Hipofise: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
TjBot (besprekings | bydraes)
k r2.7.2) (robot Bygevoeg: nds-nl:Harsenanhangsel
Addbot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 69 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q156871
Lyn 20: Lyn 20:


[[Kategorie:Anatomie]]
[[Kategorie:Anatomie]]

[[ar:غدة نخامية]]
[[az:Hipofiz]]
[[be:Гіпофіз]]
[[be-x-old:Мазгавы прывесак]]
[[bg:Хипофиза]]
[[bn:পিটুইটারি গ্রন্থি]]
[[bs:Hipofiza]]
[[ca:Hipòfisi]]
[[cs:Hypofýza]]
[[cy:Chwarren bitwidol]]
[[da:Hypofyse]]
[[de:Hypophyse]]
[[dv:ޕިޓޫއިޓަރީ ގްލޭންޑް]]
[[el:Υπόφυση]]
[[en:Pituitary gland]]
[[eo:Hipofizo]]
[[es:Hipófisis]]
[[et:Ajuripats]]
[[eu:Hipofisi]]
[[fa:هیپوفیز]]
[[fi:Aivolisäke]]
[[fr:Hypophyse]]
[[ga:Faireog Phiotútach]]
[[gl:Glándula hipófise]]
[[gu:કફોત્પાદક ગ્રંથિ]]
[[he:בלוטת יותרת המוח]]
[[hi:पीयूष ग्रन्थि]]
[[hr:Hipofiza]]
[[hu:Agyalapi mirigy]]
[[id:Hipofisis]]
[[io:Hipofizo]]
[[is:Heiladingull]]
[[it:Ipofisi]]
[[ja:下垂体]]
[[jv:Kelenjar pituitari]]
[[ka:ჰიპოფიზი]]
[[kk:Аденогипофиз]]
[[kn:ಪಿಟ್ಯುಟರಿ ಗ್ರಂಥಿ]]
[[ko:뇌하수체]]
[[ku:Hîpofîz]]
[[la:Glandula pituitaria]]
[[lt:Hipofizė]]
[[lv:Hipofīze]]
[[mk:Хипофиза]]
[[ml:പീയൂഷഗ്രന്ഥി]]
[[nds-nl:Harsenanhangsel]]
[[nl:Hypofyse]]
[[no:Hypofyse]]
[[pl:Przysadka mózgowa]]
[[pt:Hipófise]]
[[ro:Hipofiză]]
[[ru:Гипофиз]]
[[sh:Hipofiza]]
[[simple:Pituitary gland]]
[[sk:Podmozgová žľaza]]
[[sl:Hipofiza]]
[[sq:Hipofiza]]
[[sr:Хипофиза]]
[[su:Hipofisis]]
[[sv:Hypofys]]
[[ta:பிட்யூட்டரி சுரப்பி]]
[[te:పియూష గ్రంధి]]
[[th:ต่อมใต้สมอง]]
[[tl:Glandulang pituitaryo]]
[[tr:Hipofiz]]
[[ug:مېڭە ئاستى بېزى]]
[[uk:Гіпофіз]]
[[vi:Tuyến yên]]
[[zh:腦下垂體]]

Wysiging soos op 17:55, 8 Maart 2013

Die pituïtêre klier of hipofise is 'n endokriene klier, wat so groot soos 'n ertjie is en geleë is in die skedelbasis reg onder die brein. Dit lê in 'n klein, benige holte (pituïtêre fossa). Die hipofise skei vele hormone af. Die hormone wat afgeskei word reguleer homeostase, insluitend trofiese hormone wat ander endokriene kliere stimuleer. Dit word funksioneel verbind aan die hipotalamus.

Die hipofise word in twee dele verdeel, die adenohipofise of voorkwab en die neurohipofise of agterkwab. In die adenohipofise word 'n hele aantal hormone geproduseer wat insluit: groeihormoon (GH), tiroïed-stimulerende hormoon (TSH), kortikotropien (ACTH), gonadotrope hormone, follikel-stimulerende hormoon (FSH), luteïniserende hormoon (LH) en prolaktien. Die agterkwab is betrokke by vogregulering in die liggaam. Twee homone wat in die hipotalamus geproduseer word, word hier geberg nl. anti-diuretiese hormoon (ADH) en oksitosien.

Funksies van die hormone

GH is betrokke by die beheer van groei in die mens en beïnvloed slegs sekere tipes selle. Daar is byvoorbeeld 'n direkte uitwerking op weefselselle i.p.v. op endokriene kliere.

TSH stimuleer die tiroïed (skildklier) dat skildklierhormone (tiroksien en trijodotironien) daarin vervaardig word.

ACTH stimuleer die bynierskors om bynierhormone te vervaardig.

Gonadotrope hormone het 'n invloed op die ovaria en die testes.

FSH bevorder die groei en rypword van follikels (blasies waarin die eiersel lê) in die ovaria by die vrou en dit bevorder spermatogenese by die man in die testes. Lg. geskied deur stimulasie van die Sertoliselle (betrokke by rypword van sperm).

LH is ook 'n geslagshormoon soos FSH. By die vrou stimuleer dit eiersel-rypwording en ovulasie. By die man speel dit 'n rol in die vorming van die manlike hormoon testosteroon.

Prolaktien word vrygestel tydens swangerskap en laktasie.