Atlas (mitologie): Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
EmausBot (besprekings | bydraes)
Addbot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 55 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q130818
Lyn 45: Lyn 45:
[[Kategorie:Griekse mitologie]]
[[Kategorie:Griekse mitologie]]
[[Kategorie:Titane]]
[[Kategorie:Titane]]

[[ar:أطلس]]
[[az:Atlant (mifologiya)]]
[[bg:Атлас (митология)]]
[[bn:আতলাস (পৌরাণিক চরিত্র)]]
[[br:Atlas (mitologiezh)]]
[[bs:Atlas (mitologija)]]
[[ca:Atles (mitologia)]]
[[cs:Atlás (mytologie)]]
[[cy:Atlas (mytholeg)]]
[[da:Atlas (mytologi)]]
[[de:Atlas (Mythologie)]]
[[el:Άτλας (μυθολογία)]]
[[en:Atlas (mythology)]]
[[eo:Atlaso (mitologio)]]
[[es:Atlas (mitología)]]
[[et:Atlas (mütoloogia)]]
[[eu:Atlas (mitologia)]]
[[fa:اطلس (شخصیت افسانه‌ای)]]
[[fi:Atlas (mytologia)]]
[[fr:Atlas (mythologie)]]
[[ga:Atlas (miotaseolaíocht)]]
[[he:אטלס (מיתולוגיה)]]
[[hr:Atlant]]
[[hu:Atlasz]]
[[hy:Ատլաս]]
[[id:Atlas (mitologi)]]
[[it:Atlante (mitologia)]]
[[ja:アトラース]]
[[ka:ატლანტი (მითოლოგია)]]
[[ko:아틀라스 (신화)]]
[[la:Atlas (mythologia)]]
[[lt:Atlantas (mitologija)]]
[[mk:Атлас (митологија)]]
[[nl:Atlas (mythologie)]]
[[no:Atlas (mytologi)]]
[[oc:Atlàs (mitologia)]]
[[pl:Atlas (mitologia)]]
[[pt:Atlas (mitologia)]]
[[ro:Atlas (mitologie)]]
[[ru:Атлант]]
[[sh:Atlant]]
[[simple:Atlas (mythology)]]
[[sk:Atlas (mytológia)]]
[[sl:Atlas (mitologija)]]
[[sr:Атлас (митологија)]]
[[sv:Atlas]]
[[ta:அட்லசு (தொன்மவியல்)]]
[[th:แอตลัส (เทพปกรณัม)]]
[[tl:Atlas]]
[[tr:Atlas (mitoloji)]]
[[uk:Атлант]]
[[ur:ایٹلس]]
[[vi:Atlas (thần thoại)]]
[[war:Atlas (mitolohiya)]]
[[zh:阿特拉斯]]

Wysiging soos op 01:40, 9 Maart 2013

Farnese Atlas, ’n 2de-eeuse Romeinse kopie van ’n Griekse werk (Napels).

Atlas (Grieks: Ἄτλας) was in die Griekse mitologie uit die tweede geslag Titane. Hy het die hemelruim opgehou vanaf die berge wat nou die Atlas-gebergte heet. Hy was die seun van die Titaan Iapetos en die Okeanied Asia[1] of Klymene,[2] en die broer van Prometheus, Epimetheus en Menoitios. [3]

In konteks waar een van die sewe planetêre kragte aan ’n manlike en vroulike Titane-paar toegeken word, word Atlas en Phoibe saamgevoeg en regeer hulle die maan.[4]

Straf

Atlas het hom saam met sy broer Menoitios by die Titane geskaar in die Titanestryd, die oorlog met die Olimpiese gode. Sy ander broers, die tweeling Prometheus en Epimetheus, het die ander Titane verraai deur ’n alliansie met die Olimpiërs te vorm.

Nadat die Titane verslaan is, is baie van hulle, onder andere Menoitios, na Tartaros verban. Zeus het Atlas egter gestraf deur hom op die westekant van Gaia, die Aarde te laat staan en Uranos, die Lug op sy skouers te laat hou om dié twee oergode te keer om mekaar weer te omhels.

’n Algemene hedendaagse interpretasie is dat Atlas gedwing is om die aarde op sy skouers te hou, maar in klassieke kuns word Atlas uitgebeeld met die hemelruim op sy skouers, nie die aardbol nie.

Atlas en Herakles

Atlas en Herakles, op ’n vaas van omstreeks 490-480 v.C. (Nasionale Argeoliese Museum, Athene.

Een van twaalf onmoontlike take wat die held Herakles moes uitvoer op bevel van die jaloerse Hera, was om goue appels in Hera se tuin te gaan haal. Die appels is deur Atlas se dogters die Hesperiede versorg en deur die draak Ladon bewaak. Herakles gaan toe na Atlas en bied aan om die hemelruim vir ’n rukkie vas te hou terwyl Atlas die appels by sy dogters gaan haal.

Toe hy terugkeer, probeer Atlas egter om Herakles ’n rat voor die oë te draai en hom met die hemelruim op sy skouers te los deur aan te bied om self die appels af te lewer. Herakles vermoed egter wat Atlas beplan en sê Atlas moet die hemelruim net weer vir ’n rukkie vashou terwyl hy sy mantel om sy skouers draai om as kussing te dien. Toe Atlas die appels neersit en die hemelruim terugneem op sy skouers, gryp Herakles die appels en hardloop weg.

Kinders

Volgens verskeie bronne was Atlas die pa van ’n paar kinders, meestal dogters, by verskillende godinne. Van hulle het in die onderskeie bronne oorvleuelende identiteite en ouers.

  • By een of meer onbekende godin:

Invloed op die kultuur

Atlas se grootste verbintenis met die kultuur is in kartografie. Die eerste uitgewer wat sy naam met ’n groep kaarte verbind het, was Antonio Lafreri, op die titelblad van Tavole Moderne Di Geografia De La Maggior Parte Del Mondo Di Diversi Autori; hy het die woord "atlas" egter nie in die naam van sy werk gebruik nie. Die eerste een wat dit gedoen het, was Gerardus Mercator, wat sy "atlas" spesifiek opgedra het "as eer aan die Titaan Atlas, koning van Mauretanië, ’n geleerde filosoof, wiskundige en sterrekundige".

Atlas word steeds in die Westerse kultuur gebruik as simbool van krag en uithouvermoë. Hy word dikwels uitgebeeld waar hy op een knie neerkniel en ’n groot aardbol op sy skouers hou.

Verwysings

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [1]
  1. Pseudo-Apollodorus, Bibliotheke i.2.3.
  2. Hesiodus (Theogonie 359 [as ’n dogter van Tetis], 507) gee die naam Klymene, maar Apollodorus (1.8) gee die naam Asia, so ook Lycophron (1411). Dit is moontlik dat die naam "Asia" later verkies is bo Hesiodus se "Klymene" om verwarring te voorkom met blykbaar nog ’n Okeanied met die naam Klymene (sy was die moeder van Phaithon by Helios)
  3. Hesiodus, Theogonie 371
  4. Homerus, Ilias v.898; Apollonius Rhodius ii. 1232; Bibliotheke i.1.3; Hesiodus, Theogonie 113; Stephanus van Bisantium, onder "Adana"; Aristophanes Birds 692ff
  5. Diodorus Siculus, The Library of History 4.26.2
  6. Hyginus, Astronomica 2.21; Ovid, Fasti 5.164
  7. 7,0 7,1 Hyginus, Fabulae 192
  8. Hesiodus, Works and Days 383; Apollodorus, 3.110; Ovid, Fasti 5.79
  9. Homerus, Odussee 1.52; Apollodorus, E7.23
  10. Hyginus, Fabulae 82, 83
  11. Pausanias, Guide to Greece 8.12.7, 8.48.6