Filoktetes: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Alias (besprekings | bydraes)
12 729 edits
Poging tot taalversorging. Gaan asb. na (vertaal uit Duits)
Hansjoseph (besprekings | bydraes)
10 744 edits
k →‎Mite: skakels en speling Paris en Homeros
Lyn 7: Lyn 7:
[[Lêer:MC - Herkules am Scheiterhaufen.jpg|duimnael|Herakles met Philoktetes op die brandstapel (grafreliëf, 2e eeu n.C.)]]
[[Lêer:MC - Herkules am Scheiterhaufen.jpg|duimnael|Herakles met Philoktetes op die brandstapel (grafreliëf, 2e eeu n.C.)]]
[[Lêer:Guillaume Guillon-Lethiere, Philoctetes on the Island of Lemnos.jpg|regs|duimnael|''Philoktetes, op die eiland Lemnos'' deur Guillaume Guillon-Lethière]]
[[Lêer:Guillaume Guillon-Lethiere, Philoctetes on the Island of Lemnos.jpg|regs|duimnael|''Philoktetes, op die eiland Lemnos'' deur Guillaume Guillon-Lethière]]
Volgens die legende, het Philoktetes en sy wapens 'n belangrike rol in die verowering van Troje gespeel. Hoewel hy net 'n paar keer deur Homerus vlugtig genoem word, word die legende in latere werke ([[Epiese Siklus|Kykliker]], Tragiker) verder ontwikkel.<ref>Die oorlewering is – soos in die geval van die meeste antieke legendes – uit baie onsamehangende, en in baie gevalle, deels teenstrydige weergawes; die mees breedvoerige inligting is steeds deur Karl Fiehn:&#x20;''Philoktetes.''</ref>
Volgens die legende, het Philoktetes en sy wapens 'n belangrike rol in die verowering van Troje gespeel. Hoewel hy net 'n paar keer deur [[Homeros]] vlugtig genoem word, word die legende in latere werke ([[Epiese Siklus|Kykliker]], Tragiker) verder ontwikkel.<ref>Die oorlewering is – soos in die geval van die meeste antieke legendes – uit baie onsamehangende, en in baie gevalle, deels teenstrydige weergawes; die mees breedvoerige inligting is steeds deur Karl Fiehn:&#x20;''Philoktetes.''</ref>


In sy jeug was hy met die Griekse held [[Herakles]], bevriend en sy wapendraer. Toe geeneen gevind kon word om die deur Herakles opgerigte brandstapel op die berg Oita aan te steek vir die verbranding van Herakles, het Philoktetes die taak aanvaar. Hiervoor het Herakles hom sy boog en die gifpyle wat in die gal van die Hydra gedoop is nagelaat.
In sy jeug was hy met die Griekse held [[Herakles]], bevriend en sy wapendraer. Toe geeneen gevind kon word om die deur Herakles opgerigte brandstapel op die berg Oita aan te steek vir die verbranding van Herakles, het Philoktetes die taak aanvaar. Hiervoor het Herakles hom sy boog en die gifpyle wat in die gal van die Hydra gedoop is nagelaat.


Toe die Trojaanse Prins Parys Helena van [[Sparta]] geroof het, het Philoktetes as een van die leiers van die Griekse magte met sewe skepe teen [[Troje]]<nowiki/> uitgetrek. Op pad is hy op die eiland Chryse tydens 'n ruspouse deur 'n slang gepik.<ref>volgens 'n ander weergawe was dit die verraad van Herakles se graf, wat die halfgod met 'n voetvergiftiging gewreek het; sien Wilhelm Vollmer: ''Wörterbuch der Mythologie aller Völker.'' Neu bearbeitet von Wolfgang Binder. Mit einer Einleitung in die mythologische Wissenschaft von Johannes Minckwitz. 3. Auflage. Hoffmann, Stuttgart 1874. Nachdruck Reprint-Verlag Leipzig, Holzminden 1994, S. 378.</ref> Omdat die Grieke nie sy pynkrete en die stank van sy wond kon verduur nie, het[[Odusseus| Odysseus]] die taak aanvaar om hom met 'n plan op die eiland Lemnos te los, wat 'n blywende wrok by Philoktetes teen hom tot gevolg gehad het.
Toe die Trojaanse Prins [[Paris]] Helena van [[Sparta]] geroof het, het Philoktetes as een van die leiers van die Griekse magte met sewe skepe teen [[Troje]]<nowiki/> uitgetrek. Op pad is hy op die eiland Chryse tydens 'n ruspouse deur 'n slang gepik.<ref>volgens 'n ander weergawe was dit die verraad van Herakles se graf, wat die halfgod met 'n voetvergiftiging gewreek het; sien Wilhelm Vollmer: ''Wörterbuch der Mythologie aller Völker.'' Neu bearbeitet von Wolfgang Binder. Mit einer Einleitung in die mythologische Wissenschaft von Johannes Minckwitz. 3. Auflage. Hoffmann, Stuttgart 1874. Nachdruck Reprint-Verlag Leipzig, Holzminden 1994, S. 378.</ref> Omdat die Grieke nie sy pynkrete en die stank van sy wond kon verduur nie, het[[Odusseus| Odysseus]] die taak aanvaar om hom met 'n plan op die eiland Lemnos te los, wat 'n blywende wrok by Philoktetes teen hom tot gevolg gehad het.


In die tiende jaar van die oorlog besluit die Grieke om hom terug te bring, want die siener van Troje en seun van Priamus, Helenos, het voorspel dat die oorlog slegs met die hulp van die pyle van Herakles te wen sal wees. Op dieselfde tyd verskyn die dooie Herakles aan die siek Philoktetes, en voorspel dat hy by Troje genees sal word. Odysseus en [[Achilles]] se seun Neoptolemus (volgens 'n ander weergawe Odysseus en Diomedes) wat deur die Grieke na Lemnos gestuur is, vind die ernstige siek Philoktetes op die eiland. Nadat hy op die eiland gelos is, het hy homself belowe om nooit weer vir die Grieke te veg nie. Odysseus het dus Neoptolemus vooruit gestuur om Philoktetes te oorreed om aan hom die boog te gee. Volgens een weergawe val hy toe op die strand, en die boog val uit sy hande. Neoptolemus help toe die man wat geval het, en neem hom toe saam na Troje met Odysseus se hulp. Toe hy daar aangekom het, is hy deur Machaon (of [[Podalirios|Podaleirios]], of [[Asklepios]]) genees. As versoening belaai die Grieke Philoktetes ryklik: met sewe Trojaanse maagde, twaalf offerdriepote en twintig perde. Philoktetes skiet gou Parys met die pyle van Herakles.
In die tiende jaar van die oorlog besluit die Grieke om hom terug te bring, want die siener van Troje en seun van Priamus, Helenos, het voorspel dat die oorlog slegs met die hulp van die pyle van Herakles gewen kan word. Op dieselfde tyd verskyn die dooie Herakles aan die siek Philoktetes, en voorspel dat hy by Troje genees sal word. Odysseus en [[Achilles]] se seun Neoptolemus (volgens 'n ander weergawe Odysseus en Diomedes) wat deur die Grieke na Lemnos gestuur is, vind die ernstige siek Philoktetes op die eiland. Nadat hy op die eiland gelos is, het hy homself belowe om nooit weer vir die Grieke te veg nie. Odysseus het dus Neoptolemus vooruit gestuur om Philoktetes te oorreed om aan hom die boog te gee. Volgens een weergawe val hy toe op die strand, en die boog val uit sy hande. Neoptolemus help toe die man wat geval het, en neem hom toe saam na Troje met Odysseus se hulp. Toe hy daar aangekom het, is hy deur Machaon (of [[Podalirios|Podaleirios]], of [[Asklepios]]) genees. As versoening belaai die Grieke Philoktetes ryklik: met sewe Trojaanse maagde, twaalf offerdriepote en twintig perde. Philoktetes skiet gou Paris met die pyle van Herakles.


Hy is beskou as die beste boogskutter van die Grieke; in die ''[[Odussee|Odyssey]]'' laat Homerus Odysseus van homself sê dat hy ná Philoktetes waarskynlik die beste Boogskutter is.
Hy is beskou as die beste boogskutter van die Grieke; in die ''[[Odussee|Odyssey]]'' laat Homeros Odysseus van homself sê dat hy ná Philoktetes waarskynlik die beste boogskutter is.


Philoktetes het na die val van Troje na sy geboorteland teruggekeer<ref>Homeriese Odes 3, 190; Jan Stenger:&#x20;''Philoktetes.''</ref> en na 'n rebellie teen hom na Italië uitgewyk, waar hy verskeie stede (onder andere Petilia in [[Kalabrië|Kalabrië]]) gestig het en die pyle van Hercules aan Apollo gewy het. Toe is hy in die oorlog oorlede.<ref>Wilhelm Vollmer: ''woordeboek van die mitologie van al die volke.''</ref>
Philoktetes het na die val van Troje na sy geboorteland teruggekeer<ref>Homeriese Odes 3, 190; Jan Stenger:&#x20;''Philoktetes.''</ref> en na 'n rebellie teen hom na Italië uitgewyk, waar hy verskeie stede (onder andere Petilia in [[Kalabrië|Kalabrië]]) gestig het en die pyle van Hercules aan Apollo gewy het. Toe is hy in die oorlog oorlede.<ref>Wilhelm Vollmer: ''woordeboek van die mitologie van al die volke.''</ref>

Wysiging soos op 10:08, 7 Julie 2016

Beeld van Philoktetes deur Germain-Jean Drouais, 1786

In die Griekse mitologie is Philoktetes (Grieks Φιλοκτήτης, Duits Philoktet) die seun van die koning Poias van Meliboia in Thessalië, en van Demonassa (of Methone). Hy het as een van die Argonoute , Jason begelei in die soektog na die Goue vlies, en het ook aan die kant van die Grieke aan die Trojaanse oorlog deelgeneem.

Mite

Herakles met Philoktetes op die brandstapel (grafreliëf, 2e eeu n.C.)
Philoktetes, op die eiland Lemnos deur Guillaume Guillon-Lethière

Volgens die legende, het Philoktetes en sy wapens 'n belangrike rol in die verowering van Troje gespeel. Hoewel hy net 'n paar keer deur Homeros vlugtig genoem word, word die legende in latere werke (Kykliker, Tragiker) verder ontwikkel.[1]

In sy jeug was hy met die Griekse held Herakles, bevriend en sy wapendraer. Toe geeneen gevind kon word om die deur Herakles opgerigte brandstapel op die berg Oita aan te steek vir die verbranding van Herakles, het Philoktetes die taak aanvaar. Hiervoor het Herakles hom sy boog en die gifpyle wat in die gal van die Hydra gedoop is nagelaat.

Toe die Trojaanse Prins Paris Helena van Sparta geroof het, het Philoktetes as een van die leiers van die Griekse magte met sewe skepe teen Troje uitgetrek. Op pad is hy op die eiland Chryse tydens 'n ruspouse deur 'n slang gepik.[2] Omdat die Grieke nie sy pynkrete en die stank van sy wond kon verduur nie, het Odysseus die taak aanvaar om hom met 'n plan op die eiland Lemnos te los, wat 'n blywende wrok by Philoktetes teen hom tot gevolg gehad het.

In die tiende jaar van die oorlog besluit die Grieke om hom terug te bring, want die siener van Troje en seun van Priamus, Helenos, het voorspel dat die oorlog slegs met die hulp van die pyle van Herakles gewen kan word. Op dieselfde tyd verskyn die dooie Herakles aan die siek Philoktetes, en voorspel dat hy by Troje genees sal word. Odysseus en Achilles se seun Neoptolemus (volgens 'n ander weergawe Odysseus en Diomedes) wat deur die Grieke na Lemnos gestuur is, vind die ernstige siek Philoktetes op die eiland. Nadat hy op die eiland gelos is, het hy homself belowe om nooit weer vir die Grieke te veg nie. Odysseus het dus Neoptolemus vooruit gestuur om Philoktetes te oorreed om aan hom die boog te gee. Volgens een weergawe val hy toe op die strand, en die boog val uit sy hande. Neoptolemus help toe die man wat geval het, en neem hom toe saam na Troje met Odysseus se hulp. Toe hy daar aangekom het, is hy deur Machaon (of Podaleirios, of Asklepios) genees. As versoening belaai die Grieke Philoktetes ryklik: met sewe Trojaanse maagde, twaalf offerdriepote en twintig perde. Philoktetes skiet gou Paris met die pyle van Herakles.

Hy is beskou as die beste boogskutter van die Grieke; in die Odyssey laat Homeros Odysseus van homself sê dat hy ná Philoktetes waarskynlik die beste boogskutter is.

Philoktetes het na die val van Troje na sy geboorteland teruggekeer[3] en na 'n rebellie teen hom na Italië uitgewyk, waar hy verskeie stede (onder andere Petilia in Kalabrië) gestig het en die pyle van Hercules aan Apollo gewy het. Toe is hy in die oorlog oorlede.[4]

Verwerkings

Die gewonde Philoktetes, skildery deur Nicolai Abildgaard, 1775

Antieke

Die Philoktetes-oorlewering is reeds in die antieke wêreld deur onder andere Pindar,[5] Vergilius, Ovidius, Seneca, Quintilian, en Quintus van Smirna verwerk. Die drie groot klassieke dramaturge het ook die onderwerp verwerk. Die tekste van die dramas van Aeschylus en Euripides is verlore, maar die verwerking van Philoktetes deur Sophokles wat in 409 v.C. vir die eerste keer opgevoer is, het wel behoue gebly.[6] Daarbenewens, bestaan daar nog 'n vergelyking van die drie werke deur Dion Chrysostomos.[7]

Moderne

  • François Fénelon: Les Aventures de Télemaque. 1699. Philoktetes herroep daarin sy haat teen Odysseus.
  • André Gide: Philoctète ou Le Traité des trois morales. 1899.
  • Bernt von Heiseler: Philoktet. Nach dem Drama des Sophokles. Erenwirth, München 1948.
  • Heiner Müller: Philoktet. Die wêreldpremière in 1968.

Literatuur

  • Karl Fiehn: Philoktetes. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE).Band XIX,2, Stuttgart, 1938, Sp. 2500-2509.
  • K. Schubert: Philoktet. In: Carl Burman (red.): Lexikon der Alten Welt (LdAW). Artemis & Winkler, Düsseldorf/Zürich 1990, ISBN 3-7608-1034-9, Sp. 2300–2301.
  • Jan Stenger: Philoktetes.In: Der Neue Pauly (DNP). Volume 9, Metzler, Stuttgart 2000, ISBN 3-476-01479-7, Sp. 832 f.
  • Gustav Türk: Philoktetes. In: Wilhelm Heinrich Roscher (red.): Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. Band 3.2, Leipzig, 1909, Sp. 2311-2343 (Digitalisat).
  • Wilhelm Vollmer: woordeboek van die mitologie van al die volke. Re-geredigeer deur Wolfgang Binder. Met 'n inleiding in die mitologiese wetenskap deur Johannes Minckwitz. 3. Uitgawe. Hoffmann, Stuttgart 1874. Herdruk Herdruk-Verlag Leipzig, Holzminden, 1994, p. 378 f.

Webskakels

Kommentaar

  1. ↑ Die oorlewering is – soos in die geval van die meeste antieke legendes – uit baie onsamehangende, en in baie gevalle, deels teenstrydige weergawes; die mees breedvoerige inligting is steeds deur Karl Fiehn: Philoktetes.
  2. ↑ volgens 'n ander weergawe was dit die verraad van Herakles se graf, wat die halfgod met 'n voetvergiftiging gewreek het; sien Wilhelm Vollmer: Wörterbuch der Mythologie aller Völker. Neu bearbeitet von Wolfgang Binder. Mit einer Einleitung in die mythologische Wissenschaft von Johannes Minckwitz. 3. Auflage. Hoffmann, Stuttgart 1874. Nachdruck Reprint-Verlag Leipzig, Holzminden 1994, S. 378.
  3. ↑ Homeriese Odes 3, 190; Jan Stenger: Philoktetes.
  4. ↑ Wilhelm Vollmer: woordeboek van die mitologie van al die volke.
  5. ↑ Hamartia in die Philoctetes? (met bibliografie)
  6. ↑ Die sophoklei se Philoktetes Andreas Schnebele: Die epiese bronne van die sophoklei se Philoctetes.
  7. ↑ Dion Chrysostomos 52.
  • Bykomend tot aanmerking 6: Sophocles, Philoctetes. Met die 52. Toespraak van Dion Chrysostomos ("Die boog van Philoctetes"). Vertaler en uitgewer Paul Dräger. Stuttgart, Reclam, 2012, p. 129-142.

Bykomend tot aanmerking 7: in Dräger (soos Anm n. 6), p. 91-99.

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Filoktetes&oldid=1466781"