Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
sjabloon
Opruim
Lyn 1: Lyn 1:
'''Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke''' ([[Sjinees]]: 五代十国, ''Wǔdài Shíguó'') was ’n tydperk van politieke omwenteling in [[Sjina]] van 907 tot 960/979 n.C., tussen die val van die [[Tang-dinastie]] en die stigting van [[Song-dinastie|Song]]. In dié tyd het vyf dinastieë mekaar vinnig in die noorde opgevolg en meer as 12 onafhanklike state is gestig, veral in die suide. Net 10 word gewoonlik genoem, vandaar die naam "Tien Koninkryke" vir dié era.
'''Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke''' ([[Sjinees]]: 五代十国, ''Wǔdài Shíguó'') was ’n tydperk van politieke omwenteling in [[Sjina]] van 907 tot 960/979 n.C., tussen die val van die [[Tang-dinastie]] en die stigting van [[Song-dinastie|Song]]. In dié tyd het vyf dinastieë mekaar vinnig in die noorde opgevolg en meer as 12 onafhanklike state is gestig, veral in die suide. Net 10 word gewoonlik genoem, vandaar die naam "Tien Koninkryke" vir dié era.


[[Lêer:Five Dynasties Ten Kingdoms 923 CE.png|thumb|Die Latere Liang (geel) en ander koninkryke, 923 n.C.]]
[[Lêer:Five Dynasties Ten Kingdoms 923 CE.png|duimnael|Die Latere Liang (geel) en ander koninkryke, 923 n.C.]]
Die '''Vyf Dinastieë''' was:
Die '''Vyf Dinastieë''' was:
* Latere Liang (1 Junie 907–923)
* Latere Liang (1 Junie 907–923)
Lyn 23: Lyn 23:
Ander regerings in dié tyd was Yan, Qi, Zhao, Yiwu Jiedushi, Dingnan Jiedushi, Wuping Jiedushi, Qingyuan Jiedushi, Yin, Ganzhou, Shazhou en Liangzhou.
Ander regerings in dié tyd was Yan, Qi, Zhao, Yiwu Jiedushi, Dingnan Jiedushi, Wuping Jiedushi, Qingyuan Jiedushi, Yin, Ganzhou, Shazhou en Liangzhou.


==Wisseling van koninkryke==
== Wisseling van koninkryke ==
Teen die einde van die Tang-tydperk het die keiserlike regering al hoe groter mag aan die ''jiedushi'', die militêre streekgoewerneurs, toegeken. Die [[Huang Chao]]-rebellie het die regering verswak en teen die vroeë 10de eeu het die ''jiedushi'' de facto-onafhanklikheid van die regering geëis. So het die tydperk van Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke ontstaan.
Teen die einde van die Tang-tydperk het die keiserlike regering al hoe groter mag aan die ''jiedushi'', die militêre streekgoewerneurs, toegeken. Die [[Huang Chao]]-rebellie het die regering verswak en teen die vroeë 10de eeu het die ''jiedushi'' de facto-onafhanklikheid van die regering geëis. So het die tydperk van Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke ontstaan.


Lyn 32: Lyn 32:
Nes tydens ander tydperke was die Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke ’n verdeling tussen Noord- en Suid-Sjina. Die groter stabiliteit van die Tien Koninkryke, veral die lang bewind van Wuyue en Suidelike Han, sou bydra tot die ontwikkeling van aparte streekidentiteite in Sjina.
Nes tydens ander tydperke was die Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke ’n verdeling tussen Noord- en Suid-Sjina. Die groter stabiliteit van die Tien Koninkryke, veral die lang bewind van Wuyue en Suidelike Han, sou bydra tot die ontwikkeling van aparte streekidentiteite in Sjina.


==Bronne==
== Bronne ==
* Clark, Hugh R., 'The Southern Kingdoms between the T’ang and the Sung, 907–979' in: ''The Cambridge History of China'', deel 5 (The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279), Cambridge (Cambridge University Press) 2009, ISBN 978-0-521-81248-1, pp. 133-205.
* Clark, Hugh R., 'The Southern Kingdoms between the T’ang and the Sung, 907–979' in: ''The Cambridge History of China'', deel 5 (The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279), Cambridge (Cambridge University Press) 2009, ISBN 978-0-521-81248-1, pp. 133-205.
* Gernet, Jacques, ''A History of Chinese Civilization'', Cambridge (Cambridge University Press) 1996 (2de hersiene druk), ISBN 0-521-49781-7, pp. 266-272.
* Gernet, Jacques, ''A History of Chinese Civilization'', Cambridge (Cambridge University Press) 1996 (2de hersiene druk), ISBN 0-521-49781-7, pp. 266-272.
* Standen, Naomi, 'The Five Dynasties' in: ''The Cambridge History of China'', deel 5 (The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279), Cambridge (Cambridge University Press) 2009, ISBN 978-0-521-81248-1, pp. 38-132.
* Standen, Naomi, 'The Five Dynasties' in: ''The Cambridge History of China'', deel 5 (The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279), Cambridge (Cambridge University Press) 2009, ISBN 978-0-521-81248-1, pp. 38-132.


==Eksterne skakels==
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie-inlyn|Five Dynasties and Ten Kingdoms}}
{{CommonsKategorie-inlyn|Five Dynasties and Ten Kingdoms}}
*[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http://en.wikipedia.org/wiki/Five_Dynasties_and_Ten_Kingdoms_period Engelse Wikipedia]
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Five Dynasties and Ten Kingdoms period|Engelse Wikipedia]]


{{Sjinese keiserlike dinastieë}}
{{Sjinese keiserlike dinastieë}}

[[Kategorie:Sjinese dinastieë]]
[[Kategorie:Sjinese dinastieë]]

Wysiging soos op 13:58, 10 November 2015

Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke (Sjinees: 五代十国, Wǔdài Shíguó) was ’n tydperk van politieke omwenteling in Sjina van 907 tot 960/979 n.C., tussen die val van die Tang-dinastie en die stigting van Song. In dié tyd het vyf dinastieë mekaar vinnig in die noorde opgevolg en meer as 12 onafhanklike state is gestig, veral in die suide. Net 10 word gewoonlik genoem, vandaar die naam "Tien Koninkryke" vir dié era.

Die Latere Liang (geel) en ander koninkryke, 923 n.C.

Die Vyf Dinastieë was:

  • Latere Liang (1 Junie 907–923)
  • Latere Tang (923–936)
  • Latere Jin (936–947)
  • Latere Han (947–951 of 979)
  • Latere Zhou (951–960)

Die Tien Koninkryke was:

  • Wu (907–937)
  • Wuyue (907–978)
  • Min (909–945)
  • Chu (907–951)
  • Suidelike Han (917–971)
  • Vroeëre Shu (907–925)
  • Latere Shu (934–965)
  • Jingnan (924–963)
  • Suidelike Tang (937–975)
  • Noordelike Han (951–979)

Ander regerings in dié tyd was Yan, Qi, Zhao, Yiwu Jiedushi, Dingnan Jiedushi, Wuping Jiedushi, Qingyuan Jiedushi, Yin, Ganzhou, Shazhou en Liangzhou.

Wisseling van koninkryke

Teen die einde van die Tang-tydperk het die keiserlike regering al hoe groter mag aan die jiedushi, die militêre streekgoewerneurs, toegeken. Die Huang Chao-rebellie het die regering verswak en teen die vroeë 10de eeu het die jiedushi de facto-onafhanklikheid van die regering geëis. So het die tydperk van Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke ontstaan.

Hoewel Suid-Sjina oor die algemeen stabieler as Noord-Sjina was, was dit ook deur oorlog geteister. Wu het met sy bure vasgesit, ’n neiging wat later voortgesit is nadat Wu deur Suidelike Tang vervang is. In die 940's het Min en Chu interne krisisse beleef wat Suidelike Tang uitgebuit het om Min in 945 en Chu in 951 te verslaan, hoewel dele van Min en Chu vir nog baie jare oorgebly het in die vorm van Qingyuan Jiedushi en Wuping Jiedushi. Suidelike Tang het so die magtigste regime in Suid-Sjina geword. Dit kon egter nie invalle deur die Latere Zhou tussen 956 en 958 afweer nie en het al sy grondgebied noord van die Yangtzerivier aan hulle afgestaan.

Die Noordelike Song-dinastie, wat in 960 gestig is, was vasbeslote om Sjina te herenig. Jingnan en Wuping is in 963 verower, Latere Shu in 965, Suidelike Han in 971 en Suidelike Tang in 975. Eindelik het Wuyue en Qingyuan hul grondgebied in 978 aan Noordelike Song afgestaan, en toe het die hele Suid-Sjina onder beheer van die sentrale regering gekom.

Nes tydens ander tydperke was die Vyf Dinastieë en Tien Koninkryke ’n verdeling tussen Noord- en Suid-Sjina. Die groter stabiliteit van die Tien Koninkryke, veral die lang bewind van Wuyue en Suidelike Han, sou bydra tot die ontwikkeling van aparte streekidentiteite in Sjina.

Bronne

  • Clark, Hugh R., 'The Southern Kingdoms between the T’ang and the Sung, 907–979' in: The Cambridge History of China, deel 5 (The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279), Cambridge (Cambridge University Press) 2009, ISBN 978-0-521-81248-1, pp. 133-205.
  • Gernet, Jacques, A History of Chinese Civilization, Cambridge (Cambridge University Press) 1996 (2de hersiene druk), ISBN 0-521-49781-7, pp. 266-272.
  • Standen, Naomi, 'The Five Dynasties' in: The Cambridge History of China, deel 5 (The Sung Dynasty and its Precursors, 907–1279), Cambridge (Cambridge University Press) 2009, ISBN 978-0-521-81248-1, pp. 38-132.

Eksterne skakels

Sjabloon:Sjinese keiserlike dinastieë