Herbert Spencer: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
TjBot (besprekings | bydraes)
k r2.7.2) (robot Bygevoeg: tt:Һерберт Спенсер
Addbot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 50 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q144535
Lyn 36: Lyn 36:


[[Kategorie:Engelse filosowe|Spencer, Herbert]]
[[Kategorie:Engelse filosowe|Spencer, Herbert]]

[[ar:هربرت سبنسر]]
[[az:Herbert Spenser]]
[[bg:Хърбърт Спенсър]]
[[bs:Herbert Spencer]]
[[ca:Herbert Spencer]]
[[cs:Herbert Spencer]]
[[da:Herbert Spencer]]
[[de:Herbert Spencer]]
[[el:Χέρμπερτ Σπένσερ]]
[[en:Herbert Spencer]]
[[eo:Herbert Spencer]]
[[es:Herbert Spencer]]
[[et:Herbert Spencer]]
[[eu:Herbert Spencer]]
[[fa:هربرت اسپنسر]]
[[fi:Herbert Spencer]]
[[fr:Herbert Spencer]]
[[gl:Herbert Spencer]]
[[he:הרברט ספנסר]]
[[hi:हरबर्ट स्पेंसर]]
[[hr:Herbert Spencer]]
[[hy:Հերբերտ Սփենսեր]]
[[id:Herbert Spencer]]
[[is:Herbert Spencer]]
[[it:Herbert Spencer]]
[[ja:ハーバート・スペンサー]]
[[kk:Спенсер Герберт]]
[[ko:허버트 스펜서]]
[[my:ဆပင်စာ ဟားဗတ်]]
[[nl:Herbert Spencer]]
[[nn:Herbert Spencer]]
[[no:Herbert Spencer]]
[[pl:Herbert Spencer]]
[[pms:Herbert Spencer]]
[[pt:Herbert Spencer]]
[[ro:Herbert Spencer]]
[[ru:Спенсер, Герберт]]
[[simple:Herbert Spencer]]
[[sk:Herbert Spencer]]
[[sq:Herbert Spencer]]
[[sr:Херберт Спенсер]]
[[sv:Herbert Spencer]]
[[te:హెర్బర్ట్ స్పెన్సర్]]
[[tr:Herbert Spencer]]
[[tt:Һерберт Спенсер]]
[[uk:Герберт Спенсер]]
[[vi:Herbert Spencer]]
[[yo:Herbert Spencer]]
[[zh:赫伯特·斯宾塞]]
[[zh-min-nan:Herbert Spencer]]

Wysiging soos op 14:56, 8 Maart 2013

Herbert Spencer

Herbert Spencer (27 April 1820 - 8 Desember 1903) was 'n Engelse filosoof. Hy was 'n vroeë voorstander van die evolusieteorie en het 'n invloedryke sintese van kennis wat die belangrikheid van die individu teenoor die gemeenskap en dié van wetenskap teenoor godsdiens daargestel. Sy belangrikste werk was die "System of Synthetic Philosophy" 'n omvattende werk wat onder meer die beginsels van die biologie, sielkunde, moraliteit en sosiologie aanspreek.

Lewensloop

Spencer is gebore in Derby en is grootliks tuis onderrig. Hy was vir 'n paar maande 'n onderwyser en het as sestienjarige 'n pos as siviele ingenieur by die spoorweë gekry (van 1837 tot 1841). Hy het in sy vrye tyd geskryf en in 1848, word Spencer die sub-redakteur van The Economist - toe soos nou 'n invloedryke finansiële koerant.

Hierna het hy 'n professionele skrywer geword. In 1852 word Spencer se "The Developmental Hypothesis", en in 1855 sy "Principles of Psychology" uitgegee. Spencer het verskeie werke wat oor verskillende onderwerpe handel gepubliseer insluitende "Principles of Sociology" en "Principles of Ethics". Die werke het onder andere ook sy sieninge oor evolusie ingesluit, wat deur hom beskou is as 'n belangrike stukrag agter die ontwikkeling van 'n tydvak waarin groter interpersoonlike samewerking moontlik was. Hy beskou die evolusionêre ontwikkeling van die menslike samelewing deur die toenemende verdeling van arbeid as die krag wat hierdie samelewing laat verander het van ongedifferensieërde hordes na komplekse beskawings. Spencer glo dat die fundamentele sosiologiese klassifikasie die verskil tussen militêre samelewings waarin samewerking deur middel van mag verkry word en industriële samelewings waarin samewerking vrywillig en spontaan voorkom, is.

Spencer word deur sommiges beskou as die skepper van die Sosiale Darwisme, ten spyte daarvan dat sy teorië in kontras staan met verskeie van die standpunte wat algemeen met die term verbind word. Buitendien is Spencer se werke voor dié van Charles Darwin uitgegee. Spencer se boek, "First Principles" is 'n uiteensetting van die evolusionêre beginsels wat alle vlakke van realiteit onderlê. Spencer, het die oorspronlikheid en genialiteit van Dawin se werk erken en het dié wetenskaplike se begrafnis in 1882 in Westminster Abdykerk bygewoon en sodoende sy eie reël om nooit voet in 'n kerk te sit nie, verbreek.

In sy politieke geskrifte soos "The Man Versus the State", was Spencer 'n voorstander van radikale klassieke liberale filosofie. Gebaseer op die protestantse etiek postuleer hy in sy "Law of Equal Freedom" dat ’n mens elke vryheid het, so lank hy nie in die vryheid van ander mense inmeng nie. Gebaseer op etiese gronde sowel as die logika van die evolusie huldig Spencer die mening dat enige ingryping van die staat in die menslike samelewing verkeerd is.

Dit was Spencer en nie Darwin wat die frase "oorlewing van die sterkste" "survival of the fittest" geformuleer het. Spencer word ook erken as een van die stigters van die sosiologie wetenskap.

Werke

Sekondêre literatuur

  • David Duncan: Life and Letters of Herbert Spencer (2 Bände), University Press of the Pacific, 2002
  • Johann G. Muhri: Normen von Erziehung. Analyse und Kritik von Herbert Spencers evolutionistischer Pädagogik. 1982. ISBN 3-770-520-653
  • W. C. Owen: The Economics of Herbert Spencer. 2002. ISBN 1-410-200-043

Eksterne skakels