Kenneth MacAlpin

Kenneth MacAlpin
Koning van die Pikte
Dinastie	Huis van Alpin
Bewind	843 – 13 Februarie 858
Volle naam	Cináed mac Ailpín
Gebore	810
	Iona, Skotland
Gesterf	13 Februarie 858(858-02-13)
	Skotland
Voorganger	Drest X
Opvolger	Donald I
Vader	Alpín mac Echdach

Cináed mac Ailpín (Skots-Gaelies: Coinneach mac Ailpein), algemeen bekend as Kenneth MacAlpin en op die meeste koningslyste aangedui as Kenneth I; 810 – 13 Februarie 858) was ’n koning van die Pikte wat volgens Skotse mites die eerste koning van Skotland was. Hy het dus ná sy dood ook bekend geraak onder die bynaam An Ferbasach, "Die Veroweraar". Die dinastie wat vir die grootste deel van die Middeleeue oor Skotland regeer het, het van hom afgestam.

Betwiste koningskap

Die mite oor Kenneth, veroweraar van die Pikte en stigter van die Koninkryk Alba, het ontstaan in die eeue ná die regte Kenneth se dood. Tydens die bewind van Kenneth II, toe die Kronieke van die Konings van Alba saamgestel is, is geskryf:

So Kinadius son of Alpinus, first of the Scots, ruled this Pictland prosperously for 16 years. Pictland was named after the Picts, whom, as we have said, Kinadius destroyed. ... Two years before he came to Pictland, he had received the kingdom of Dál Riata.

In die 15de eeu het Andrew van Wyntoun se Orygynale Cronykil of Scotland, ’n geskiedenis in rymvorm, die volgende tot die kronieke se weergawe bygevoeg:

Quhen Alpyne this kyng was dede, He left a sowne wes cal'd Kyned,
Dowchty man he wes and stout, All the Peychtis he put out.
Gret bataylis than dyd he, To pwt in freedom his cuntre!

Toe die humanis George Buchanan, wat nie baie geloofwaardig was nie, sy geskiedenis Rerum Scoticarum Historia in die 1570's geskryf het, is baie sensasionale besonderhede by die storie gelas. Buchanan het ’n voorval genoem waartydens Kenneth se pa deur die Pikte vermoor is en hoe Kenneth sy dood gewreek en die Pikte verower het.

Historici van die 19de eeu soos William Forbes Skene het die vroeë Skotse geskiedenis akkurater weergegee, terwyl Keltoloë soos Whitley Stokes en Kuno Meyer krities na Walliese en Ierse bronne gekyk het. Baie van die misleidende besonderhede is uit geleerdes se weergawe van die geskiedenis verwyder, al het dit deel van die mites gebly.

Eerder as dat Kenneth die Pikte verower het, het die idee ontstaan dat hy deur sy Piktiese ma die troon geërf het. Dit word deur Bede genoem en is blykbaar die enigste manier om sin te maak uit die Lys van die Konings van die Pikte wat in die Piktiese Kronieke genoem word. Daarvolgens was Kenneth ’n Skotse Kelt en die koning van Dál Riata.

Latere historici het dele van die verhaal soos deur Skene en daaropvolgende historici uiteengesit, verwerp terwyl hulle ander dele aanvaar het. Die kenner van die Middeleeue Alex Woolf het in 2004 in ’n onderhoud met die koerant The Scotsman gesê die mite van Kenneth wat die Pikte verower het, het omstreeks 1210, 1220 ontstaan. "Daar is eintlik geen aanduiding dat hy Skots was nie. As jy kyk na bronne uit dié tyd, was daar nog vier Piktiese konings ná hom. Hy is dus die vyfde laaste Piktiese koning, eerder as die eerste Skotse koning."

Baie ander historici het met Woolf saamgestem, soos Foster, Broun Forsyth en Duncan

Dit lyk dus of die huidige konsensus is dat die koningskappe van die Kelte en Pikte geleidelik vermeng het. Dit het begin by Kenneth en was voltooi teen die bewind van Constantine II. Dit het daartoe gelei dat die titel "koning van die Pikte" verander het in "koning van Alba".

Eksterne skakels

• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia