Pion (deeltjie): Verskil tussen weergawes
Nuwe artikel |
Opruim |
||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
[[Lêer:Quark structure pion.svg| |
[[Lêer:Quark structure pion.svg|duimnael|’n Pion bestaan uit twee [[kwark]]e.]] |
||
[[Lêer:PiPlus-muon-decay.png| |
[[Lêer:PiPlus-muon-decay.png|duimnael|Die verval van ’n pion in ’n [[muon]] en [[muon-neutrino]].]] |
||
’n '''Pion''' of '''π-meson''' is ’n subatomiese [[Deeltjiefisika|deeltjie]]. Hule is [[meson]]e en dus [[hadron]]e. Hulle bestaan uit twee [[kwark]]e en is dus ’n [[boson]]. Hulle kom in drie weergawes voor: +, - en ongelaai. |
’n '''Pion''' of '''π-meson''' is ’n subatomiese [[Deeltjiefisika|deeltjie]]. Hule is [[meson]]e en dus [[hadron]]e. Hulle bestaan uit twee [[kwark]]e en is dus ’n [[boson]]. Hulle kom in drie weergawes voor: +, - en ongelaai. |
||
==Eienskappe== |
== Eienskappe == |
||
Die drie pione word onderskei deur hul [[elektriese lading]]. Daar is ook ’n klein verskil in [[massa]], maar in alle ander opsigte is hulle gelyk. Die neutrale pion '''π<sup>0</sup>''' het die laagste massa, 134,9766 ± 0,0006 MeV/c², terwyl die positief gelaaide pion '''π<sup>+</sup>''' en die negatiewe pion '''π<sup>–</sup>''' swaarder is: 139,57018 ± 0,00035 MeV/c². Die massa lê dus tussen dié van ’n [[lepton]] (soos die [[elektron]] van 0,5 MeV/c²) en dié van ’n [[barion]] (soos die [[neutron]] van 940 MeV/c²). Dit is waar die naam "meson" vandaan kom vir hierdie soort deeltjies: van die [[Grieks]] vir "middel". Die pione is die ligste mesone. |
Die drie pione word onderskei deur hul [[elektriese lading]]. Daar is ook ’n klein verskil in [[massa]], maar in alle ander opsigte is hulle gelyk. Die neutrale pion '''π<sup>0</sup>''' het die laagste massa, 134,9766 ± 0,0006 MeV/c², terwyl die positief gelaaide pion '''π<sup>+</sup>''' en die negatiewe pion '''π<sup>–</sup>''' swaarder is: 139,57018 ± 0,00035 MeV/c². Die massa lê dus tussen dié van ’n [[lepton]] (soos die [[elektron]] van 0,5 MeV/c²) en dié van ’n [[barion]] (soos die [[neutron]] van 940 MeV/c²). Dit is waar die naam "meson" vandaan kom vir hierdie soort deeltjies: van die [[Grieks]] vir "middel". Die pione is die ligste mesone. |
||
| Lyn 10: | Lyn 11: | ||
Die pion het ’n [[spin (fisika)|spin]] van 0 en is dus ’n boson. Dit bestaan nie lank nie: die vervaltyd van π<sup>+</sup> en π<sup>–</sup> is (2,6033 ± 0,0005) × 10<sup>–8</sup> sekonde, terwyl π<sup>0</sup> al ná gemiddeld (8,4 ± 0,6) × 10<sup>–17</sup> sekonde verval. Die gelaaide pione val in 99,99% van gevalle uiteen in ’n (anti-)[[muon]] en ’n (anti-)[[muon-neutrino]]. Die neutrale pione val in 98,8% van gevalle uiteen in twee [[foton]]e en in byna alle ander gevalle as ’n [[elektron]], ’n [[positron]] en ’n foton. |
Die pion het ’n [[spin (fisika)|spin]] van 0 en is dus ’n boson. Dit bestaan nie lank nie: die vervaltyd van π<sup>+</sup> en π<sup>–</sup> is (2,6033 ± 0,0005) × 10<sup>–8</sup> sekonde, terwyl π<sup>0</sup> al ná gemiddeld (8,4 ± 0,6) × 10<sup>–17</sup> sekonde verval. Die gelaaide pione val in 99,99% van gevalle uiteen in ’n (anti-)[[muon]] en ’n (anti-)[[muon-neutrino]]. Die neutrale pione val in 98,8% van gevalle uiteen in twee [[foton]]e en in byna alle ander gevalle as ’n [[elektron]], ’n [[positron]] en ’n foton. |
||
==Geskiedenis== |
== Geskiedenis == |
||
Die pion is in 1935 voorspel deur [[Hideki Yukawa]] as die oordraer van die [[sterk wisselwerking]]. Die gelaaide pione is in 1947 in eksperimente aangetoon deur [[Cecil Powell]]. Drie jaar later is ook die neutrale pion waargeneem. |
Die pion is in 1935 voorspel deur [[Hideki Yukawa]] as die oordraer van die [[sterk wisselwerking]]. Die gelaaide pione is in 1947 in eksperimente aangetoon deur [[Cecil Powell]]. Drie jaar later is ook die neutrale pion waargeneem. |
||
==Sien ook== |
== Sien ook == |
||
* [[Standaardmodel]] |
* [[Standaardmodel]] |
||
*[[Lys van deeltjies]] |
* [[Lys van deeltjies]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
<br> |
|||
{{deeltjie}} |
{{deeltjie}} |
||
Wysiging soos op 14:56, 29 November 2015
’n Pion of π-meson is ’n subatomiese deeltjie. Hule is mesone en dus hadrone. Hulle bestaan uit twee kwarke en is dus ’n boson. Hulle kom in drie weergawes voor: +, - en ongelaai.
Eienskappe
Die drie pione word onderskei deur hul elektriese lading. Daar is ook ’n klein verskil in massa, maar in alle ander opsigte is hulle gelyk. Die neutrale pion π0 het die laagste massa, 134,9766 ± 0,0006 MeV/c², terwyl die positief gelaaide pion π+ en die negatiewe pion π– swaarder is: 139,57018 ± 0,00035 MeV/c². Die massa lê dus tussen dié van ’n lepton (soos die elektron van 0,5 MeV/c²) en dié van ’n barion (soos die neutron van 940 MeV/c²). Dit is waar die naam "meson" vandaan kom vir hierdie soort deeltjies: van die Grieks vir "middel". Die pione is die ligste mesone.
Die pion is ’n saamgestelde deeltjie wat bestaan uit ’n kwark en ’n antikwark. Slegs die ligste twee soorte kwarke, die op-kwark (u) en die af-kwark (d), kom in pione voor: π+ is die gebonde toestand van u en anti-d, π– van anti-u en d, en π0 van u+anti-u en d+anti-d. Die neutrale pion is sy eie antideeltjie, terwyl die gelaaide pione mekaar se antideeltjie is.
Die pion het ’n spin van 0 en is dus ’n boson. Dit bestaan nie lank nie: die vervaltyd van π+ en π– is (2,6033 ± 0,0005) × 10–8 sekonde, terwyl π0 al ná gemiddeld (8,4 ± 0,6) × 10–17 sekonde verval. Die gelaaide pione val in 99,99% van gevalle uiteen in ’n (anti-)muon en ’n (anti-)muon-neutrino. Die neutrale pione val in 98,8% van gevalle uiteen in twee fotone en in byna alle ander gevalle as ’n elektron, ’n positron en ’n foton.
Geskiedenis
Die pion is in 1935 voorspel deur Hideki Yukawa as die oordraer van die sterk wisselwerking. Die gelaaide pione is in 1947 in eksperimente aangetoon deur Cecil Powell. Drie jaar later is ook die neutrale pion waargeneem.
Sien ook
Eksterne skakel
Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia
