Elektrisiteit: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
k robot Bygevoeg: yi:עלעקטריציטעט
Lyn 76: Lyn 76:
[[ur:برق]]
[[ur:برق]]
[[vi:Thể loại:Điện học]]
[[vi:Thể loại:Điện học]]
[[yi:עלעקטריציטעט]]
[[zh:電]]
[[zh:電]]
[[zh-yue:電]]
[[zh-yue:電]]

Wysiging soos op 07:30, 28 Desember 2006

Elektrisiteit kan gedefinieer word as die energie wat deur gelaaide elementêre deeltjies veskaf word deur middel van elektriese stroom vir 'n verskeidenheid doeleindes, bv. beligting, verhitting, dryfmeganismes, ens.

Daar is 'n aantal eenvoudige eksperimente wat die teenwoordigheid van elektriese krag en lading demonstreer. As mens 'n kam deur jou hare trek op 'n droë dag, sal die kam stukkies papier aantrek. Hierdie aantrekkingskrag is dikwels sterk genoeg om die papier op te lig.

Deur 'n aantal stelselmatige eksperimente van hierdie soort uit te voer, kan dit bepaal word dat daar twee tipes elektriese ladings bestaan. Benjamin Franklin (1706-1790) het hierdie twee tipes lading positief en negatief genoem en hierdie konvensie word tot vandag toe nog gebruik.

Teenoorgestelde ladings trek mekaar aan en soortgelyke ladings stoot mekaar af. As mens 'n harde rubber staaf met wol vryf en aan 'n lyn ophang sodat dit vry is om te roteer en dan 'n glas staaf met sy vryf en nader bring, sal die rubber staaf aangetrek word.

As mens egter nog 'n rubberstaaf met wol vryf en dit nader bring, sal die staaf wat hang afgestoot word. Die lading op die glas staaf is positief en die lading op die rubber staaf negatief. Enige voorwerp wat aangetrek word deur die gelaaide rubberstaaf (of afgestoot word deur die glas staaf) het dus positiewe ladings. Aan die ander hand, enige voorwerp wat afgestoot word deur die gelaaide rubberstaaf (of aangetrek word deur die glas staaf) het negatiewe ladings.

Lading word altyd behou. Hierdie is 'n natuurlike wet en beteken dat lading nie vernietig of geskep kan word nie. Lading word slegs verplaas, soos wat negatiewe lading van die wol na die rubber staaf verplaas is in die bogenoemde voorbeeld.

In 1909 het Robert Millikan (1868-1953) vasgestel dat elektriese lading altyd voorkom as 'n veelvoud van 'n sekere fundamentele eenheid van lading, e. Dit wil sê, lading is gekwantifiseer, waar q die standaard simbool is wat gebruik word vir lading. Anders gestel, kom lading voor in diskrete pakkies. Verdere eksperimente in hierdie tydperk het gewys dat die elektron 'n lading het van -e en die dat die proton 'n gelyke maar teenoorgestelde lading van +e het. Sommige elementêre deeltjies, soos die neutron, is nie gelaai nie. 'n Neutrale atoom sal gelyke hoeveelhede protone en elektrone besit.

Charles Coulomb het die kragte tussen gelaaide voorwerpe kwantitatief gemeet en vasgestel dat die elektriese krag tussen twee klein gelaaide sfere omgekeerd eweredig is aan die afstand tussen hulle gekwadreer. Dit wil sê, .

Verwysings

  • [1] "Oxford Advanced Learner's Dictionary", 5de Uitgawe, A.S. Hornby, J. Crowther, Oxford University Press, 1995.
  • [2] "Physics for Scientists and Engineers with Modern Physics", 4de Uitgawe, Raymond A. Serway, Saunders College Publishing, 1996.