Vatikaanstad: Verskil tussen weergawes
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
||
Lyn 69: | Lyn 69: | ||
[[Lêer:Vatican City map EN.png|duimnael|links|Kaart van die Vatikaanstad]] |
[[Lêer:Vatican City map EN.png|duimnael|links|Kaart van die Vatikaanstad]] |
||
Die '''Vatikaan''' of '''Vatikaanstaat''', amptelik die '''Staat van die Vatikaanstad''' ([[Italiaans]]: ''Stato della Città del Vaticano'', [[Latyn]]s: ''Status Civitatis Vaticanæ''), is 'n klein soewereine staat met 'n ingeslote gebied (enklawe) binne die stadsgebied van [[Rome]], [[Italië]] as sy staatsgebied. Omdat dit regeer word deur die Biskop van Rome, die [[Pous]], kan die regering daarvan beskryf word as ekklesiasties en die hoogste staatsampte word volgestaan deur kerklikes. |
Die '''Vatikaan''' of '''Vatikaanstaat''', amptelik die '''Staat van die Vatikaanstad''' ([[Italiaans]]: ''Stato della Città del Vaticano'', [[Latyn]]s: ''Status Civitatis Vaticanæ''), is 'n klein soewereine staat met 'n ingeslote gebied (enklawe) binne die stadsgebied van [[Rome]], [[Italië]] as sy staatsgebied. Omdat dit regeer word deur die Biskop van Rome, die [[Pous]], kan die regering daarvan beskryf word as ekklesiasties en die hoogste staatsampte word volgestaan deur kerklikes. Die Vatikaan is die laaste absolute monargie in Europa waar die pous as staatshoof volgens artikel 1 van die grondwet wetgewende, uitvoerende en regterlike gesag het.<ref>[http://www.vaticanstate.va/it/stato-governo/organi-stato/organi-dello-stato.html ''Stato della Città del Vaticano - Stato e Governo: Organi dello Stato. (La forma di governo è la monarchia assoluta. Capo dello Stato è il Sommo Pontefice, che ha la pienezza dei poteri legislativo, esecutivo e giudiziario.) Besoek op 11 Junie 2019'']</ref> Al is dit nooit toegepas nie, is die doodstraf eers in die 1960's afgeskaf. |
||
Die moderne tuiste van die Pous is die kleinste onafhanklike nasie in die wêreld in terme van area en bevolking. (Dit is as die ''Knights Hospitaller'' nie as 'n land in berekening gebring word nie.) Dit is die territoriale setel van die Heilige Stoel, die institutionele entiteit verteenwoordig deur die Pous, die Biskop van Rome, en daarom ook die hoof ekklesiale setel van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] van beide die ooste en die weste. Die Vatikaanstad is in 1984 deur [[Unesco]] as [[wêrelderfenisgebied]] gelys. |
Die moderne tuiste van die Pous is die kleinste onafhanklike nasie in die wêreld in terme van area en bevolking. (Dit is as die ''Knights Hospitaller'' nie as 'n land in berekening gebring word nie.) Dit is die territoriale setel van die Heilige Stoel, die institutionele entiteit verteenwoordig deur die Pous, die Biskop van Rome, en daarom ook die hoof ekklesiale setel van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] van beide die ooste en die weste. Die Vatikaanstad is in 1984 deur [[Unesco]] as [[wêrelderfenisgebied]] gelys. |
Wysiging soos op 18:07, 11 Junie 2019
| |||||
Volkslied: Inno e Marcia Pontificale (Italiaans vir: "Pouslike volkslied en mars") | |||||
Hoofstad | Vatikaanstad | ||||
Grootste stad | Vatikaanstad | ||||
Amptelike tale | Italiaans, Latyn | ||||
Regering • Soewerein • Staatsekretaris • President van die regering |
Kerklike;[1] priesterlike-monargiese;[2] absolute monargie;[3] elektiewe monargie;[4] elektiewe teokrasie.[5] Pous Franciskus Pietro Parolin Giuseppe Bertello[6] | ||||
Onafhanklikheid Onafhanklikheid
• Lateraanse Verdrag |
van Italië 11 Februarie 1929 | ||||
Oppervlakte - Totaal - Water (%) |
0,44 km2 (249ste) 0,17 myl2 feitlik niks | ||||
Bevolking - April 2017-skatting - Digtheid |
605[1] (240ste) 1 375 / km2 (6de) 3 559 / myl2 | ||||
Geldeenheid | Euro (€) (EUR )
| ||||
Tydsone - Somertyd |
MET (UTC+1) MEST (UTC+2) | ||||
Internet-TLD | .va | ||||
Skakelkode | +379 |
Die Vatikaan of Vatikaanstaat, amptelik die Staat van die Vatikaanstad (Italiaans: Stato della Città del Vaticano, Latyns: Status Civitatis Vaticanæ), is 'n klein soewereine staat met 'n ingeslote gebied (enklawe) binne die stadsgebied van Rome, Italië as sy staatsgebied. Omdat dit regeer word deur die Biskop van Rome, die Pous, kan die regering daarvan beskryf word as ekklesiasties en die hoogste staatsampte word volgestaan deur kerklikes. Die Vatikaan is die laaste absolute monargie in Europa waar die pous as staatshoof volgens artikel 1 van die grondwet wetgewende, uitvoerende en regterlike gesag het.[7] Al is dit nooit toegepas nie, is die doodstraf eers in die 1960's afgeskaf.
Die moderne tuiste van die Pous is die kleinste onafhanklike nasie in die wêreld in terme van area en bevolking. (Dit is as die Knights Hospitaller nie as 'n land in berekening gebring word nie.) Dit is die territoriale setel van die Heilige Stoel, die institutionele entiteit verteenwoordig deur die Pous, die Biskop van Rome, en daarom ook die hoof ekklesiale setel van die Rooms-Katolieke Kerk van beide die ooste en die weste. Die Vatikaanstad is in 1984 deur Unesco as wêrelderfenisgebied gelys.
Bevolking
Volgens die Vatikaanstaat se amptelike statistieke het 532 van die sowat 900 mense, wat in 2007 die Vatikaanstad woonagtig was, Vatikaanse burgerskap gehad (onder wie 62 kardinale, 350 geestelikes, 101 lede van die Switserse Garde, wat tydelike Vatikaanse burgers is, en vyftig ander nie-geestelike leke).[8]
Vatikaanse burgerskap word net tydelik verleen en is steeds aan die pos gekoppel wat 'n burger in Vatikaanstad beklee. Dit vervang ook nooit die "natuurlike" burgerskap nie en word toegeken aan leidende verteenwoordigers van die kurie, lede van die Switserse Garde, kardinale, wat in Rome of Vatikaanstad woon, en persone wat hulle permanente woonplek met toestemming van die Pous in Vatikaanstad het.
Sowat veertig persent van die Vatikaanse burgers bly egter nie in Vatikaanstad nie. Dit is meestal lede van die pouslike gesantskappe in die buiteland, aan wie tydens hulle ampstermyn ook Vatikaanse burgerskap toegeken word. Vatikaanstad reik slegs diplomatieke paspoorte uit.
Daar is sowat 3 000 werknemers in Vatikaanstad, soos byvoorbeeld lede van die administrasie, verkopers, restourateurs, kokke, kantoorwerkers, drukkers, mense in diens van die Vatikaanse bank of skoonmakers, wat gewoonlik nie in Vatikaanstad woon nie.
Die amptelike tale van Vatikaanstad is Latyn en Italiaans. Daarnaas word Italiaans en soms ook ander tale vir persoonlike onderhoude, publikasies en die Vatikaanse radio- en televisiediens gebruik. Die Switserse Garde gebruik Duits as hulle taal. Die amptelike webwerf van Vatikaanstad is in Italiaans, Duits, Engels, Frans, Spaans en Portugees beskikbaar.
Misdaad
Die Vatikaanstad het (in verhouding tot sy betreklik klein bevolking) een van die hoogste misdaadsyfers ter wêreld omdat sakkerollers en grypdiewe aangetrokke voel deur die besoekermassa's. Gewoonlik is alle misdadigers buitelanders wat vanuit Italiaanse staatsgebied afkomstig is. Aangesien hulle meestal ook daarheen terug vlug, word niemand in die Vatikaan se twee tronkselle opgesluit nie.[9]
Opmerking
In die Vatikaanstad kan selfs die outobanke Latyns praat, wanneer jy gaan geld trek.
Verwysings
- ↑ 1,0 1,1 (en) "Holy See (Vatican City)". CIA—The World Factbook. Besoek op 27 Julie 2014.
- ↑ (en) "Vatican City". Catholic-Pages.com. Besoek op 27 Julie 2014.
- ↑ (en) "Internet portal of Vatican City State". Vatikaanstad. Besoek op 27 Julie 2014.
- ↑ (en) Gerhard Robbers, Encyclopedia of World Constitutions, Infobase Publishing, 2006, ISBN 978-0-8160-6078-8, bl. 1009
- ↑ (en) Nick Megoran, "Theocracy" in International Encyclopedia of Human Geography, vol. 11, Elsevier 2009 ISBN 978-0-08-044911-1, bl. 226
- ↑ (it) "Governorate". Vaticanstate.va. Besoek op 27 Julie 2014.
- ↑ Stato della Città del Vaticano - Stato e Governo: Organi dello Stato. (La forma di governo è la monarchia assoluta. Capo dello Stato è il Sommo Pontefice, che ha la pienezza dei poteri legislativo, esecutivo e giudiziario.) Besoek op 11 Junie 2019
- ↑ (de) Der Fischer Weltalmanach 2007. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag 2006, bl. 497
- ↑ Focus Online, 22 Mei 2016: Kuriose Reise-Fakten - Der Vatikan ist der kriminellste Ort der Welt. Besoek op 11 Junie 2019
Eksterne skakels
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Vatikaanstad.
- (en) Toerisme-inligting oor Vatikaanstad op Wikivoyage
- Amptelike webwerf
- (en) (fr) Amptelike Unesco-bladsy
- (en) Foto's van Vatikaanstad