Kanaaleilande

Kanaaleilande Inheemse naam: Îles d'la Manche, Îles Anglo-Normandes / Îles de la Manche, Channel Islands
Die Engelse Kanaal met die eilande Jersey en Guernsey
Geografie
Ligging	Engelse Kanaal
Koördinate	49°25′N 02°20′W
Argipel	Britse Eilande
Totale eilande	14
Hoofeilande	Jersey
Oppervlakte	194 vk km
Hoogste punt	Les Platons 136 m
Administrasie
Verenigde Koninkryk
Britse Kroongebiede	Jersey
Hoofstad	Saint Helier
Grootste stad	Saint Helier (28 310)
Elizabeth II	Elizabeth II
Demografie
Bevolking	164 000

Ligging van die Kanaaleilande

Kaart van die Kanaaleilande

Kaart van Jersey

Kaart van Guernsey

Die Kanaaleilande (Engels: Channel Islands, Frans: Îles Anglo-Normandes of Îles de la Manche, Normandies: Îles d'la Manche) is 'n eilandgroep wat tussen die Verenigde Koninkryk en Frankryk in die uiterste suide van die Engelse Kanaal en naby die Normandiese kus lê. So behoort hulle geografies wél aan Frankryk, maar in politieke opsig aan die Verenigde Koninkryk.

In 1066 het die hertoë van Normandië Engeland verower, maar 'n tyd later hul vastelandse Normandiese grondgebied kwytgeraak. Die Kanaaleilande was die laaste en enigste deel van hul oorspronklike stamland wat toe nog trou aan hulle gesweer het.

Alhoewel die Koningin van Engeland in haar funksie as Hertogin van Normandië die staatshoof van die eilande is, maak hulle administratief nie deel uit van die Verenigde Koninkryk nie. As laaste oorblyfsel van die Hertogdom van Normandië is hulle 'n Britse Kroongebied met selfregering. Chausey is die enigste eilandgroep wat tot Frankryk behoort.

Die mees noordelike eiland is Alderney (sowat 80 kilometer van Engeland en 13 kilometer van Frankryk af), wat deur die klein eilande Burhou, Ortac en die Casquets omring word. 25 kilometer suidwes van Alderney lê Guernsey met die kleiner eilande Sark, Lihou, Herm en Jethou. 24 kilometer suidoos van Guernsey lê Jersey met Les Ecrehou en die Minquiers-rotsbank. 45 kilometer suid van Jersey en 83 kilometer van Alderney af lê die klein eilandgroep van Chausey, waarvan net een eiland bewoon is. Die laasgenoemde behoort tot Frankryk.

Die oorgrote meerderheid van die bevolking praat Engels, en meer as 70 persent is nie op die eilande self gebore nie, maar het weens die milde golfstroomklimaat en belastingvoordele na die eilande verhuis. Die oorspronklike Normandiese eilanddialekte Jèrriais op Jersey en Dgèrnésiais op Guernsey word nog deur 'n minderheid van die inwoners as omgangstaal gepraat.

Eilande

Bailiwick of Jersey (Distrik van die eiland Jersey)

Eiland	Oppervlakte	Bevolking	Koördinate
Jersey	116,2 km²	87 186	49°13′0″N 2°7′57″W
Les Dirouilles	< 1 km²	0	49°19′30″N 2°2′30″W
Ecréhous	< 1 km²	0	49°17′30″N 1°55′30″W
Minquiers	< 1 km²	0	48°58′30″N 2°7′30″W
Pierres de Lecq	< 1 km²	0	49°17′30″N 2°12′10″W

Bailiwick of Guernsey (Distrik van die eiland Guernsey)

Eiland	Oppervlakte	Bevolking	Koördinate
Guernsey	63,4 km²	59 807	49°27′21″N 2°34′39″W
Alderney	7,9 km²	2 294	49°42′N 2°12′W
Sark	5,5 km²	550	49°26′N 2°22′W
Herm	2 km²	97	49°28′22″N 2°26′58″W
Brecqhou	< 1 km²	2	49°25′53″N 2°23′14″W
Burhou	< 1 km²	0	49°43′53″N 2°15′7″W
Jethou	< 1 km²	3	49°27′28″N 2°27′45″W
Lihou	< 1 km²	0	49°27′38″N 2°40′6″W
Casquets	< 1 km²	0	49°43′4″N 2°22′7″W

Bevolkingsamestelling

Hierdie standbeeld van 'n crapaud of padda in Jersey se hoofstad St. Helier versinnebeeld die eilandbewoners se bynaam

'n Tipiese kroeg (pub) in St. Helier, Jersey. Argitektuur, leefstyl en omgangstaal weerspieël die eilandgroep se status as selfregerende Britse kroongebied

Die oorgrote meerderheid van die bevolking is op die twee grootste eilande, Jersey en Guernsey, saamgetrek, en daar is net twee klein stedelike nedersettings, St. Peter Port as die administratiewe setel van Guernsey en St. Helier, sy eweknie op Jersey.

Die totale eilandbevolking word op sowat 164 000 beraam - 98 000 op Jersey, 63 000 op Guernsey, 2 100 op Alderney, 600 op Sark en 60 op Herm. Na die bewoners van Jersey word skertsend verwys as Toads (paddas), terwyl die inwoners van Guernsey Donkeys (donkies) genoem word - byname wat 'n sekere mededinging tussen die twee eilandbevolkings weerspieël: Jersey is in vergelyking met sy sustereilande die besigste en welvarendste eiland.

Weens hul geografiese ligging naby die kus van Noord-Frankryk was die eilandgroep eeue lank 'n omstrede gebied en aan kulturele invloede uit sowel Frankryk asook Engeland blootgestel. Albei lande het spore gelaat in die eilandgroep se kultuur, leefstyl, regeringsvorm en taal, al is die Kanaaleilande tans merendeels Engelssprekend.

Die bevolkingstruktuur het veral gedurende en ná die Tweede Wêreldoorlog verander. Die Kanaaleilande was die enigste deel van die Britse Eilande wat deur die Duitse weermag beset is. 'n Deel van die bevolking is in die besettingtydperk na Engeland ontruim, ander het op die eilandgroep aangebly. Enkele inheemse vroue het verhoudings met Duitse soldate aangeknoop waaruit kinders gebore is.

Ná die oorlog was die Kanaaleilande as belastingparadsys 'n aantreklike bestemming vir welvarende Britte, terwyl die florerende toerismebedryf seisoenwerkers uit alle dele van die Britse Eilande gelok het. Daarnaas het ook buitelandse migrante werk in die toerisme- en landbousektor gevind, van wie baie Portugese van die eilande Madeira. Die mees onlangse immigrante het uit Pole gekom.

Weens die beperkte arbeidsmark en stygende eiendomspryse vestig baie jong eilandbewoners hulle tydelik of permanent op die Britse Eilande. Daarenteen word die getal immigrante deur wetgewing beperk om oorbevolking te vermy en die demografiese karakter van die eilandgroep te bewaar. Ook die eiendomsmark is in twee gedeel, met eiendomme wat slegs aan inheemses of aan immigrante verkoop mag word. Verblyfpermitte word net aan enkele gekwalifiseerdes of welvarede immigrante uitgereik.