Partiese Ryk: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
+ Inligtingskas & Kategorieë
kNo edit summary
Lyn 29: Lyn 29:
}}
}}


Die '''Parthiese Ryk''' (247 v.C.–224 n.C., ook bekend as die '''Arsasidiese Ryk''') was ’n groot politieke en kulturele mag in Antieke [[Iran]].<ref name="Brosius">Brosius, Maria (2006), ''The Persians: An Introduction'', Londen & New York: Routledge, ISBN 0-415-32089-5</ref> Laasgenoemde naam is afgelei van [[Arsases I van Parthië]],<ref name="Brosius"/> wat die ryk in die middel [[3de eeu v.C.]] gestig het toe hy die streek Parthië in Noordoos-Iran verower het. Dié was toe ’n provinsie van die [[Persiese Ryk|Seleusidiese Ryk]] wat gerebelleer het.
Die '''Parthiese Ryk''' (247 v.C.–224 n.C., ook bekend as die '''Arsasidiese Ryk''') was ’n groot politieke en kulturele mag in Antieke [[Iran]].<ref name="Brosius">Brosius, Maria (2006), ''The Persians: An Introduction'', Londen & New York: Routledge, ISBN 0-415-32089-5</ref> Laasgenoemde naam is afgelei van [[Arsases I van Parthië]],<ref name="Brosius"/> wat die ryk in die middel [[3de eeu v.C.]] gestig het toe hy die streek Parthië in Noordoos-Iran verower het. Dié was toe ’n provinsie van die [[Persiese Ryk|Seleukidiese Ryk]] wat gerebelleer het.


== Geskiedenis ==
== Geskiedenis ==
[[Mithridates I van Parthië]] (omstreeks 171–138&nbsp;v.C.) het die ryk uitgebrei deur [[Medië]] en [[Mesopotamië]] van die Seleusidiese Ryk af te neem. Op sy hoogtepunt het die Parthiese Ryk gestrek van die gebied noord van die [[Eufraat]], in wat nou Sentraaloos-[[Turkye]] is, tot Oos-Iran. Die ryk, wat aan die [[Syroete]] tussen die [[Romeinse Ryk]] en die [[Middellandse See]] gelê het, het ’n groot handelsentrum geword.
[[Mithridates I van Parthië]] (omstreeks 171–138&nbsp;v.C.) het die ryk uitgebrei deur [[Medië]] en [[Mesopotamië]] van die Seleukidiese Ryk af te neem. Op sy hoogtepunt het die Parthiese Ryk gestrek van die gebied noord van die [[Eufraat]], in wat nou Sentraaloos-[[Turkye]] is, tot Oos-Iran. Die ryk, wat aan die [[Syroete]] tussen die [[Romeinse Ryk]] en die [[Middellandse See]] gelê het, het ’n groot handelsentrum geword.


Die Parthe het die kuns, argitektuur en geloof van die [[Persië|Persiërs]], [[Grieke]] en ander streekkulture aangeneem. Die Arsasidiese heersers het die titel "koning van konings" gehad as deel van hul aanspraak as erfgename van die Achaemenidiese Ryk. Die magsetel het geskuif van [[Nisa (Turkmenistan)|Nisa]] na [[Ctesiphon]] aan die [[Tigris]] (suid van die hedendaagse [[Bagdad]] in [[Irak]]), hoewel ander stede ook as hoofstede gedien het.
Die Parthe het die kuns, argitektuur en geloof van die [[Persië|Persiërs]], [[Grieke]] en ander streekkulture aangeneem. Die Arsasidiese heersers het die titel "koning van konings" gehad as deel van hul aanspraak as erfgename van die Achaemenidiese Ryk. Die magsetel het geskuif van [[Nisa (Turkmenistan)|Nisa]] na [[Ctesiphon]] aan die [[Tigris]] (suid van die hedendaagse [[Bagdad]] in [[Irak]]), hoewel ander stede ook as hoofstede gedien het.

Wysiging soos op 13:21, 13 Augustus 2015

Parthiese Ryk

247 v.C. – 224 n.C. Flag
Ligging of Persië
Ligging of Persië
Die Parthiese Ryk (groen) op sy grootste
Hoofstad Ctesiphon,[1] Ecbatana, Hecatompylos, Susa, Mithradatkirt, Asaak
Taal/Tale Parthies, Persies, Aramees (lingua franca),[2][3] Akkadies,[1] Grieks (amptelik)[3]
Regering Monargie
Koning
 - 247–211 v.C. Arsaces I (eerste)
 - 208–224 n.C. Artabanus V (laaste)
Historiese tydperk Mesopotamië
 - Gevestig 247 v.C.
 - Stigting 247 v.C.
 - Ontbind 224 n.C.
 - Ontbind 224 n.C.

Die Parthiese Ryk (247 v.C.–224 n.C., ook bekend as die Arsasidiese Ryk) was ’n groot politieke en kulturele mag in Antieke Iran.[4] Laasgenoemde naam is afgelei van Arsases I van Parthië,[4] wat die ryk in die middel 3de eeu v.C. gestig het toe hy die streek Parthië in Noordoos-Iran verower het. Dié was toe ’n provinsie van die Seleukidiese Ryk wat gerebelleer het.

Geskiedenis

Mithridates I van Parthië (omstreeks 171–138 v.C.) het die ryk uitgebrei deur Medië en Mesopotamië van die Seleukidiese Ryk af te neem. Op sy hoogtepunt het die Parthiese Ryk gestrek van die gebied noord van die Eufraat, in wat nou Sentraaloos-Turkye is, tot Oos-Iran. Die ryk, wat aan die Syroete tussen die Romeinse Ryk en die Middellandse See gelê het, het ’n groot handelsentrum geword.

Die Parthe het die kuns, argitektuur en geloof van die Persiërs, Grieke en ander streekkulture aangeneem. Die Arsasidiese heersers het die titel "koning van konings" gehad as deel van hul aanspraak as erfgename van die Achaemenidiese Ryk. Die magsetel het geskuif van Nisa na Ctesiphon aan die Tigris (suid van die hedendaagse Bagdad in Irak), hoewel ander stede ook as hoofstede gedien het.

Toe die Parthe weswaarts uitbrei, het hulle gebots met die Armeniërs en eindelik die laat Romeinse Republiek. Rome en Parthië het met mekaar meegeding om die konings van Armenië te onderwerp. Die Parthe het die Romeine in 53 v.C. verslaan en in 40–39 v.C. het Parthiese magte die hele Levant behalwe Tyre van die Romeine afgeneem. Marcus Antonius het ’n teenaanval op Parthië geloods, hoewel sy suksesse oor die algemeen in sy afwesigheid behaal is onder die aanvoering van sy luitenant Ventidius. Verskeie Romeinse keisers of hul generaals het Mesopotamië ook in die volgende paar eeue binnegeval.

Gereelde burgeroorloë tussen aanspraakmakers op die Parthiese troon het gevaarliker blyk te wees as buitelandse invalle. Die Parthiese mag het afgeneem nadat Ardashir I, die heerser van Estakhr, in opstand gekom het teen die Arsasiders en hul laaste heerser, Artabanus V, in 224 v.C. vermoor het. Ardashir het die Sassanidiese Ryk gestig wat oor Iran en ’n groot deel van die Nabye-Ooste geheers het tot met die Moslemse verowerings van die 7de eeu n.C., hoewel die Arsasidiese dinastie in kleiner streke voortgeleef het.

Verwysings

  1. 1,0 1,1 Fattah, Hala Mundhir (2009). A Brief History Of Iraq. Infobase Publishing. p. 46. ISBN 978-0-8160-5767-2.
  2. Chyet, Michael L. (1997). Afsaruddin, Asma; Krotkoff, Georg; Zahniser, A. H. Mathias (reds.). Humanism, Culture, and Language in the Near East: Studies in Honor of Georg Krotkoff. Eisenbrauns. p. 284. ISBN 978-1-57506-020-0.
  3. 3,0 3,1 Green 1992, p. 45
  4. 4,0 4,1 Brosius, Maria (2006), The Persians: An Introduction, Londen & New York: Routledge, ISBN 0-415-32089-5