DNS: Verskil tussen weergawes
kNo edit summary |
Inligting oor nukleotides bygewerk, omskrywing van chromosome verander en adisionele verbindings na ander bladsye bygevoeg |
||
| Lyn 2: | Lyn 2: | ||
[[Lêer:DNA Overview.png|border|right|190px]] |
[[Lêer:DNA Overview.png|border|right|190px]] |
||
'''Deoksiribonukleïensuur''' oftewel '''DNS''' is die belangrikste draer van [[ |
'''Deoksiribonukleïensuur''' oftewel '''DNS''' is die belangrikste draer van [[Erflikheidsleer|erflike inligting]] in alle bekende organismes en sommige [[Virus|virusse]]. In [[Engels]] word dit DNA genoem. |
||
'n DNS-molekuul bestaan uit twee lang stringe nukleotides, wat saam tot 'n |
'n DNS-molekuul bestaan uit twee lang stringe nukleotides, wat saam tot 'n dubbelheliks buig. Die twee stringe is aanmekaar verbind deur sogenaamde basispare. 'n Basispaar verbind twee nukleotides wat teenoor mekaar lê. Die volgorde van nukleotides in 'n string word 'n sekwensie genoem. Omdat daar in prinsiep oneindig baie sekwensies moontlik is, kan die volgorde van nukleotides unieke erflike inligting verskaf. |
||
Die DNS van alle organismes is saamgestel uit vier nukleotides; [[adenien]] (A), [[timien]] (T), [[sitosien]] (C) en [[guanien]] (G). Dié vier nukleotides kan in enige volgorde langs mekaar verbind wees om die een ruggraat van die dubbelheliks te vorm. Daarenteen kan elke nukleotide net met ’n spesifieke nukleotide teenoor mekaar verbind om ’n basispaar te vorm. So byvoorbeeld kan A net teenoor T verbind wees en C net teenoor G. Terwyl die verbinding van nukleotides langs mekaar stabiele [[Kovalente binding|kovalente]] verbingdings is, is die verbindings teenoor mekaar swakker [[Waterstofbinding|waterstof]] verbindings. Dit verseker dat dit moeilik is om die dubbelheliks loodreg te sny, maar maklik om dit in die lengte oop te trek soos ’n ritssluiter. Die eienskap om DNS oop te rits, maak [[DNS-replisering]] moontlik wat op sy beurt ’n vereiste is vir [[selverdeling]]. |
|||
In organismes word die DNS binne-in 'n sel in die vorm van [[chromosoom|chromosome]] aangetref. Chromosome kan miljoene basispare bevat. Deur middel van DNS-replisering word die DNS in 'n chromosoom gekopieer. Hierdie kopiëring word gevolg deur selverdeling. Sodoende kry elke sel 'n kopie van die DNS en kan daar deur voortplanting DNS deurgegee word aan die nageslag. |
|||
In [[Eukarioot|eukariote]] kom DNS net binne die selkern voor en meeste eukariote sal verskillend lengtes DNS huisves wat elk bestaan uit miljoene basispare. Binne die selkern is DNS verpak in die vorm van [[chromosome]] wat die ruimtelike ordening van DNS vergemaklik voor, tydens en na selverdeling. In baie [[Prokarioot|prokariote]] kom DNS in die vorm van ’n kring voor en omdat prokariote aansienlik kleiner is as prokariote, word DNS nie verpak in chromosome of is nie beperk tot ’n selkern nie. {{saadjie}} |
|||
{{saadjie}} |
|||
[[Kategorie:Genetika]] |
[[Kategorie:Genetika]] |
||
Wysiging soos op 11:41, 11 Junie 2017
- Vir die netwerk DNS, sien Domeinnaamstelsel.
Deoksiribonukleïensuur oftewel DNS is die belangrikste draer van erflike inligting in alle bekende organismes en sommige virusse. In Engels word dit DNA genoem.
'n DNS-molekuul bestaan uit twee lang stringe nukleotides, wat saam tot 'n dubbelheliks buig. Die twee stringe is aanmekaar verbind deur sogenaamde basispare. 'n Basispaar verbind twee nukleotides wat teenoor mekaar lê. Die volgorde van nukleotides in 'n string word 'n sekwensie genoem. Omdat daar in prinsiep oneindig baie sekwensies moontlik is, kan die volgorde van nukleotides unieke erflike inligting verskaf.
Die DNS van alle organismes is saamgestel uit vier nukleotides; adenien (A), timien (T), sitosien (C) en guanien (G). Dié vier nukleotides kan in enige volgorde langs mekaar verbind wees om die een ruggraat van die dubbelheliks te vorm. Daarenteen kan elke nukleotide net met ’n spesifieke nukleotide teenoor mekaar verbind om ’n basispaar te vorm. So byvoorbeeld kan A net teenoor T verbind wees en C net teenoor G. Terwyl die verbinding van nukleotides langs mekaar stabiele kovalente verbingdings is, is die verbindings teenoor mekaar swakker waterstof verbindings. Dit verseker dat dit moeilik is om die dubbelheliks loodreg te sny, maar maklik om dit in die lengte oop te trek soos ’n ritssluiter. Die eienskap om DNS oop te rits, maak DNS-replisering moontlik wat op sy beurt ’n vereiste is vir selverdeling.
In eukariote kom DNS net binne die selkern voor en meeste eukariote sal verskillend lengtes DNS huisves wat elk bestaan uit miljoene basispare. Binne die selkern is DNS verpak in die vorm van chromosome wat die ruimtelike ordening van DNS vergemaklik voor, tydens en na selverdeling. In baie prokariote kom DNS in die vorm van ’n kring voor en omdat prokariote aansienlik kleiner is as prokariote, word DNS nie verpak in chromosome of is nie beperk tot ’n selkern nie.
