Pieter Willem Botha: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
Morne (besprekings | bydraes)
Lyn 48: Lyn 48:


== Jeug ==
== Jeug ==
Botha is gebore in die distrik [[Paul Roux, Vrystaat|Paul Roux]] in die [[Vrystaat]] uit ’n stoere boerefamilie. Sy vader, met dieselfde naam, veg mee in die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902). In 1934 begin P.W. Botha sy studie in die regte aan die Grey-Universiteitskollege (later [[Universiteit van die Vrystaat]]) in [[Bloemfontein]], maar hy staak sy studie op 20-jarige leeftyd om ‘n politieke loopbaan te volg deur vir die [[Nasionale Party|NP]] te werk in die [[Kaapprovinsie]].
Botha is gebore in die distrik [[Paul Roux]] in die [[Vrystaat]] uit ’n stoere boerefamilie. Sy vader, met dieselfde naam, veg mee in die [[Tweede Vryheidsoorlog]] (1899–1902). In 1934 begin P.W. Botha sy studie in die regte aan die Grey-Universiteitskollege (later [[Universiteit van die Vrystaat]]) in [[Bloemfontein]], maar hy staak sy studie op 20-jarige leeftyd om ‘n politieke loopbaan te volg deur vir die [[Nasionale Party|NP]] te werk in die [[Kaapprovinsie]].


== Parlementêre loopbaan ==
== Parlementêre loopbaan ==

Wysiging soos op 09:11, 15 Mei 2015

Pieter Willem Botha
Pieter Willem Botha
PW Botha in 1962

Ampstermyn
3 September 1984 – 15 Augustus 1989
Voorafgegaan deur Marais Viljoen (nie-uitvoerend)
Opgevolg deur Frederik Willem de Klerk

Ampstermyn
9 Oktober 1978 – 14 September 1984
President Marais Viljoen
John Vorster
Marais Viljoen
Voorafgegaan deur John Vorster
Opgevolg deur Amp afgeskaf

Minister van Verdediging
Ampstermyn
1966 – 1980
Eerste minister John Vorster
Voorafgegaan deur Jim Fouché
Opgevolg deur Magnus Malan

Persoonlike besonderhede
Gebore 12 Januarie 1916
Paul Roux, Oranje-Vrystaat-provinsie, Unie van Suid-Afrika
Sterf 31 Oktober 2006 (op 90)
Wildernis, Wes-Kaap, Suid-Afrika
Politieke party Nasionale Party
Eggenoot/-note Elize Botha (1943–1997; haar dood)
Barbara Robertson (1998–2006; sy dood)
Kind(ers) 5
Religie Nederduitse Gereformeerde Kerk

Pieter Willem Botha, beter bekend as PW en ook as Die Groot Krokodil (Paul Roux, Oranje-Vrystaat 12 Januarie 1916Wildernis naby George, 31 Oktober 2006) was van 1978 tot 1984 Eerste Minister en van 1984 tot 1989 Staatspresident van Suid-Afrika. Van 1978 tot 1989 was hy ook leier van die Nasionale Party.

Pieter Willem Botha is op die ouderdom van 90 in sy huis Die Anker oorlede.

Jeug

Botha is gebore in die distrik Paul Roux in die Vrystaat uit ’n stoere boerefamilie. Sy vader, met dieselfde naam, veg mee in die Tweede Vryheidsoorlog (1899–1902). In 1934 begin P.W. Botha sy studie in die regte aan die Grey-Universiteitskollege (later Universiteit van die Vrystaat) in Bloemfontein, maar hy staak sy studie op 20-jarige leeftyd om ‘n politieke loopbaan te volg deur vir die NP te werk in die Kaapprovinsie.

Parlementêre loopbaan

Botha tree toe tot die parlement in 1948 toe hy as lid van die NP verkies is. In 1966 is hy deur premier B.J. Vorster benoem tot Minister van Verdediging. Toe Vorster in 1978 aftree, word Botha deur die Suid-Afrikaanse parlement benoem tot sy opvolger.

Alhoewel Botha bekend gestaan het om sy konserwatiewe beleid, was hy baie meer pragmaties as sy voorganger. Hy het dikwels gewys op die belangrikheid van grondwetlike hervorming en het hy gehoop om 'n federasie of konfederasie vir Suid-Afrika in te voer gebaseer op taal en etnisiteit volgens die Switserse staatsmodel.

As voormalige Minister van Verdediging, streef Botha as premier na die handhawing van die sterk verdedigingsbeleid vir Suid-Afrika. Hy het groot uitbreiding aangekondig vir die Suid-Afrikaanse strydkragte. Ook het hy toenadering gesoek tot die Weste en veral Amerika, maar dit was nie altyd moontlik nie. Volgens Botha was Suid-Afrika ’n kampvegter vir die bestryding van kommunisme, veral na die onafhanklikheid van Angola en Mosambiek.

In die jare 80 begin hy in die geheim aan die ontwikkeling van kernwapens in samewerking met Israel. Ook was hy op militêre gebied verantwoordelik vir die oprigting van Koevoet, ’n elite-eenheid in die grenspolisie. Onder die leiding van Botha tree Suid-Afrika ook toe tot die Angolese Burgeroorlog. Hy steun die beweging UNITA. Die stryd in Angola/Namibië duur tot aan die begin van die negentiger jare toe Kubaanse troepe gedwing is om uit die gebied te onttrek.

President van Suid-Afrika

Botha inspekteer die erewag saam met generaal Constand Viljoen.

In 1983 het Botha ’n nuwe grondwet aan die kiesers voorgelê waaroor die blanke bevolking moes stem. Dit was nog nie die federale staatsvorm wat Botha in gedagte gehad het nie, maar wel groter erkenning aan die kleurling- en Indiër gemeenskap. Volgens hierdie nuwe grondwet het Suid-Afrika ’n driekamerparlement gekry, bestaande uit die Raad van Verteenwoordigers vir die kleurlinge, die Raad van Afgevaardigdes vir die Indiërs en die Volksraad vir die blankes. Dit is hewig gekritiseer deur die swart bevolking, wat ook verteenwoordiging wou hê. Die standpunt van die regering was dat die swartes politieke verteenwoordiging gehad het via die tuislande. Volgens die nuwe grondwet sou Suid-Afrika ook ’n uitvoerende staatshoof kry. In 1984 word Botha verkies as eerste uitvoerende staatshoof (staatspresident) van Suid-Afrika.

Die bestuurstyl van Botha was outoritêr, wat hom soms by vriend en vyand ongewild gemaak het. Die Anti-Apartheidsbeweging het Botha beskou as ’n rassistiese diktator. Tydens sy bewind het talle lande ook 'n ekonomiese boikot teen Suid-Afrika ingestel. Ook het buitelandse beleggings begin afneem wat ’n nadelige uitwerking op die ekonomie gehad het. Tog het die meeste blankes, maar ook baie kleurlinge en Indiërs, hulle geskaar agter die standvastige leiding van Botha.

Apartheid

Tog was Botha in sommige opsigte minder streng as sy voorgangers. Hy het die verbod op gemengde huwelike afgeskaf, veelrassige politieke partye toegelaat en die groepsgebiedewet verslap. Met die driekamerparlement verkry die kleurlinge en Indiërs ook politieke regte. Volgens die grondwet van 1983 kon Botha ook makliker ’n noodtoestand afkondig om onrus te beheer. Die polisie het meer bevoegdhede gekry om misdadigers aan te keer en ’n politieke onrus in bedwang te hou.

In 1986 lewer Botha die bekende Rubicon-toespraak. Vooraf is die verwagting geskep dat die toespraak ingrypende veranderinge sou aankondig. Die toespraak het nie aan die verwagtings voldoen nie en die gety het teen Suid-Afrika gedraai. Geweld het begin toeneem. Sanksies is verskerp. Ondernemings het aan die land onttrek. Die waarde van die geldeenheid het begin verswak. Botha het hom genoodsaak gevoel om ’n noodtoestand uit te roep.

Botha se ondergang

Botha het onder swaar druk verkeer om ’n politieke oplossing vir Suid-Afrika te bewerkstellig. Binne die Nasionale Party ontstaan meningsverskille oor sy bestuurstyl. In Februarie 1989 kry Botha ’n ligte beroerte-aanval. F.W. de Klerk sien dit as ’n gunstige oomblik om Botha uit te druk. De Klerk voer ’n "mini-staatsgreep" uit en Botha moes sy kantoor ontruim, deels ook omdat hy nie meer genoegsame ondersteuning van sy kabinet en L.V.'s gehad het nie. De Klerk volg Botha op as staatspresident van Suid-Afrika.

Pensioen

Botha en sy vrou Elize het hulle aan die politieke lewe onttrek, na hulle huis 'Die Anker' op Wildernis, naby George. Alhoewel hy uit die aktiewe politiek getree het, was hy ’n groot teenstander van die koers wat F.W. de Klerk ingeslaan het en het nie gehuiwer om dit bekend te maak nie. Tot en met sy dood was Botha van mening dat Suid-Afrika liewer ’n federale staatsvorm moes invoer gegrond op taal en etnisiteit.

Botha het geweier om mee te werk aan die Waarheids-en-versoeningskommissie onder leiding van aartsbiskop Desmond Tutu.

Pieter Willem Botha is oorlede op 31 Oktober 2006 op 90-jarige leeftyd na ’n langdurige siekte.

Sien ook

Eksterne skakels

Voorafgegaan deur
Jim Fouché
Minister van Verdediging
1966–1980
Opgevolg deur
Magnus Malan
Voorafgegaan deur
John Vorster
Eerste Minister van Suid-Afrika
1978–1984
Opgevolg deur
Amp afgeskaf
Voorafgegaan deur
Marais Viljoen (nie-uitvoerend)
Staatspresident van Suid-Afrika (uitvoerend)
1984–1989
Opgevolg deur
Frederik Willem de Klerk
Presidente van Suid-Afrika
 1961–1994  seremonieel: Charles Robberts Swart | Jozua François Naudé (waarnemend) | Jacobus Johannes Fouché | Nicolaas Johannes Diederichs | Marais Viljoen (waarnemend) | John Vorster | Marais Viljoen | uitvoerend: Pieter Willem Botha | Frederik Willem de Klerk
 1994–  Nelson Mandela | Thabo Mbeki | Kgalema Motlanthe | Jacob Zuma | Cyril Ramaphosa