Suurbraak: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 145: Lyn 145:
}}
}}


'''Suurbraak''' (soms '''Zuurbraak''') is 'n landelike nedersetting in die [[Overberg]] in die [[Wes-Kaap]] geleë 19 km oos van [[Swellendam]] en 10 km van die [[N2]] nasionale pad. Die dorpie lê langs die [[Buffeljagsrivier]] aan die voet van die [[Langeberg]] op die pad R324 tussen Swellendam, [[Barrydale]] en [[Heidelberg, Wes-Kaap|Heidelberg]]. Dit is so 'n 5 km wes van die [[Tradouwpas]].
'''Suurbraak''' (aanvanklik '''Xairu''' en '''Zuurbraak''' daarna<ref>Fourie, M. (samest.) 2013. Die biblioteekroete. ''Kaapse Bibliotekaris'' 57(4):47 : ''Die dorpie Suurbraak, geleë tussen Buffeljagsrivier en Barrydale, was die derde oudste Londense sendingstasie in die land. Die plek is aanvanklik 'Xairu' (wat paradys beteken) genoem. Nog later sou die gebied bekend staan as Zuurbraak, maar met die implementering van die Groepsgebiedewet in 1961 is die naam verander na Suurbraak.''</ref>) is 'n landelike nedersetting in die [[Overberg]] in die [[Wes-Kaap]] geleë 19&nbsp;km oos van [[Swellendam]] en 10&nbsp;km van die [[N2]] nasionale pad. Die dorpie lê langs die [[Buffeljagsrivier]] aan die voet van die [[Langeberg]] op die pad R324 tussen Swellendam, [[Barrydale]] en [[Heidelberg, Wes-Kaap|Heidelberg]]. Dit is so 'n 5&nbsp;km wes van die [[Tradouwpas]].


==Geskiedenis==
==Geskiedenis==
Lyn 161: Lyn 161:
* [[Oude Post]], gedenkwaardigheid naby die dorp.
* [[Oude Post]], gedenkwaardigheid naby die dorp.
* [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]]
* [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]]

== Verwysings ==
{{Verwysings}}


==Bibliografie==
==Bibliografie==

Wysiging soos op 17:26, 4 April 2016

Suurbraak

(Zuurbraak)
Suurbraak is in Wes-Kaap
Suurbraak
Suurbraak
Koördinate: 34°0′0″S 20°39′0″O / 34.00000°S 20.65000°O / -34.00000; 20.65000
LandVlag van Suid-Afrika Suid-Afrika
ProvinsieWes-Kaap
DistriksmunisipaliteitOverberg
Plaaslike MunisipaliteitSwellendam
Oppervlak
 • Totaal4,32 km2 (1,67 vk. myl)
Hoogte
220 m (720 ft)
Bevolking
 • Totaal1 918
 • Digtheid444/km2 (1 150/vk. myl)
TydsoneUTC+2 (SAST)

Suurbraak (aanvanklik Xairu en Zuurbraak daarna[1]) is 'n landelike nedersetting in die Overberg in die Wes-Kaap geleë 19 km oos van Swellendam en 10 km van die N2 nasionale pad. Die dorpie lê langs die Buffeljagsrivier aan die voet van die Langeberg op die pad R324 tussen Swellendam, Barrydale en Heidelberg. Dit is so 'n 5 km wes van die Tradouwpas.

Geskiedenis

Ongeveer 300 tot 400 oorblywende lede van die Hessekwa- en Attakwastamme van die Khoi is hier onder beskerming van die Londense Sendinggenootskap (LSG) geplaas. Die sendingstasie is in 1812 gestig op 'n terrein van 5 000 hektaar met eerwaarde Johannes Seidenfaden in bevel. Omdat Seidenfaden die geestelike belange van sy kudde aan die bevordering van sy eie stoflike belange ondergeskik gestel het, is hy in 1825 ontslaan. Hy is opgevolg deur eerw. Heinrich Helm (1780-1840), die grootvader die baanbreker-sendeling van die NG Kerk in Noord-Transvaal en Rhodesië ds. Sam Helm, 'n sendeling wat daarin geslaag het om iets van die verlore prestige van die LSG terug te wen. Sy opvolger was sy seun Daniël wat op sy beurt opgevolg is deur sy skoonseun J.P. Rossouw. Tot einde 1942 was D.H. Rossouw, wat sy vader in 1921 opgevolg het, in bevel. Meer as 100 jaar was lede van dieselfde familie aan die hoof van hierdie sendingstasie. Die laaste Khoi-kaptein hier was Hans Moos. Sy graf is op die sendingstasie reg agter die grafte van die Helms in die kerkhof op die rivieroewer.

Die eerste kerk is deur die LSG tussen 1828 en 1848 opgerig. In 1875 is al die eiendomme aan die Algemene Sendingkommissie van die NG kerk verkoop. 'n Anglikaanse kerk en skool is in 1880 gebou na 'n skeuring in die gemeente.

Onder die Khoi-bewoners het hierdie plek as Xairu bekendgestaan. Dit het verwys na die pragtige natuurskoon van die omgewing. Caledon Instituut was die aanvanklike naam van die sendingpos aangesien goewerneur Caledon sy toestemming tot die stigting daarvan verleen het. Die huidige naam Suurbraak verwys na die "sour brake", die varings wat vandag nog volop in die vleigrond voorkom.

Met die sensus van 1891 in die Kaapkolonie was daar 1 100 mense in die dorp. Meer as die helfte van die huidige 2 000 inwoners is onder 20 jaar oud. Die dorp het 'n laerskool, kleuterskool, poskantoor en 'n biblioteek. Daar is ook 'n meubelfabriek wat werk verskaf aan van die inwoners. Die meeste inwoners werk op plase in die omgewing of op naburige dorpe.

Die dorpie is 'n lintdorp in 'n pragtige vallei onder reuse eikebome geleë met 'n stroom wat deur die dorp loop. Die natuurskoon, wat fynbos en 'n ryk voëllewe insluit, en geboue uit die stigtingsperiode, waarvan sommige gerestoureer is, sowel as die leefstyl van die mense, leen die dorpie tot ekotoerisme. Baie van die inwoners gebruik nog houtstowe, met uitheemse indringerplante uit die omgewing as gerieflike brandstof. Van die kleiner plase om die dorpie gebruik nog perdaangedrewe ploë.

Sien ook

Verwysings

  1. Fourie, M. (samest.) 2013. Die biblioteekroete. Kaapse Bibliotekaris 57(4):47 : Die dorpie Suurbraak, geleë tussen Buffeljagsrivier en Barrydale, was die derde oudste Londense sendingstasie in die land. Die plek is aanvanklik 'Xairu' (wat paradys beteken) genoem. Nog later sou die gebied bekend staan as Zuurbraak, maar met die implementering van die Groepsgebiedewet in 1961 is die naam verander na Suurbraak.

Bibliografie

Eksterne skakels