Jelgava: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
k Winstonza het bladsy Mitau/Jelgava na Jelgava geskuif
Nog 'n gemors!
Lyn 1: Lyn 1:
{{Gaan taal na}}
[[Lêer:Jelgava_aerial_view.jpg|duimnael|Voor die Akademie Petrina, links agter dit die Ortodokse Kerk van die Heilige Simeon en Anna, op die regterkant die Mariakatedraal.]]
[[Lêer:Jelgava aerial view.jpg|duimnael|Voor die Akademie Petrina, links agter dit die Ortodokse Kerk van die Heilige Simeon en Anna, op die regterkant die Mariakatedraal.]]
'''Jelgava''' (Duits: ''Mitau'') is 'n stad in [[Letland|Letland,]] in die gebied van Semgale 44&#x20;km suidwes van [[Riga]]. Tot 1919 was Mitau, die hoofstad van Koerland, en in teenstelling met die [[Hanse]]<nowiki/>atiese Riga sterk deur die adelike Baltieesduitse kultuur gevorm. Vandag is Jelgava is een van die nege "republiek-stede" van die land (sien administratiewe afdelings van Letland).
'''Jelgava''' (Duits: ''Mitau'') is 'n stad in [[Letland]], in die gebied van Semgale 44&nbsp;km suidwes van [[Riga]]. Tot 1919 was Mitau, die hoofstad van Koerland, en in teenstelling met die [[Hanse]]atiese Riga sterk deur die adelike Baltieesduitse kultuur gevorm. Vandag is Jelgava is een van die nege "republiek-stede" van die land (sien administratiewe afdelings van Letland).


== Stadbeeld ==
== Stadbeeld ==
Langs Jelgavas (Mitau) se netjiese breë strate het tot die [[Tweede Wêreldoorlog|Tweede wêreld oorlog,]] die residensiehuise van die in die Koerlandiese Hoofstad woonagtige duits-Baltiese adel gestaan. Na die vernietiging van die stad se bousubstansie tydens die oorlog word die stad se beeld vandag veral deur geboue uit die Sowjetiese tydperk gekenmerk.
Langs Jelgavas (Mitau) se netjiese breë strate het tot die [[Tweede Wêreldoorlog|Tweede wêreld oorlog]], die residensiehuise van die in die Koerlandiese Hoofstad woonagtige Duits-Baltiese adel gestaan. Na die vernietiging van die stad se bousubstansie tydens die oorlog word die stad se beeld vandag veral deur geboue uit die Sowjetiese tydperk gekenmerk.
[[Lêer:Pils_Jelgava.jpg|duimnael|Die Kasteel van Jelgava, met uitsig oor die Lielupe]]
[[Lêer:Pils Jelgava.jpg|duimnael|Die Kasteel van Jelgava, met uitsig oor die Lielupe]]
[[Lêer:Academia_petrina.jpg|duimnael|Die Akademie Petrina]]
[[Lêer:Academia petrina.jpg|duimnael|Die Akademie Petrina]]
[[Lêer:Mitau_Große_Synagoge.jpg|duimnael|Die in 1941, deur die Duitsers vernietigde sinagoge]]
[[Lêer:Mitau Große Synagoge.jpg|duimnael|Die in 1941, deur die Duitsers vernietigde sinagoge]]
[[Lêer:19440816_soviet_soldiers_attack_jelgava.jpg|duimnael|Sowjet-oldate tydens 'n aanval in Jelgava, in die Agtergrond kan die toring van die Rooms-Katolieke Kerk (Augustus 1944)]]
[[Lêer:19440816 soviet soldiers attack jelgava.jpg|duimnael|Sowjet-oldate tydens 'n aanval in Jelgava, in die Agtergrond kan die toring van die Rooms-Katolieke Kerk (Augustus 1944)]]


== Bekende Seuns en Dogters van die stad ==
== Bekende Seuns en Dogters van die stad ==
<small>In alfabetiese volgorde</small>
<small>In alfabetiese volgorde</small>
* Oskar Bidder (1866–1919), Baltiesduitse Pastoor
* Oskar Bidder (1866–1919), Baltiesduitse Pastoor
* August Johann Gottfried Bielenstein (1826–1907), Taalwetenskaplike, Ethnograph en Teoloog
* August Johann Gottfried Bielenstein (1826–1907), Taalwetenskaplike, Ethnograph en Teoloog
* Ernst Johann von Biron (1690–1772), Hertog van Koerland
* Ernst Johann von Biron (1690–1772), Hertog van Koerland
Lyn 38: Lyn 39:
* Einars Repše (* 1961), Lettiese Politikus en voormalige Premier
* Einars Repše (* 1961), Lettiese Politikus en voormalige Premier
* Wilhelmine von Sagan (1781–1839), Hertogin van Sagan
* Wilhelmine von Sagan (1781–1839), Hertogin van Sagan
* Paul Schiemann (1876–1944), Journalis en liberale Politikus
* Paul Schiemann (1876–1944), Joernalis en liberale Politikus
* Carl Ernst Heinrich Schmidt (1822–1894), Russiese Dokter en Chemikus Baltesduitse afkoms
* Carl Ernst Heinrich Schmidt (1822–1894), Russiese Dokter en Chemikus Baltesduitse afkoms
* August Robert Seraphim (1863–1924), Historikus en Argivaris
* August Robert Seraphim (1863–1924), Historikus en Argivaris
* Ernst Seraphim (1862–1945), Historikus, Onderwyser en Journalis
* Ernst Seraphim (1862–1945), Historikus, Onderwyser en Joernalis
* Katrīna Šķiņķe (* 1991), Skaakspeler
* Katrīna Šķiņķe (* 1991), Skaakspeler
* Eduard Iwanowitsch Totleben (1818–1884), russische Generaal
* Eduard Iwanowitsch Totleben (1818–1884), Russiese Generaal
* Paul Wachtsmuth (1879–1919), Baltiesduitse Pastoor en evangeliese Märtyrer
* Paul Wachtsmuth (1879–1919), Baltiesduitse Pastoor en evangeliese Märtyrer
* Johann Walter-Kurau (1869–1932) Skilder
* Johann Walter-Kurau (1869–1932) Skilder
Lyn 59: Lyn 60:
* [[Pools]]: ''Mitawa''
* [[Pools]]: ''Mitawa''
* [[Litaus]]: ''Mintauja/Jelgava''
* [[Litaus]]: ''Mintauja/Jelgava''
Sien ook die lys van die <font style="background-color: rgb(189, 212, 255);">D</font>uitse name van Lettiese dorpe.
Sien ook die lys van die Duitse name van Lettiese dorpe.


== Verwysings ==
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
<references />


== Webskakels ==
== Webskakels ==
* [http://www.jelgava.lv/?lang=EN&id=486 Amptelike Tuisblad] van die stad (Engels)
* [http://www.jelgava.lv/?lang=EN&id=486 Amptelike Tuisblad] van die stad {{en}}
* [http://www.jelgavniekiem.lv/ Burgerportaal] van die stad van die
* [http://www.jelgavniekiem.lv/ Burgerportaal] van die stad van die
* [http://data.lnb.lv/nba01/MitauscheZeitung/ Skanderings] van die Mitauischen koerant in 1905
* [http://data.lnb.lv/nba01/MitauscheZeitung/ Skanderings] van die Mitauischen koerant in 1905

[[Kategorie:Nedersettings in Letland]]
[[Kategorie:Nedersettings in Letland]]

Wysiging soos op 14:20, 9 Oktober 2016

Voor die Akademie Petrina, links agter dit die Ortodokse Kerk van die Heilige Simeon en Anna, op die regterkant die Mariakatedraal.

Jelgava (Duits: Mitau) is 'n stad in Letland, in die gebied van Semgale 44 km suidwes van Riga. Tot 1919 was Mitau, die hoofstad van Koerland, en in teenstelling met die Hanseatiese Riga sterk deur die adelike Baltieesduitse kultuur gevorm. Vandag is Jelgava is een van die nege "republiek-stede" van die land (sien administratiewe afdelings van Letland).

Stadbeeld

Langs Jelgavas (Mitau) se netjiese breë strate het tot die Tweede wêreld oorlog, die residensiehuise van die in die Koerlandiese Hoofstad woonagtige Duits-Baltiese adel gestaan. Na die vernietiging van die stad se bousubstansie tydens die oorlog word die stad se beeld vandag veral deur geboue uit die Sowjetiese tydperk gekenmerk.

Die Kasteel van Jelgava, met uitsig oor die Lielupe
Die Akademie Petrina
Die in 1941, deur die Duitsers vernietigde sinagoge
Sowjet-oldate tydens 'n aanval in Jelgava, in die Agtergrond kan die toring van die Rooms-Katolieke Kerk (Augustus 1944)

Bekende Seuns en Dogters van die stad

In alfabetiese volgorde

  • Oskar Bidder (1866–1919), Baltiesduitse Pastoor
  • August Johann Gottfried Bielenstein (1826–1907), Taalwetenskaplike, Ethnograph en Teoloog
  • Ernst Johann von Biron (1690–1772), Hertog van Koerland
  • Peter von Biron (1724–1800), Hertog van Koerland
  • Casimir Ulrich Boehlendorff (1771–1825), Digter en Historikus
  • Johann Daniel von Braunschweig (1786–1857), Baltiesduitse Pedagoog
  • Friedrich Wilhelm Brederlo (1779–1862), Koopman, Kunsversamelaar
  • Nora Bumbiere (1947–1994), Lettise Sangeres
  • Wilhelm Döllen (1820–1897), Russiesduitse Astronoom
  • Karl Eduard von Eichwald (1795–1876), Naturwetenskaplike en Palaeontoloog
  • Alexander Faltin/ von Faltin (1819–1899), Baltiesduitse juris en liberale Politikus
  • Hamilkar von Fölkersahm (1811–1856), Lyflandse Landmarskalk
  • Paul Fromhold-Treu (1859–1919), Baltiesduitse Pastoor en evangeliese Märtyrer
  • Dietrich Ewald von Grotthuß (1751–1786), Pianis, Vriend van Ch. Ph. E. Bach
  • Johannes von Guenther (1886–1973), Skrywer, Vertaler en Uitgewer
  • Julie von Hausmann (1826–1901), Baltiesduitse liedjieskrywer
  • Renārs Kaupers (* 1974), Lettiese Sänger
  • Friedrich Kasimir Kettler (1650–1698), van 1682 tot 1698 die voorlaaste regerende Hertog van Koerland en Semgale uit die Kettlerdinastie
  • Friedrich Kettler (1569–1642), Hertog van Koerland
  • Wilhelm Kettler (1574–1640), Hertog van Koerland
  • Dorothea von Kurland (1761–1821), laaste Hertogin van Koerland
  • Jānis Lūsis (* 1939), Lettiese (sowjeties) Spiesgooierr en Olympiawenner van 1968
  • Fürchtegott Leberecht von Nordenflycht (1752–1815), Geoloog
  • Paul Freiherr von der Osten-Sacken (1880–1934), Historikus en Argivaris
  • Karl Heinrich von Paucker (1820–1883), Klassiese Philoloog
  • Einars Repše (* 1961), Lettiese Politikus en voormalige Premier
  • Wilhelmine von Sagan (1781–1839), Hertogin van Sagan
  • Paul Schiemann (1876–1944), Joernalis en liberale Politikus
  • Carl Ernst Heinrich Schmidt (1822–1894), Russiese Dokter en Chemikus Baltesduitse afkoms
  • August Robert Seraphim (1863–1924), Historikus en Argivaris
  • Ernst Seraphim (1862–1945), Historikus, Onderwyser en Joernalis
  • Katrīna Šķiņķe (* 1991), Skaakspeler
  • Eduard Iwanowitsch Totleben (1818–1884), Russiese Generaal
  • Paul Wachtsmuth (1879–1919), Baltiesduitse Pastoor en evangeliese Märtyrer
  • Johann Walter-Kurau (1869–1932) Skilder
  • Richard Wegner (1815–1894), Duitse beampte en Regeringshoof in Stettin
  • Ludwig Zimmermann (1852–1906), Baltieseduitse evangeliese Märtyrer

Literatuur

  • Johann Heinrich Liebeskind: Rükerinnerungen von einer Reise durch einen Theil von Teutschland, Preußen, Kurland und Liefland, während des Aufenthalts der Franzosen in Mainz und der Unruhen in Polen, Straßburg 1795. (Mit ausführlicher Abhandlung über Mitau; Digitalisat der UB Tartu bzw. Digitalisat von Google Bücher im Internet Archive oder als E-Book, PDF)
  • Karl-Otto Schlau: Zur Gründungs- und Verfassungsgeschichte der Stadt Mitau (Jelgava) in Kurland (1265–1795), in: Zeitschrift für Ostforschung 42 (1993), S. 507–562.
  • Karl-Otto Schlau: Ratslinie der Stadt Mitau in Kurland, 1573–1918. Bürgermeister, Gerichtsvögte, Ratsverwandte, Ratsherren, Stadthäupter, Ratmänner, Stadträte, Stadtschreiber und Stadtsekretäre, Hamburg 2002 (Baltische Ahnen- und Stammtafeln, Sonderheft 27).

Name

Ander name vir stad is:

Sien ook die lys van die Duitse name van Lettiese dorpe.

Verwysings

Webskakels