Anorganiese chemie: Verskil tussen weergawes
k robot Bygevoeg: ml:ഇനോർഗാനിക് രസതന്ത്രം |
JMK (besprekings | bydraes) kNo edit summary |
||
Lyn 1: | Lyn 1: | ||
'''Anorganiese chemie''' is die vertakking van [[chemie]] wat gemoeid is met die eienskappe en reaksies van [[anorganiese verbinding]]s. Dit sluit al die chemiese stowwe in buiten |
'''Anorganiese chemie''' is die vertakking van [[chemie]] wat gemoeid is met die eienskappe en reaksies van [[anorganiese verbinding]]s. Dit sluit al die chemiese stowwe in buiten dié wat op [[koolstof|koolstofkettings]] of -ringe gegrond is en wat [[organiese verbinding]]s genoem word en wat bestudeer word in die vertakking wat bekend staan as [[organiese chemie]]. Die skeidslyn tussen die twee studievelde is nie absoluut nie en daar vind heelwat oorvleueling plaas veral ten opsigte van die ondervertakking [[organometaalchemie]]. |
||
==Geskiedkundige |
==Geskiedkundige definisie== |
||
Geskiedkundig is ''' |
Geskiedkundig is '''anorganiese chemie''' gedefinieer as die studie van chemiese elemente en reaksies wat nie met lewende organismes verbind word nie. |
||
Sedert [[Friedrich Wöhler]] die organiese stof [[ureum]] vanuit die anorganiese verbinding [[Ammoniumsianaat]] in 1828 berei het, het die onderskeid gegrond op die chemie van lewende organismes en die van nie-lewende voorwerpe egter begin vervaag. |
Sedert [[Friedrich Wöhler]] die organiese stof [[ureum]] vanuit die anorganiese verbinding [[Ammoniumsianaat]] in 1828 berei het, het die onderskeid gegrond op die chemie van lewende organismes en die van nie-lewende voorwerpe egter begin vervaag. |
||
Lyn 10: | Lyn 10: | ||
* [[Mineraal|Minerale]], soos [[sout]], [[asbes]], [[silikaat|silikate]], ... |
* [[Mineraal|Minerale]], soos [[sout]], [[asbes]], [[silikaat|silikate]], ... |
||
* [[Metaal|Metale]] en hulle allooie, soos [[yster]], [[koper]], [[aluminium]], [[geelkoper]], [[brons]], ... |
* [[Metaal|Metale]] en hulle allooie, soos [[yster]], [[koper]], [[aluminium]], [[geelkoper]], [[brons]], ... |
||
* Verbindings wat [[nie-metaal|nie-metaalagtige]] elemente insluit, soos [[silikon]], [[fosfor]], [[chloor]], [[suurstof]], soos onder |
* Verbindings wat [[nie-metaal|nie-metaalagtige]] elemente insluit, soos [[silikon]], [[fosfor]], [[chloor]], [[suurstof]], soos onder andere [[water]] |
||
* [[Kompleks (chemie)|Metaalkomplekse]] |
* [[Kompleks (chemie)|Metaalkomplekse]] |
||
* [[Kristallografie]] |
* [[Kristallografie]] |
||
* [[Koloïedchemie]] |
* [[Koloïedchemie]] |
||
Produkte vervaardig uit |
Produkte vervaardig uit anorganiese stowwe van kommersiële belang sluit in [[Halfgeleier|silikonskywe]], [[transistor|transistors]], [[vloeibare kristal]]-skerms, [[optiese vesel]] kabels en 'n groot aantal [[katalis]]te. |
||
Anorganiese chemie is gegrond op [[fisiese chemie]] en vorm die basis vir [[mineralogie]] en [[materiaal chemie]]. Dit oorvleuel met [[geo-chemie]], [[analitiese chemie]], [[omgewingschemie]] en [[organometaalchemie]]. |
Anorganiese chemie is gegrond op [[fisiese chemie]] en vorm die basis vir [[mineralogie]] en [[materiaal chemie]]. Dit oorvleuel met [[geo-chemie]], [[analitiese chemie]], [[omgewingschemie]] en [[organometaalchemie]]. |
||
[[Organometaalchemie]] kombineer aspekte van [[organiese chemie]] met dié van anorganiese chemie en word formeel gedefinieer as die studie van stowwe wat metaal-koolstof bindings bevat, |
[[Organometaalchemie]] kombineer aspekte van [[organiese chemie]] met dié van anorganiese chemie en word formeel gedefinieer as die studie van stowwe wat metaal-koolstof bindings bevat, alhoewel vele ''[[organometalliese verbinding]]s'' glad nie sulke bindings bevat nie. Van die eenvoudigste organometalliese verbindings is die metaalkarboniele waar die koolstof in [[koolstofmonoksied]] met 'n metaal verbind. [[Vitamiene B12]], waarvan die aktiewe liggings soortgelyk is aan dié van [[hemoglobien]] is 'n [[organometalliese verbinding]] wat natuurlik voorkom en van groot belang in die menslike metabolisme is en bevat groot organiese komponente ([[korrien]] en [[proteïen]]) en 'n metaal, [[kobalt]], wat aan die koolstof gebind is. |
||
Anorganiese chemie sluit beide molekulêre verbindings in wat as diskrete [[molekules]] bestaan |
Anorganiese chemie sluit beide molekulêre verbindings in wat as diskrete [[molekules]] bestaan, benewens [[kristal]]le, waarvan die struktuur beskryf kan word as 'n oneindige raamwerk van reëlmatig-geordende atome wat in [[kristallografie]] en [[vastetoestand chemie]] bestudeer word. |
||
== Reaksies == |
== Reaksies == |
||
Lyn 27: | Lyn 27: | ||
*[[Redoks reaksie]]s |
*[[Redoks reaksie]]s |
||
*[[Suur]]-[[Basis (Chemie)|Basis]]- |
*[[Suur]]-[[Basis (Chemie)|Basis]]-reaksies |
||
*[[Komplekse reaksie]]s |
*[[Komplekse reaksie]]s |
||
Wysiging soos op 18:10, 14 Januarie 2013
Anorganiese chemie is die vertakking van chemie wat gemoeid is met die eienskappe en reaksies van anorganiese verbindings. Dit sluit al die chemiese stowwe in buiten dié wat op koolstofkettings of -ringe gegrond is en wat organiese verbindings genoem word en wat bestudeer word in die vertakking wat bekend staan as organiese chemie. Die skeidslyn tussen die twee studievelde is nie absoluut nie en daar vind heelwat oorvleueling plaas veral ten opsigte van die ondervertakking organometaalchemie.
Geskiedkundige definisie
Geskiedkundig is anorganiese chemie gedefinieer as die studie van chemiese elemente en reaksies wat nie met lewende organismes verbind word nie.
Sedert Friedrich Wöhler die organiese stof ureum vanuit die anorganiese verbinding Ammoniumsianaat in 1828 berei het, het die onderskeid gegrond op die chemie van lewende organismes en die van nie-lewende voorwerpe egter begin vervaag.
Vertakkinge
Hoof vertakkinge van anorganiese chemie sluit in:
- Minerale, soos sout, asbes, silikate, ...
- Metale en hulle allooie, soos yster, koper, aluminium, geelkoper, brons, ...
- Verbindings wat nie-metaalagtige elemente insluit, soos silikon, fosfor, chloor, suurstof, soos onder andere water
- Metaalkomplekse
- Kristallografie
- Koloïedchemie
Produkte vervaardig uit anorganiese stowwe van kommersiële belang sluit in silikonskywe, transistors, vloeibare kristal-skerms, optiese vesel kabels en 'n groot aantal kataliste.
Anorganiese chemie is gegrond op fisiese chemie en vorm die basis vir mineralogie en materiaal chemie. Dit oorvleuel met geo-chemie, analitiese chemie, omgewingschemie en organometaalchemie.
Organometaalchemie kombineer aspekte van organiese chemie met dié van anorganiese chemie en word formeel gedefinieer as die studie van stowwe wat metaal-koolstof bindings bevat, alhoewel vele organometalliese verbindings glad nie sulke bindings bevat nie. Van die eenvoudigste organometalliese verbindings is die metaalkarboniele waar die koolstof in koolstofmonoksied met 'n metaal verbind. Vitamiene B12, waarvan die aktiewe liggings soortgelyk is aan dié van hemoglobien is 'n organometalliese verbinding wat natuurlik voorkom en van groot belang in die menslike metabolisme is en bevat groot organiese komponente (korrien en proteïen) en 'n metaal, kobalt, wat aan die koolstof gebind is.
Anorganiese chemie sluit beide molekulêre verbindings in wat as diskrete molekules bestaan, benewens kristalle, waarvan die struktuur beskryf kan word as 'n oneindige raamwerk van reëlmatig-geordende atome wat in kristallografie en vastetoestand chemie bestudeer word.
Reaksies
Tipiese reaksies betrokke by anorganiese chemie en waarvan die reaksietempo tipies ordes groter is as die van tipiese organiese reaksies, is:
- Redoks reaksies
- Suur-Basis-reaksies
- Komplekse reaksies
Sien ook
Sien ook die Belangrike publikasies in anorganiese chemie