Dorslandtrek

Dorslandtrekkers se roete

Ossewaens bring in 1928 Angola-Afrikaners se besittings by Swartbooisdrift oor die Kunenerivier tydens die repatriasie van 1 900 nasate van die Dorslandtrek.

Die Dorslandtrek was in werklikheid 'n reeks trekke uit die destydse Transvaal deur die Kalahari tot in die destydse Portugese kolonie Angola tussen 1874 en 1905.

Die oorsake vir die verskillende trekke was uiteenlopend. Dié van 1874 en 1877 het in 'n sekere mate te doen gehad met ontevredenheid oor die bestuur van pres. Thomas Francois Burgers, tweede president van die Zuid-Afrikaansche Republiek. Die trek van 1905 het gespruit uit omstandighede na die Tweede Vryheidsoorlog, soos die verlies van onafhanklikheid, armoede en die soeke na 'n beter bestaan in Angola. Sommige geskiedskrywers skryf die trekke toe aan die "nomadiese gees" van die Boerevolk.

Die eerste groep by wie die trekgedagte ontstaan het, was boere in die Groot Marico wat in Mei 1874 bymekaargekom het en later as die Eerste of Van der Merwe-trek bekend sou staan. Hulle het langsaam oor Rustenburg noordwaarts beweeg en onderweg het ander hulle by die trek aangesluit. Hulle het die Limpopo eers op 15 Mei 1875 oorgesteek. Ná ontsettende ontberinge bereik die trekkers Humpata waar hulle hul vestig onder Portugese gesag.

Daar was altyd by 'n groot deel van die trekkers 'n hunkering om Angola te verlaat. 'n Trekker-afvaardiging het in die jare twintig die administrasie van Suidwes-Afrika en die Unie se minister van lande ontmoet. Skikkings is in 1928 bereik vir hulle oorkoms na Suidwes-Afrika. Die Unie-regering het 500 000 pond beskikbaar gestel om hulle vervoer en vestiging te betaal. Altesaam 350 gesinne (wat op 1 900 mense neergekom het) het na Suidwes-Afrika verhuis. Net 53 gesinne het in Angola agtergebly.

Van die klein persentasie wat nie 'n sukses van boerdery in hulle nuwe omgewing kon maak nie, het die meeste deurgedring na Rustenburg en Vryheid in Suid-Afrika waar familie hulle bygestaan het. Die oorgrote meerderheid het Angola in 1958 met hulp uit Suid-Afrika verlaat.

Bronnelys

• Scannell, J.P. (red.), Die Afrikaanse Kernensiklopedie, Nasionale Boekhandel Beperk, Kaapstad, 1965.
• G. Clarence-Smith: The thirstland trekkers in Angola - Some reflections on a frontier society.

Sien ook

• Gereformeerde kerk Humpata