Wetenskaplike klassifikasie: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Addbot (besprekings | bydraes)
k Verplasing van 99 interwikiskakels wat op Wikidata beskikbaar is op d:q11398
No edit summary
Lyn 10: Lyn 10:
[[de:Taxonomie#Taxonomie in der Biologie]]
[[de:Taxonomie#Taxonomie in der Biologie]]
[[nl:Taxonomie#Taxonomie in de biologie]]
[[nl:Taxonomie#Taxonomie in de biologie]]

Hierdie behoort aan ‘n mens ‘n baie goeie idee te gee van hoe lewende dinge geklassifiseer word.

Alle lewende dinge word soos volg geklassifiseer (kyk ook [[Wetenskaplike klassifikasie]]):


* [[Lewe]]
* [[Domein]] (of superryk, superkoninkryk, of ryk)
* [[Koninkryk]]: Diere, Plante, Bakterieë, Skimmels, Protiste, Archaea
* [[Filum]] (diere) / [[Afdeling]] (plante)
* [[Klas]]
* [[Orde]]
* [[Familie]]
* [[Genus]]
* [[Spesie]]
‘n Organisme se wetenskaplike naam is ‘n kombinasie van sy genus en spesie. Bv ‘n hond se wetenskaplike naam is ''Canis familiaris'' en ‘n perd is ''Equus caballus''. Die wetenskaplike naam word gewoonlik kursief/skuinsgedruk (in engels “Italic”) geskryf. Die genus word met ‘n hoofletter geskryf en die spesie met ‘n kleinletter.

Die volgende tabel is ‘n lys van die verskillende koninkryke met ooreenstemmende filums/afdelings (die engels is soms in hakies):

{| border="1"
|-
|'''Koninkryk'''
|colspan="2"|[[Filum]]''' (diere) / '''[[Afdeling]]''' (plante)(1)'''
|'''Voorbeelde'''
|-
|rowspan="6"|[[Diere]]
|rowspan="3"|[[Gewerweldes/ Vertebrata]]/ [[Rugstringdiere]] ([[Chordata]])
|Vierpotiges ([[Tetrapods]])
|Soogdiere, voëls, reptiele, amfibië
|-
|Visse met kake
|Tuna, haaie, pylsterte
|-
|Kaaklose visse([[Agnatha]] - [[jawless fish]])
|Slymprik, lamprei
|-
|colspan="2" |[[Ongewerweldes]] ([[Invertebrate]])
|Wurms, slakke.
|-
|colspan="2" |[[Ongewerweldes - geleedpotiges]] ([[Arthropod]])
|Spinnekoppe, skerpioene, duisendpote, krappe, insekte
|-
|colspan="2" |Stekelhuidiges ([[Echinoderms]])
|Seelelies, Seesterre
|-
|Protosoë ([[Protozoa]])
|colspan="2" |[[Amoebozoa]]
|Amoeba
|-
|rowspan="3" |[[Plante]]
|colspan="2" |[[Angiosperms]] (Blomplante)
|
|-
|colspan="2" |Varingplante (Pteridophyta)
|Varings
|-
|colspan="2" |Denne / [[Pinophyta]]
|Dennebome
|-
|[[Bakterieë]]
|colspan="2"|
|
|-
|[[Skimmels]]/Swam/[[Fungi]]
|colspan="2"|
|Paddastoele
|-
|Protiste ([[Protist]])
|colspan="2"|
|
|-
|[[Archaea]] (eensellige mikro-organismes)
|colspan="2"|
|
|}

'''Notas:'''

(1) Kyk [[Filum]] vir ‘n redelik volledige lys van verskillende filums/afdelings.

Die volgende tabelle bou voort op die boonste tabel (die engels is soms in hakies):
'''Koninkryk: Diere | Filum: Vertebrata/[[Gewerweldes]]/[[Rugstringdiere]] (Chordata) | Superklas: Vierpotiges ([[Tetrapods]])'''

Wysiging soos op 17:47, 1 Oktober 2013

Wetenskaplike klassifikasie:
Domein
Koninkryk
Filum of Divisie
Klas
Orde
Familie
Genus (geslag)
Spesie (soort)

Wetenskaplike klassifikasie of biologiese klassifikasie is hoe bioloë uitgestorwe en lewende organismes spesies groepeer en kategoriseer (teenoor volkstaksonomie). Moderne klassifikasie vind sy wortels in die werk van Carolus Linnaeus wat spesies volgens gedeelde fisiese eienskappe gegroepeer het. Die groeperings is sedertdien hersien om ooreenkoms met Darwin se beginsels van gedeelde afkoms te verbeter. Molekulêre sistematiek, wat DNS-reekse as data gebruik, het baie van die onlangse hersienings aangespoor en sal na verwagting 'n belangrike dryfveer bly. Wetenskaplike klassifikasie behoort tot die wetenskap van taksonomie of biologiese sistematiek.

Hierdie behoort aan ‘n mens ‘n baie goeie idee te gee van hoe lewende dinge geklassifiseer word.


Alle lewende dinge word soos volg geklassifiseer (kyk ook Wetenskaplike klassifikasie):


‘n Organisme se wetenskaplike naam is ‘n kombinasie van sy genus en spesie. Bv ‘n hond se wetenskaplike naam is Canis familiaris en ‘n perd is Equus caballus. Die wetenskaplike naam word gewoonlik kursief/skuinsgedruk (in engels “Italic”) geskryf. Die genus word met ‘n hoofletter geskryf en die spesie met ‘n kleinletter.


Die volgende tabel is ‘n lys van die verskillende koninkryke met ooreenstemmende filums/afdelings (die engels is soms in hakies):


Koninkryk Filum (diere) / Afdeling (plante)(1) Voorbeelde
Diere Gewerweldes/ Vertebrata/ Rugstringdiere (Chordata) Vierpotiges (Tetrapods) Soogdiere, voëls, reptiele, amfibië
Visse met kake Tuna, haaie, pylsterte
Kaaklose visse(Agnatha - jawless fish) Slymprik, lamprei
Ongewerweldes (Invertebrate) Wurms, slakke.
Ongewerweldes - geleedpotiges (Arthropod) Spinnekoppe, skerpioene, duisendpote, krappe, insekte
Stekelhuidiges (Echinoderms) Seelelies, Seesterre
Protosoë (Protozoa) Amoebozoa Amoeba
Plante Angiosperms (Blomplante)
Varingplante (Pteridophyta) Varings
Denne / Pinophyta Dennebome
Bakterieë
Skimmels/Swam/Fungi Paddastoele
Protiste (Protist)
Archaea (eensellige mikro-organismes)

Notas:

(1) Kyk Filum vir ‘n redelik volledige lys van verskillende filums/afdelings.

Die volgende tabelle bou voort op die boonste tabel (die engels is soms in hakies):

Koninkryk: Diere | Filum: Vertebrata/Gewerweldes/Rugstringdiere (Chordata) | Superklas: Vierpotiges (Tetrapods)