Katoen: Verskil tussen weergawes
No edit summary |
No edit summary |
||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
'''Katoen''' is 'n sagte, stapelvesel wat in 'n bol, of beskermende kapsule, rondom die [[saad]] van katoenplante van die [[genus (biologie)|genus]] ''Gossypium'' groei. Die [[vesel]] is amper suiwer [[sellulose]]. Onder natuurlike toestande, sal die katoenbolle geneig wees om die verspreiding van die saad te verhoog. |
'''Katoen''' is 'n sagte, stapelvesel wat in 'n bol, of beskermende kapsule, rondom die [[saad]] van katoenplante van die [[genus (biologie)|genus]] ''Gossypium'' groei. Die [[vesel]] is amper suiwer [[sellulose]]. Onder natuurlike toestande, sal die katoenbolle geneig wees om die verspreiding van die saad te verhoog. |
||
Die plant is 'n struik en is inheems aan tropiese en subtropiese streke regoor die [[wêreld]], insluitend [[Suid-Amerika]], [[Afrika]] en [[Indië]]. Die grootste verskeidenheid van wilde |
Die plant is 'n struik en is inheems aan tropiese en subtropiese streke regoor die [[wêreld]], insluitend [[Suid-Amerika]], [[Afrika]] en [[Indië]]. Die grootste verskeidenheid van wilde katoenspesies is eerstens in [[Meksiko]] gevind, gevolg deur [[Australië]] en Afrika.<ref>[http://web.archive.org/web/20080625045134/http://www.ogtr.gov.au/pdf/ir/biologycotton08.pdf The Biology of Gossypium hirsutum L. and Gossypium barbadense L. (cotton)]. ogtr.gov.au</ref> Katoen is onafhanklik verbou in die ou en nuwe wêrelde. Die [[Engels]]e naam is afgelei van die [[Arabies]]e (al) quṭn قطن, wat reeds aan die begin van 1400 n.C. gebruik is. <ref name=Metcalf>{{Cite book |title=The World in So Many Words |first=Allan A. |last=Metcalf |publisher=Houghton Mifflin |year=1999 |isbn=0-395-95920-9|page =123}}</ref> Die Spaanse woord "algodón" is ook afgelei van die Arabiese naam. |
||
Die vesel word gewoonlik in garing of draad gespin en daarna gebruik om 'n sagte tekstiel te maak wat "kan asemhaal". Die gebruik van katoen vir weefstof is bekend sedert die prehistoriese tye; fragmente van katoen dateer uit 5000 v.C. uit ou grafte in Meksiko en die Indusvalleibeskawing (hedendaagse Pakistan en sommige dele van Indië). Hoewel dit sedert antieke tye verbou is, was dit eers ná die uitvinding van die weefmasjien wat produksiekoste sodanig verlaag het, dat dit gelei het tot algemene gebruik. Dit is vandag die mees algemeen gebruikte natuurlike vesel in klere. |
Die vesel word gewoonlik in garing of draad gespin en daarna gebruik om 'n sagte tekstiel te maak wat "kan asemhaal". Die gebruik van katoen vir weefstof is bekend sedert die prehistoriese tye; fragmente van katoen dateer uit 5000 v.C. uit ou grafte in Meksiko en die Indusvalleibeskawing (hedendaagse Pakistan en sommige dele van Indië). Hoewel dit sedert antieke tye verbou is, was dit eers ná die uitvinding van die weefmasjien wat produksiekoste sodanig verlaag het, dat dit gelei het tot algemene gebruik. Dit is vandag die mees algemeen gebruikte natuurlike vesel in klere. |
||
Huidige skattings |
Huidige skattings van wêreldproduksie is sowat 25 miljoen ton of 110 miljoen bale jaarliks, geproduseer op 2.5% van die wêreld se bewerkbare grond. [[Sjina]] is die wêreld se grootste produsent van katoen, maar die meeste van hierdie word plaaslik verbruik. Die [[Verenigde State van Amerika]] is vir jare reeds die grootste uitvoerder van katoen. <ref>[http://www.naturalfibres2009.org/en/fibres/cotton.html "Natural fibres: Cotton"], International Year of Natural Fibres</ref> Katoen word gewoonlik in die VSA in bale gemeet, wat ongeveer 0.48 kubieke meter (17 kubieke voet) beslaan en 226.8 kg (500 pond) weeg. <ref>National Cotton Council of America, "[http://www.cotton.org/tech/bale/bale-description.cfm U.S. Cotton Bale Dimensions]" (besoek op 5 Oktober 2013).</ref> |
||
==Verwysings== |
==Verwysings== |
||
Wysiging soos op 18:39, 29 Januarie 2014
Katoen is 'n sagte, stapelvesel wat in 'n bol, of beskermende kapsule, rondom die saad van katoenplante van die genus Gossypium groei. Die vesel is amper suiwer sellulose. Onder natuurlike toestande, sal die katoenbolle geneig wees om die verspreiding van die saad te verhoog.
Die plant is 'n struik en is inheems aan tropiese en subtropiese streke regoor die wêreld, insluitend Suid-Amerika, Afrika en Indië. Die grootste verskeidenheid van wilde katoenspesies is eerstens in Meksiko gevind, gevolg deur Australië en Afrika.[1] Katoen is onafhanklik verbou in die ou en nuwe wêrelde. Die Engelse naam is afgelei van die Arabiese (al) quṭn قطن, wat reeds aan die begin van 1400 n.C. gebruik is. [2] Die Spaanse woord "algodón" is ook afgelei van die Arabiese naam.
Die vesel word gewoonlik in garing of draad gespin en daarna gebruik om 'n sagte tekstiel te maak wat "kan asemhaal". Die gebruik van katoen vir weefstof is bekend sedert die prehistoriese tye; fragmente van katoen dateer uit 5000 v.C. uit ou grafte in Meksiko en die Indusvalleibeskawing (hedendaagse Pakistan en sommige dele van Indië). Hoewel dit sedert antieke tye verbou is, was dit eers ná die uitvinding van die weefmasjien wat produksiekoste sodanig verlaag het, dat dit gelei het tot algemene gebruik. Dit is vandag die mees algemeen gebruikte natuurlike vesel in klere.
Huidige skattings van wêreldproduksie is sowat 25 miljoen ton of 110 miljoen bale jaarliks, geproduseer op 2.5% van die wêreld se bewerkbare grond. Sjina is die wêreld se grootste produsent van katoen, maar die meeste van hierdie word plaaslik verbruik. Die Verenigde State van Amerika is vir jare reeds die grootste uitvoerder van katoen. [3] Katoen word gewoonlik in die VSA in bale gemeet, wat ongeveer 0.48 kubieke meter (17 kubieke voet) beslaan en 226.8 kg (500 pond) weeg. [4]
Verwysings
- ↑ The Biology of Gossypium hirsutum L. and Gossypium barbadense L. (cotton). ogtr.gov.au
- ↑ Metcalf, Allan A. (1999). The World in So Many Words. Houghton Mifflin. p. 123. ISBN 0-395-95920-9.
- ↑ "Natural fibres: Cotton", International Year of Natural Fibres
- ↑ National Cotton Council of America, "U.S. Cotton Bale Dimensions" (besoek op 5 Oktober 2013).
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
