Atoomkern

Die atoomkern is net 'n klein deel van 'n atoom, maar dit bevat amper die hele atoom se massa.

Die grootte van 'n atoomkern varieer van 1,6 fm (Waterstof) tot 15 fm (Uraan), terwyl die radiusse van die hele atome 53 pm en 175 pm bedra. Merk op dat dit pikometers bedra. In femtometers is dit: 53 000 fm en 175 000 fm.

Protone en neutrone

In swart die stabiele atoomkerne. Ander kleure gee tipes radioaktiwiteit weer

Die kern bestaan uit positiewe protone en neutrale neutrone. Dit besit 'n lading Z wat gelyk aan die aantal protone in die kern is en bepaal tot watter element hierdie kern behoort. In stabiele atoomkerne is die aantal neutrone N gewoonlik groter as die aantal protone Z. Dit help om die kern deur sterk kernkragte bymekaar te hou, ondanks die elektrostatiese afstoting wat deur die saamgepakte positiewe ladings veroorsaak word.

Indien die verhouding N:Z nie juis is nie, is die kern nie stabiel nie en sal radioaktief wees. Daar is verskeie tipes radioaktiewe verval:

• Alfaverval
• Betaverval, β⁺ of β^-
• Elektronvangs
• Spontane splyting
• Emissie van 'n neutron of 'n proton

Massagetal

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Molêre massa.

Protone en neutrone -wat saam nukleone heet- het amper dieselfde massa. Die definisie van die getal van Avogadro is so gekies dat 1 mol protone of neutrone amper 'n massa van 1 gram het. 'n Klomp materie van 1 gram sal daardeur altyd amper 1 mol nukleone bevat, ongeag of dit modder, lug of goud is. Die aantal nukleone, die som van die aantalle protone en neutrone, word die massagetal M genoem en bepaal die atoommassa van die atoom.

Daar bestaan soms atome met dieselfde Z maar 'n ander aantal neutrone. Hulle word isotope genoem. Die waardes van Z en M word dikwels voor die elementsimbool van die atoom geskryf ^M_ZX. Vir die twee belangrikste isotope van chloor wat 18 en 20 neutrone in die kern het, is dit byvoorbeeld ³⁵₁₇Cl en ³⁷₁₇Cl. Die Z=17 word nogtans dikwels weggelaat, omrede die elementsimbool Cl eintlik dieselfde inligting verskaf.

Omdat die kern ³⁷₁₇Cl 37 nukleone bevat, sal 1 mol daarvan amper 'n massa van 37 gram besit. Chloor soos dit in die natuur voorkom is egter altyd 'n 3:1 mengsel van die twee isotope. Daardeur is die gemiddelde atoommassa van die element 35,5 en sal een mol chlooratome 'n massa van 35,5 g besit. In die periodieke tabel word altyd hierdie natuurlike gemiddelde as atomêre massa weergegee.

Elektrone

Indien die atoom neutraal is wentel daar ook Z elektrone rondom die kern. Hulle het 'n negatiewe lading, maar nouliks massa. Die atoom se radius word deur die elektrone en nie deur die kern bepaal nie. Indien die aantal proton en die aantal elektrone nie gelyk is nie, word dit 'n ioon genoem en het dit 'n elektriese lading.

Notasie

In die atoom/ioon/isotoop-notasie word die vier hoeke van die elementsimbool gebruik, maar vir verskillende begrippe.

Byvoorbeeld in die notasie ³⁵₁₇Cl^1-₂ gee die sentrale "Cl" die element chloor aan. Die "2" regsonder gee aan dat dit 'n molekuul met twee gelyke kerne is. Die "17" linksonder sê dat altwee atome 17 protone in die kern het, maar dit is vir chloor altyd die geval. Die "35" linksbo sê dat altwee kerne 35 nukleone=protone of neutrone het. Die aantal neutrone is dus 35-17=18. En die "1-" regsbo sê dat die lading van hierdie diatomiese anioon negatief is en dat daar een elektron meer as die aantal protone (2*17) moet wees.

Sien ook

• Kernspin
• Kernsplyting
• Kernfusie