident vanaf 19 Januarie tot 15 Maart 1989
  2. Matsepe-Casaburri was Minister van Kommunikasie, nie adjunkpresident nie
  3. (en) Chikane, Frank (28 April 2012). "Emotional farewell as Mbeki holds last cabinet meeting". Daily Nation. Besoek op 26 Augustus 2016.

Eksterne skakels