Maarten Pelser

Ds. Maarten Pelser
Ds. Maarten Pelser
Naam	Maarten Pelser
Geboorte	14 Desember 1851 Onbekend
Sterfte	7 Junie 1902 (op 50) Steynsburg, Kaapkolonie
Kerkverband	Gereformeerd
Gemeente(s)	Aliwal-Noord 1876–1877, Ventersburg 1877–1892, Barkly-Oos 1892–1897, Steynsburg 1897–1902]]
Jare aktief	1876–1902
Kweekskool	Teologiese Skool Burgersdorp

Ds. Maarten Pelser (14 Desember 1851 – Steynsburg, Kaapkolonie, 7 Junie 1902) was tussen 1876 en sy dood in amp leraar in vier gemeentes van die Gereformeerde Kerk, waarvan een in die Oranje-Vrystaat en drie in Noordoos-Kaapland.

Herkoms en opleiding

Pelser was een van die vyf studente wat tydens die stigting van die Teologiese Skool Burgersdorp in 1869 ingeskryf was. Hy het pas die vorige jaar, op sewentienjarige ouderdom, belydenis van die geloof afgelê voor die gemeente van Burgersdorp. As teologiese student was hy ook saam met ds. Dirk Postma teenwoordig en behulpsaam by die stigting van die gemeente Barkly-Oos, wat later sy voorlaaste werkkring sou wees. Op Kersdag 1871 is hy te Burgersdorp in die huwelik bevestig met Alida Hendrina Barendina Grobler, en gedurende die volgende vyf jaar is hul eerste twee kinders op Burgersdorp gedoop terwyl die vader nog studente was.

Eerste drie gemeentes

Proff. Dirk Postma en Jan Lion Cachet by vyf van die eerste teologiese studente van die kweekskool op Burgersdorp: M. Pelser, S. Venter, L.J. du Plessis, M.P.A. Coetsee jr. en W.J. Snyman. Ds. Postma en studente Coetsee en Du Plessis het die voorbereidende vergadering tot die stigting van die Gereformeerde gemeente Dordrecht op 5 Maart 1869 bygewoon.

Ds. Pelser in die tyd dat hy leraar van Barkly-Oos was, 1892 tot 1897.

Die Algemene Vergadering gehou te Burgersdorp, 1897. Eerste ry: (vyfde van links) prof. Stephanus Postma, (sewende van links) ds. J.A. van Rooy, ds. Taetse Hamersma, ds. P.S. Snyman, ds. L.J. Vorster. Tweede ry: Di. Martinus Postma, J.L. Maury, Dirk Postma, (moontlik Petrus Viljoen), prof. Jan Lion Cachet, ds. A.J.J. de Klerk Coetsee, Maarten Pelser, M.P.A. Coetsee sr., Petrus Postma, L.J. du Plessis, W.J. Snyman.

'n Groep predikante op die Algemene Sinode te Rustenburg, 1891. Voor van links: J.L. Maury, Johannes de Ridder, M.P.A. Coetsee (sr.), prof. J. Lion Cachet, A.A.J. de Klerk Coetsee, M.P.A. Coetsee (jr.). Agter: L.P. Vorster, W.J. Snyman, P.S. Snyman, M. Pelser, P. Postma, M. Postma, D. Postma, L.J. du Plessis.

Op 11 Junie 1876 is hy as proponent na Aliwal-Noord beroep en op 5 Augustus aldaar deur ds. D. Postma in die amp bevestig as die gemeente se eerste leraar. In Junie 1877 het hy 'n beroep aangeneem na die Vrystaatse gemeente Ventersburg, waarvan hy ook die eerste predikant was. Tydens sy bediening is hy belas met die belangrike sending na Angola in 1884 om die Afrikaners wat daar woonagtig was en lidmate was van die Gereformeerde kerk Humpata, te gaan oorreed om na hul vaderland terug te keer en ook om finansiële hulp aan hulle te bied vir dié doel, maar hy het nie heeltemal geslaag met sy sending nie.

In Oktober 1891 is hy beroep na Barkly-Oos en op 17 November 1891 skryf hy die volgende brief aan die kerkraad: "De beroeping tot Herder en Leeraar door den Eerwaarde Kerkeraad en de Gereformeerde Gemeente van Barkly Oost, op my uitgebracht op 31 October 1891, heb ik in ernstige overweging genomen en ben tot het besluit gekomen om die roeping met een biddend opzien tot den Heere, den Koning Zyner Kerk, aan te nemen. Ik hoop en vertrouw dan dat die Heere my gelukkig moge overbrengen naar Barkly en dat Hy my daar in die Gemeente moge stelle tot een ryken zegen, tot verdere opbouwing van het volk van God en tot hunne vertroos-ting maar dan ook tot waarschuwing der onbedachtzamen en tot hunne bekering. Mocht de Heere my dan helpen en ondersteunen en op Kerkeraad en Gemeente van Barkly zyne zegeningen en weldadigheden rykelik gebieden! Dit is myn hartelyke wensch en bede. Mocht Hy het genadiglyk geven! "

Op die derde Sondag in Januarie 1892, die 17de, is hy bevestig deur sy ou studiemaat, ds. W.J. Snyman van Venterstad. Totdat die gemeente van Elliot in 1899 gestig is, het die Temboelandse lidmate onder die wyk Slangrivier van die gemeente Barkly-Oos geressorteer en moes ds. Pelser telkens die gevaarlike reis oor die Drakensberge aanpak om hulle ook te bedien. Die gesamentlike lidmatetal van die gemeente het toe ongeveer 740 beloop, van wie sowat 220 onder die berge gewoon het. In November 1897 het hy 'n beroep na Steynsburg aangeneem.

Steynsburg, 1897–1902

In die Gereformeerde kerk Steynsburg was ds. Pelser die opvolger van ds. Dirk Postma die jongere. Ds. Pelser was toe reeds ’n ervare predikant met langer as 20 jaar se ervaring. Op 27 November 1897 is hy in die gemeente gevestig. Die skaduwee van die oorlogsjare (1899–1902) het ook oor die gemeente Steynsburg geval. Die gemeente het met sy broeders en susters in die Noorde meegeleef wat gewikkel was in 'n bloedige vryheidstryd. Hoewel die bedieningstyd van ds. Pelser gekenmerk is deur 'n kroniese tekort in die kerkkas en dit maar 'n voortdurende worsteling was om kop bo water te hou, was daar tog 'n oop hand vir hulle in die verdrukking. Die spesiale kollektes in die gemeente gehou, herinner hieraan: 'n kollekte vir gewondes, weduwees en wese van gesneuweldes in die oorlog. 'n Kollekte vir die krygsgevangenes. Twee kollektes vir Bybels aan die krygsgevangenes op Ceylon. Op sy vergadering van 24 November 1900 het die kerkraad besluit om in elke wyk 'n kollektant te benoem om te kollekteer vir "onze verarmde Broeders en Zusters in de Republieken".

Hy was predikant van Steynsburg terwyl die Tweede Vryheidsoorlog gewoed het en toe volk en kerk in 'n staat van ontreddering verkeer het. Sy bedieningstyd hier is gekenmerk deur stoflike "gedruktheid", sodat dit 'n worsteling was om die kerklike finansies aan die gang te hou. Ds. Pelser het sy bedieningslewe in Steynsburg beëindig gesien onder 'n donker wolk van beproewing. Op 14 Februarie 1901 gee die kerkraad hom 'n maand verlof vanweë ongesteldheid in sy keel. Op sy vergadering van 12 April 1901 deel prof. Cachet die kerkraad mee dat ds. Pelser 'n gevaarlike keelkwaal het, ongetwyfeld was dit kanker. Hy sou nie weer in die gemeente optree nie. Op 7 Junie 1902 is hy oorlede en op Steynsburg begrawe.

[[Lêer:Grafsteen van ds Maarten Pelser, Steynsburg.jpg|duimnael|regs|200px|Ds. Pelser se grafsteen in die begraafplaas op Steynsburg, waar hy oorlede is op 7 Junie 1902.)

Bronne

• (af) Van der Vyver, prof. G.C.P. en Jooste, prof. J.P. 1972. In: Gereformeerde Kerk Steynsburg 1872–1972. Steynsburg: Gereformeerde Kerkraad.
• (af) Smit, ds. P.A. (red.). Die Gereformeerde kerk Barkly-Oos Gestig 4 Augustus 1871, op die plaas Strydfontein. Gedenkalbum by geleentheid van die eeufees. Barkly-Oos: Eerwaarde kerkraad van die Gereformeerde kerk Barkly-Oos.