Antoine Lavoisier

Antoine Laurent Lavoisier

Marie Lavoisier en sy vrou; portret deur Jacques-Louis David, 1788

Antoine Laurent Lavoisier (Parys, 26 Augustus 1743 – 8 Mei 1794) was 'n Franse chemikus. Hy was die eerste persoon wat die massabehoudswet van materie geformuleer het. Hy het die element suurstof ontdek en die flogistonteorie weerlê. Lavoisier word dikwels beskou as die vader van die moderne skeikunde: die persoon wat van skeikunde 'n regte wetenskap gemaak het. Voorheen is chemie en alchemie nie duidelik geskei nie.

Biografie

Lavoisier is in Parys gebore as die seun van Jean Antoine Lavoisier en Émilie Punctis, en het daar grootgeword. Hy het van 1754 tot 1761 skei-, plant-, sterre- en wiskunde aan die Mazarin-universiteit in Parys studeer. Sy eerste publikasie oor chemie het in 1746 verskyn. In 1767 het hy in Elsas en Lotaringe 'n geologiese ondersoek uitgevoer. In 1768 is hy verkies tot lid van die Franse Wetenskapakademie.

In 1771 is hy met Marie-Anne Pierrette Paulze, wat net 13 jaar oud was, getroud. Sy het hom gehelp om Engelse dokumente te vertaal en sy werke geïllustreer. Van 1775 af het hy vir die koninklike buskruitadministrasie gewerk aan die verfyning van die vervaardigingsproses van buskruit.

Die politiek en sy dood

Vanweë sy regstudies het Lavoisier by die politiek betrokke geraak. Daardeur het hy op 26 werk by 'n Ferme Général, of "algemene plaas", werk gekry. Dit was 'n staatsbedryf wat baie winsgewend maar ook gehaat was weens die belastings wat gehef is. Lavoisier het probeer om die geld- en belastingstelsel te hervorm. In sy werk vir die Franse (koninklike) owerhede het hy deelgeneem aan die ontwikkeling van die metrieke stelsel om die eenvormigheid van mate en gewigte in Frankryk te bewerkstellig.

Hy was een die 28 vernaamste belastinggaarders van die ou bedeling. In 1794, tydens die Franse rewolusie, is dit teen hom gebruik en is hy ter dood veroordeel. Jean Paul Marat, 'n fanatieke en invloedryke rewolusionêr (en minder suksesvolle wetenskaplike) het hom as "vyand van die rewolusie" aangekla, moontlik omdat Lavoisier een van Marat se ontdekkings verwerp het. Net anderhalf jaar ná sy dood het die Franse regering teenoor Lavoisier se vrou erken dié veroordeling was ongeregtig.

Ontdekkings

Lavoisier se eksperimente was die eerste skeikundeproefnemings wat werklik kwantitatief uitgevoer is. Hy het bewys wanneer ’n stof ’n chemiese reaksie ondergaan, bly die totale hoeveelheid massa van begin tot einde dieselfde. Hy het fosfor en swael verbrand en bewys die produkte van die chemiese reaksie weeg meer as die afsonderlike stowwe, maar dat die styging in die gewig van die stowwe gelyk is aan die daling in die gewig van die lug. Dit het die grondslag gevorm van die massabehoudswet en het die vroeëre flogistonteorie weerlê.

Een van sy belangrikste prestasies is die formulering van die beginsel van verbranding. Hy het met sy eksperimente aangetoon dat verbranding ’n proses is waarby ’n materiaal met suurstof reageer. Hy het ook die rol van suurstof by die asemhaling van mense en diere bewys en aangetoon dat asemhaling in wese die stadige verbranding van organiese materiaal is waarby ingeasemde suurstof gebruik word.

Hy het ook ontdek dat suurstof nie ’n element is soos voorheen gedink is nie, maar ’n stof wat uit waterstof en suurstof bestaan.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Antoine Lavoisier.