Antieke Griekeland

Die Griekse kolonisasie (750-550 v.C.).

Die Parthenon, ‘n tempel op die Atheense akropolis, gewy aan Athena, is een van die mees verteenwoordigende simbole van die kultuur en vakkundigheid van die antieke Grieke

Antieke Griekeland is die beskawing wat ooreenstem met die tydvak van Griekse geskiedenis vanaf die Argaïese tydperk van die 8ste tot 6de eeue v.C., tot en met die Romeinse verowering van Griekeland in 146 v.C. met die Veldslag van Korinthe. Sentraal tot hierdie periode staan Klassieke Griekeland, wat opgebloei het in die 5de tot 4de eeue v.C., eerstens onder leierskap van Athene, waardeur die militêre bedreiging van die Persiese inval afgeweer is. Die Era van Perikles eindig in 404 v.C. met die neerlaag van Athene onder die aanslae van Sparta in die Peloponnesiese oorlog.

Klassieke Griekse kultuur het ‘n grondige invloed op die Romeinse Ryk gehad, wat dan ‘n weergawe daarvan na vele gebiede van die Middelandse seegebied en Europa oorgedra het, om welke rede Klassieke Griekeland algemeen beskou word as die bronkultuur vir die ontstaan van die Westerse beskawing.

Kronologie

Daar bestaan geen vaste of alomaanvaarde datums vir die aanvang of einde van die Klassieke oudheid nie. Dit word tipies gesien as vanaf die 8ste eeu v.C. tot die 6de eeu n.C., oftewel ‘n tydvak van sowat 1 300 jaar.

Die Klassieke oudheid in Griekeland is voorafgegaan deur die Griekse donkereeue (c. 1100-c. 750 v.C.), wat argeologies betuig word deur die protogeometriese en geometriese stylontwerpe op erdeware, opgevolg deur die Veroosterse tydperk, wat sterk beïnvloed is deur die Siro-Hetitiese, Assiriese, Fenisiese en Egiptiese kulture.

Tradisioneel word die Argaïese tydperk van antieke Griekeland gesien as die naloop van die sterk Veroosterse invloed tydens die 8ste eeu v.C., wat ondermeer alfabetiese skrif na Griekeland gebring het, wat die aanvang van Griekse literatuur (Homerus, Hesiodos) sou inlui. Die Argaïese tydperk wyk rondom 500 v.C. voor die Klassieke tydperk, wat weer in 323 v.C. deur die Hellenistiese tydperk opgevolg word, met die dood van Alexander die Grote.

Die geskiedenis van Griekeland tydens die Klassieke oudheid moet daarom in die volgende tydvakke onderverdeel word:

• Die Argaïese tydperk (c.750-c.500 v.C.), waartydens kunstenaars groter, vrystaande beeldhouwerke in rigiede, hiëratiese (d.i. gewyde) houdings met die droomagtige 'argaïese glimlag' geskep het. Die afsluiting van die Argaïese tydperk word dikwels geneem as 510 v.C., toe die bewind van Athene se laaste tiran omvergewerp is.
• Die Klassieke tydperk (c.500-323 v.C.) word gekenmerk deur ‘n styl wat volgens ‘n latere beskouing gesien is as voorbeeldig (d.i. 'klassiek')—byvoorbeeld die Parthenon. Polities is die Klassieke tydperk in die 5de eeu oorheers deur Athene en die Deliese bond, wat vervang is deur Spartaanse heerskappy tydens die vroeë 4de eeu v.C., voor die leierskap na Thebe en die Boeotiese bond oorgegaan het, en eindelaas na die Bond van Korinthe, onder aanvoering van Masedonië.
• Die Hellenistiese tydperk (323-146 v.C.) stem ooreen met die uitbreiding van Griekse kultuur en gesag in die nabye en midde-ooste. Hierdie tydperk begin met die dood van Alexander en eindig met die Romeinse verowering.
• Romeinse Griekeland, die tydperk tussen die Romeinse sege oor die Korinthers met die Slag van Korinthe in 146 v.C., en die vestiging van Bisantium in 330 n.C. as die hoofstad van die Romeinse Ryk deur Konstantyn.
• Die finale fase van die oudheid is die tydperk van Verchristening tydens die laat 4de tot vroeë 6de eeue, wat teen 529 n.C. as afgehandel beskou word met die sluiting van die Neoplatoniese Akademie deur Justinianus I.