Anaximander

Anaximander (Oud-Grieks: Ἀναξίμανδρος / Anaxímandros <ἀναξ: heerser + ἀνηρ: man, sy naam beteken dus "heerser oor die manne") was 'n belangrike Griekse filosoof uit die Skool van Milete. Hy leef in die sesde eeu voor Christus.

Lewe

Anaximander was die tweede groot natuurfilosoof uit die stad Milete in Ionië, die huidige westelike deel van Turkye. Daar was hy 'n leerling van Thales en ook die leermeester van Anaximenes.

Oor sy lewe en werk is weinig bekend. Daar bestaan wel fragmentariese informasie vanuit 'n verskeidenheid van klassieke bronne. Volgens Aelianus was hy die bestuurder van die Miletiese kolonie Amphipolis, waaruit sommiges aflei dat hy 'n vooraanstaande burger was. Aan die hand van die berekeninge van Apollodorus van Athene word sy geboorte geskat in die jaar 610 v.Chr. en sy dood kort na die jaar 546 v.Chr. Volgens Diogenes Laërtius word hy voorgestel as 'n besonderse talentvolle student in die Astronomie en die Geografie en sou hy 'n vroeë verteenwoordiger gewees het van die eksakte wetenskappe. Vermoedelik was hy die eerste persoon wat astronomiese werkinstrumente na Griekeland gebring het, soos die sonwyser. Bonop is hy sover bekend die eerste persoon wat 'n kaart van die wêreld geskep het. Hierop word die aarde as sirkel voorgesteld en die op daardie staduim bekende lande gegroepeerd rondom die Egeïese See as sentrum, met om die lande 'n groot oseaan.

Kosmologie

Anaximander het sy bekendheid te danke veral aan sy kosmogonie en kosmologie. Net soos sy tydgenote was hy op soek na die archè (Oud-Grieks: ἀρχή) van die heelal, 'n eerste beginsel as begin van die wêreld. Volgens Anaximander was dit 'n elementêre substansie, waaruit alles ontstaan, en nie water soos Thales van Milete beweer het nie en ook nie 'n ander materiaal wat ons nie ken nie. Geen van hierdie elemente sou volgens hom in staat wees om alle teenstellings in die natuur te kon verklaar nie. Die beginsel dat hy as oersubstansie voorstel was 'n oneindige, ewige en onbepaalde massa, wat hy die apeiron (Oud-Grieks: τὸ ἄπειρον) noem. Hierdie oersubstantie, wat nie direk waarneembaar is nie, maar wel in staat is om 'n antwoord te bied op alle bestaande teenstellings, vorm die basis vir alle materie wat ons ken. Hy werk sy grondbeginsel nie gedetailleerd uit nie, maar die beginsel van die apeiron word deur Anaxagoras, 'n leerling van Anaximander, verder ondersoek en geformuleer. Hy stel die Apeiron as ‘n oorspronklike oerchaos. Ook Plato en Augustinus neem later die teorie van Anaximander op.

Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia