Troje (Antieke Grieks: Τροία, Troia of Ἴλιον, Ilion; Turks: Troia of Truva; Latyn: Trōia of Īlium)[1] was ’n werklike en legendariese stad. Dit is die bekendste vir die Trojaanse Oorlog soos beskryf in die Epiese Siklus en veral die Ilias, een van die twee epiese gedigte wat vermoedelik deur Homerus geskryf is.
Vandag is dit die naam van ’n argeologiese terrein suidwes van die Dardanelle in Turkye.
Opgrawings
In 1865 het ’n Engelse argeoloog, Frank Calvert, voorlopige opgrawings begin doen in ’n stuk veld wat hy van ’n plaaslike boer gekoop het. In 1868 het ’n ryk Duitse sakeman, Heinrich Schliemann, ook opgrawings in die gebied begin doen nadat die twee mans mekaar toevallig ontmoet het.[2][3] Latere opgrawings het gewys dat verskeie stede mettertyd bo-op mekaar gebou is. Een van die vroegste stede (Troje VII) word gewoonlik vereenselwig met Homerus se verhale. Die terrein is sedert 1998 ’n Unesco-wêrelderfenisgebied.
Homeriese Troje
’n Deel van die legendariese mure van Troje VII.
In die Ilias het die Achajers kamp opgeslaan naby die mond van die Skamander-rivier (vermoedelik die huidige Karamenderes), waar hulle hulle bote vasgemeer het. Troje self was op ’n heuwel gebou, oorkant die vlakte van Skamander, waar die gevegte van die Trojaanse Oorlog plaasgevind het.
Die terrein van die antieke stad is vandag sowat 5 km van die kus, maar die mond van die antieke Skamander was sowat 3 000 jaar gelede omtrent daardie afstand van die see af.[4] Die rivier het in ’n groot baai uitgeloop wat ’n natuurlike hawe gevorm het, maar dit is intussen met spoelgrond toegeslik. Danksy onlangse argeologiese vondste kon die oorspronklike kuslyn van Troje gerekonstrueer word, en dit stem grootliks ooreen met Homerus se beskrywings.[5]
Buiten die Ilias is in ander groot werke wat aan Homerus toegeskryf word na Troje verwys, soos in die Odussee, asook in ander antieke Griekse geskrifte. Die Romeinse digter Virgilius het in sy Aeneid uitgebrei op die Homeriese legende van Troje. Die Grieke en Romeine het die terrein in Anatolië aanvaar as die plek waar Homerus se Troje gestaan het. Alexander die Grote het dit byvoorbeeld in 334 v.C. besoek en offerandes gebring by grafte wat verbind word met die Homeriese helde Achilles en Patroklos.
Argeologiese Troje
Uitgrawings wat die verskillende lae ruïnes van Troje wys.
Die lae ruïnes in die Hisarlik-vesting word aangedui deur die nommers (Troje I tot Troje IX), met verskeie onderafdelings:
Troje I 3000–2600 v.C. (Vroeë Brostydperk: VB 1)
Troje II 2600–2250 v.C. (VB 2)
Troje III 2250–2100 v.C. (VB 3; vroeë)
Troje IV 2100–1950 v.C. (VB 3; middel)
Troje V: 20ste–18de eeu v.C. (VB 3; laat)
Troje VI: 17de–15de eeu v.C.
Troje VIh: laat-Bronstydperk, 14de eeu v.C.
Troje VIIa: omstreeks 1300–1190 v.C., waarskynlik die Troje van Homerus[6]
Troje VIIb1: 12de eeu v.C.
Troje VIIb2: 11de eeu v.C.
Troje VIIb3: tot omstreeks 950 v.C.
Troje VIII: omstreeks 700 v.C.
Troje IX: Hellenistiese Ilium, 1ste eeu v.C.
Troje I–V
Die eerste stad op die terrein is in die 3de millennium v.C. gebou. Dit lyk of die stad tydens die Bronstydperk ’n vooruitstrewende handelstad was omdat sy ligging hom toegelaat het om die Dardanelle ten volle te beheer. Elke handelskip van die Egeïese See op pad na die Swartsee moes deur dié seestraat vaar. Omstreeks 1900 v.C. het ’n massa-migrasie na die ooste plaasgevind. Stede oos van Troje is verwoes en hoewel Troje nie afgebrand is nie, toon die volgende periode tekens van ’n ander kultuur, dus het ’n ander volk die stad oorgeneem.[7]
Troje VI
Troje VI is omstreeks 1300 v.C. verwoes, waarskynlik deur ’n aardbewing. Net ’n pylpunt is dié deel gevind, en geen menslike oorskot nie.
Troje VII
’n Silwer tetradragme (vier dragme) van Troje uit die Hellenistiese periode, 188–160 v.C.
Troje VII, van die middel- tot laat-13de eeu v.C, word aanvaar as Homerus se Troje. Dit is oënskynlik deur oorlog verwoes.[8]
Troje IX
Die laaste stad op die terrein, die Hellenistiese Ilium, is deur Romeine gestig tydens die bewind van keiser Augustus en was ’n belangrike handelstad totdat Konstantinopel in die 4de eeu die oostelike hoofstad van die Romeinse Ryk geword het.
In die Bisantynse tydperk het die stad geleidelik agteruitgegaan en eindelik verdwyn.
Toerisme
’n Moderne Turkse dorp met die naam Truva is naby die argeologiese terrein geleë, maar dit het onlangs tot stand gekom om te voorsien in die toerstemark. Die Turkse regering noem die argeologiese terrein amptelik Troia en dit word op baie kaarte so aangedui.
Talle toeriste besoek Troje elke jaar en die terrein is baie gekommersialiseer. Daar is ’n groot Trojaanse houtperd waar kinders kan speel, winkels en ’n museum.
Verwysings
↑Die vorm Trōia word verkies in Latyn; Ilium is ’n meer poëtiese naam: Lewis, Charlton T. "Ilium". A Latin Dictionary. Tufts University: The Perseus Digital Library. Besoek op 1 Maart 2008. {{cite web}}: Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)
↑Aşkin, Mustafa (1981). Troy (2005 rev uitg.). Istanboel: Keskin. p. 34. ISBN975-7559-37-7.
↑Strabo, Geographia XIII, I, 36, tr. H. L. Jones, Loeb Classical Library; Pliny, Natural History, V.33, vert. H. Rackham, W.S. Jones en D.E. Eichholz, Loeb Classical Library.
↑Mellaart, James (1958). "The end of the early Bronze Age in Anatolia and the Aegean". American Journal of Archaeology. 62 (1): 3. {{cite journal}}: |access-date= requires |url= (hulp); Cite has empty unknown parameters: |coauthors= en |trans_title= (hulp); Onbekende parameter |month= geïgnoreer (hulp)
