Hekel: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
taalsuiwering
Taalversorging
Lyn 1: Lyn 1:
{{gaan taal na}}
{{gaan taal na}}
Met ''' Hekel''' word daar 'n stuk materaal gevorm deurdat lusse aanmekaar gevorm word uit wol, gare of ander materiaal en dan aanmekaar gehaak word. Hierdie lusse word met 'n hekelnaald gevorm.<ref name="Crochet">{{Webaanhaling|url=http://www.thefreedictionary.com/crochet}}</ref> Die naam hekel, is afgelei van die Franse term ''crochet'', wat beteken "klein haak". Hierdie hekelnaalde word gemaak van materiale soos metaal, hout of plastiek en word kommersieel en in vakman werkswinkels vervaardig. Die belangrikste verskil tussen hekel en brei, behalwe vir die naalde wat gebruik word, is dat elke steek in hekel voltooi is voordat daar met die volgende een aangegaan word, terwyl met brei 'n groot aantal van die steke onvoltooi gehou word op 'n slag.(Variant vorme soos Tunisiese hekel en besemstok hekel kant hou egter ook verskeie hekel steke oop op 'n slag.)
Met ''' Hekel''' word daar 'n stuk materaal gevorm deurdat lusse aanmekaar gevorm word uit wol, gare of ander materiaal en dan aanmekaar gehaak word. Hierdie lusse word met 'n hekelnaald gevorm.<ref name="Crochet">{{Webaanhaling|url=http://www.thefreedictionary.com/crochet}}</ref> Die naam hekel, is afgelei van die Franse term ''crochet'', wat beteken "klein haak". Hierdie hekelnaalde word gemaak van materiale soos metaal, hout, been of plastiek en word kommersieel asook in vakman werkswinkels vervaardig. Die belangrikste verskil tussen hekel en brei, behalwe vir die naalde wat gebruik word, is dat elke steek in hekel voltooi is voordat daar met die volgende een aangegaan word, terwyl met brei 'n groot aantal van die steke onvoltooi gehou word op 'n slag.(Variant hekel vorme soos Tunisiese hekel en besemstok hekel hou egter ook verskeie hekel steke oop op 'n slag.)


== Etimologie ==
== Etimologie ==
Die woord 'crochet' is afgelei van die Ou Franse woord ''crochet'', 'n verkleinvorm van ''croche'', wat beide in [[Germaanse tale|Germaans]] ''croc'', naamlik "haak" beteken. Om in die 17de-eeu Franse kant te maak, is aanwysing van 'n steek gebruik , die ''crochetage. ''Hierdie steek is gebruik om twee afsonderlike stukke van die kant aan mekaar te las. ''Hekel'' het daarna die aanwysing van 'n spesifieke tipe naald en materiaal aangeneem. Alhoewel die materiaal geensins bekend sal lyk as hedendaagse hekel nie, in die huidige sin, is dit in 'n genealogiese verhouding tussen die tegnieke wat die naam verskyn waarskynlik.<ref>Santina M. Levey, ''Lace: a History'', Victoria & Albert Museum, London, 1983, ISBN 090128615X, p. 92</ref>
Die woord ''crochet'' is afgelei van die Ou Franse woord ''crochet'', 'n verkleinvorm van ''croche'', wat in [[Germaanse tale|Germaans]] ''croc'', naamlik "haak" beteken. Om 17de-eeuse Franse kant te maak, is 'n ''crochetage'' steek as aanwysing gebruik''. ''Hierdie steek is gebruik om twee afsonderlike stukke kant aan mekaar te las. ''Hekel'' het daarna die vorm van 'n spesifieke tipe naald en materiaal aangeneem. Alhoewel die materiaal wat gevorm is geensins bekend sal lyk as hedendaagse hekel nie, is die terme in genealogiese verhouding dieselfde waarskynlik.<ref>Santina M. Levey, ''Lace: a History'', Victoria & Albert Museum, London, 1983, ISBN 090128615X, p. 92</ref>


== Oorsprong ==
== Oorsprong ==
Gebreide tekstiele oorleef uit die vroeë tye, maar die eerste bewyse van gehekelde materiale het sy verskyning in Europa gedurende die 19de eeu gemaak.<ref>Lis Paludan, ''Crochet: History & Technique'', Interweave Press, Loveland CO, ISBN 1883010098, p. 76</ref> Vroeër werk geïdentifiseer is as hekel is algemeen gemaak deur [[Naaldbinding|nålebinding]], 'n aparte haak-lus gare tegniek.
Gebreide tekstiele oorleef uit die vroeë tye, maar die eerste bewyse van gehekelde materiale het sy verskyning in Europa gedurende die 19de eeu gemaak.<ref>Lis Paludan, ''Crochet: History & Technique'', Interweave Press, Loveland CO, ISBN 1883010098, p. 76</ref> Vroeër werk geïdentifiseer is as hekel is algemeen gemaak deur [[Naaldbinding|nålebinding]], 'n aparte haak-lus gare tegniek.
[[Lêer:Illustration_of_a_crocheted_purse_in_the_Dutch_monthly_publication,_"Penélopé",_from_1824.png|links|duimnael|'n Gehekelde beursie beskryf in 1823 in ''Penélopé''.]]
[[Lêer:Illustration_of_a_crocheted_purse_in_the_Dutch_monthly_publication,_"Penélopé",_from_1824.png|links|duimnael|'n Gehekelde beursie beskryf in 1823 in ''Penélopé''.]]
Die eerste keer wat dit bekend is dat instruksies vir die hekel van 'n item gepubliseer is, is in die Nederlandse tydskrif Penélopé in 1823. Hierin word die uitdruklike gebruik van die term hekel gebruik om dit die tegniek in sy huidige vorm te identifiseer. Dit sluit 'n kleurplaat in wat vyf verskillende styl beursies uitbeeld waarvan drie gehekel kan word met sydraad.<ref>[https://play.google.com/store/books/details/Penélopé_of_maandwerk_aan_het_vrouwelijk_geslacht?id=PtFeAAAAcAAJ] A. B. Van Meerten, ''Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd'', Amsterdam, 1824, pp. 90-94</ref> Die eerste is "eenvoudig oop haak" (''crochet simple ajour''); 'n gaas van ketting-steek boë. Die tweede (hier geïllustreer) begin in 'n semi-oop vorm (''demi jour''), waar ketting-steek boë alternatiewe met ewe lang segmente van die glip-steek haak, en sluit af met'n ster gemaak met 'n "dubbel-haak steke" (''dubbelde hekelsteek''— dubbel-haak in die Britse terminologie; enkel-haak in die VSA).<ref>Sarah Hazell, ''200 Crochet Stitches'', Search Press, Kent, 2013, [[Spesiaal:Boekbronne/978-1-84448-963-3|ISBN 978-1-84448-963-3]]</ref> Die derde beursie is heeltemal gemaak in dubbel-steek. Die instruksies skryf die gebruik van'n tambour naald (soos hieronder geïllustreer) en stel 'n aantal van die dekoratiewe tegnieke voor.
Die eerste keer wat dit bekend is dat instruksies vir die hekel van 'n item gepubliseer is, is in die Nederlandse tydskrif ''Pénélopé'' in 1823. Hierin word die uitdruklike gebruik van die term ''hekel'' gebruik om die tegniek in sy huidige vorm te identifiseer. Dit sluit 'n kleurplaat in wat vyf verskillende style beursies uit te beeld, waarvan drie gehekel kan word met sydraad.<ref>[https://play.google.com/store/books/details/Penélopé_of_maandwerk_aan_het_vrouwelijk_geslacht?id=PtFeAAAAcAAJ] A. B. Van Meerten, ''Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd'', Amsterdam, 1824, pp. 90-94</ref> Die eerste is "eenvoudig oop haak" (''crochet simple ajour''); 'n gaas van ketting-steek boë. Die tweede (hier geïllustreer) begin in 'n semi-oop vorm (''demi jour''), waar ketting-steek boë alternatiewe met ewe lang segmente van die glip-steek haak, en sluit af met 'n ster gemaak uit dubbel steke (''dubbelde hekelsteek''— dubbel-kettingsteek in die Britse terminologie; enkel-haak in die VSA).<ref>Sarah Hazell, ''200 Crochet Stitches'', Search Press, Kent, 2013, [[Spesiaal:Boekbronne/978-1-84448-963-3|ISBN 978-1-84448-963-3]]</ref> Die derde beursie is heeltemal gemaak in dubbel-steek. Die instruksies skryf die gebruik van'n tamboer naald (soos hieronder geïllustreer) en stel 'n aantal van die dekoratiewe tegnieke voor.


Die vroegste gedateerde Engelse verwysing wat na klere wat met 'sheperd's knitting' gemaak is. Lap wat gemaak is deur lusse met 'n hak te maak, is in, ''Die Memoirs van 'n Highland Dame'', deur Elizabeth Grant (1797-1830). Die tydskrif inskrywing, gedateer 1812, maar is nie opgeneem in sy gepubliseer vorm tot 'n geruime tyd daarana tussen 1845 en 1867, en die werklike datum van publikasie was die eerste keer in 1898.<ref>[https://archive.org/stream/memoirsofhighlan00graniala#page/182/] Elizabeth Grant, ''The Memoirs of a Highland Lady'', John Murray, London, 1898 p. 182.</ref> Nietemin, die 1833 volume van ''Penélopé'' beskryf en illustreer 'n herder se haak (hekelnaald), en beveel die gebruik daarvan vir die hekel met growwe wol.<ref>[http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=umn.31951002797142b;view=1up;seq=176] A. B. Van Meerten, ''Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd'', Amsterdam, 1833, pp. 152</ref>
Die vroegste gedateerde Engelse verwysing na klere wat met 'sheperd's knitting' gemaak is, is lap wat gemaak is deur lusse met 'n hak te maak. Ditv kom uit ''Die Memoirs van 'n Highland Dame'', deur Elizabeth Grant (1797-1830). Die tydskrif inskrywing is gedateer 1812, maar is nie opgeneem in sy gepubliseer vorm tot 'n geruime tyd daarna tussen 1845 en 1867. Die werklike datum van publikasie was die eerste keer in 1898.<ref>[https://archive.org/stream/memoirsofhighlan00graniala#page/182/] Elizabeth Grant, ''The Memoirs of a Highland Lady'', John Murray, London, 1898 p. 182.</ref> Die 1833 volume van ''Penélopé'' beskryf en illustreer 'n herder se haak (hekelnaald), en beveel die gebruik daarvan vir die hekel met growwe wol.<ref>[http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=umn.31951002797142b;view=1up;seq=176] A. B. Van Meerten, ''Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd'', Amsterdam, 1833, pp. 152</ref>


In 1842, het een van die talle boeke wat hekel bespreek die volgende te sê gehad:
In 1842, het een van die talle boeke wat hekel bespreek die volgende te sê gehad:

Wysiging soos op 18:40, 31 Oktober 2017

Met Hekel word daar 'n stuk materaal gevorm deurdat lusse aanmekaar gevorm word uit wol, gare of ander materiaal en dan aanmekaar gehaak word. Hierdie lusse word met 'n hekelnaald gevorm.[1] Die naam hekel, is afgelei van die Franse term crochet, wat beteken "klein haak". Hierdie hekelnaalde word gemaak van materiale soos metaal, hout, been of plastiek en word kommersieel asook in vakman werkswinkels vervaardig. Die belangrikste verskil tussen hekel en brei, behalwe vir die naalde wat gebruik word, is dat elke steek in hekel voltooi is voordat daar met die volgende een aangegaan word, terwyl met brei 'n groot aantal van die steke onvoltooi gehou word op 'n slag.(Variant hekel vorme soos Tunisiese hekel en besemstok hekel hou egter ook verskeie hekel steke oop op 'n slag.)

Etimologie

Die woord crochet is afgelei van die Ou Franse woord crochet, 'n verkleinvorm van croche, wat in Germaans croc, naamlik "haak" beteken. Om 17de-eeuse Franse kant te maak, is 'n crochetage steek as aanwysing gebruik. Hierdie steek is gebruik om twee afsonderlike stukke kant aan mekaar te las. Hekel het daarna die vorm van 'n spesifieke tipe naald en materiaal aangeneem. Alhoewel die materiaal wat gevorm is geensins bekend sal lyk as hedendaagse hekel nie, is die terme in genealogiese verhouding dieselfde waarskynlik.[2]

Oorsprong

Gebreide tekstiele oorleef uit die vroeë tye, maar die eerste bewyse van gehekelde materiale het sy verskyning in Europa gedurende die 19de eeu gemaak.[3] Vroeër werk geïdentifiseer is as hekel is algemeen gemaak deur nålebinding, 'n aparte haak-lus gare tegniek.

'n Gehekelde beursie beskryf in 1823 in Penélopé.

Die eerste keer wat dit bekend is dat instruksies vir die hekel van 'n item gepubliseer is, is in die Nederlandse tydskrif Pénélopé in 1823. Hierin word die uitdruklike gebruik van die term hekel gebruik om die tegniek in sy huidige vorm te identifiseer. Dit sluit 'n kleurplaat in wat vyf verskillende style beursies uit te beeld, waarvan drie gehekel kan word met sydraad.[4] Die eerste is "eenvoudig oop haak" (crochet simple ajour); 'n gaas van ketting-steek boë. Die tweede (hier geïllustreer) begin in 'n semi-oop vorm (demi jour), waar ketting-steek boë alternatiewe met ewe lang segmente van die glip-steek haak, en sluit af met 'n ster gemaak uit dubbel steke (dubbelde hekelsteek— dubbel-kettingsteek in die Britse terminologie; enkel-haak in die VSA).[5] Die derde beursie is heeltemal gemaak in dubbel-steek. Die instruksies skryf die gebruik van'n tamboer naald (soos hieronder geïllustreer) en stel 'n aantal van die dekoratiewe tegnieke voor.

Die vroegste gedateerde Engelse verwysing na klere wat met 'sheperd's knitting' gemaak is, is lap wat gemaak is deur lusse met 'n hak te maak. Ditv kom uit Die Memoirs van 'n Highland Dame, deur Elizabeth Grant (1797-1830). Die tydskrif inskrywing is gedateer 1812, maar is nie opgeneem in sy gepubliseer vorm tot 'n geruime tyd daarna tussen 1845 en 1867. Die werklike datum van publikasie was die eerste keer in 1898.[6] Die 1833 volume van Penélopé beskryf en illustreer 'n herder se haak (hekelnaald), en beveel die gebruik daarvan vir die hekel met growwe wol.[7]

In 1842, het een van die talle boeke wat hekel bespreek die volgende te sê gehad:

Hekel naalde, soms genoem Herders se hake, is gemaak van staal, ivoor, of hout. Hulle het 'n haak aan die een kant soortgelyk aan die vorm van'n vis-haak. Hierdie haak word gebruik om die wol of sy te haak terug te trek deur die hekelwerk. Hierdie naalde moet in alle grotes aangeskaf word.[8]

Twee jaar later, skryf dieselfde skrywer:

Hekel, — 'n spesie van brei. Dit is oorspronklik beoefen deur die kleinboere in Skotland, met 'n klein haakvormnaald. Dit het egter in die laaste sewe jaar, aangehelp deur smaak en mode, voorkeur bo alle ander ornamentele werk van'n soortgelyke aard geneem. Dit ontleen sy huidige naam van die Frans; die instrument waarmee dit gemaak word, uit sy krom vorm, sogenaamde "crochet.' Hierdie kuns het sy hoogste graad volmaaktheid bereik in Engeland, vanwaar dit oorgedra is na Frankryk en Duitsland, en beide lande, hoewel ongeregverdig is, het beweer dat hulle die uitvinding gemaak het.[9]

'n Instruksie boek uit 1846 beskryf Herder of Enkele Hekel steek as dit wat huidig in Brittanje gebruik is óf genoem word enkele haak of glip-steek haak. Die Amerikaanse terminologie gebruik altyd die laasgenoemde (die gebruik van enkele haak slegs vir gebruik soos hierbo aangedui).[10] Dit net so beteken "Dubbel" en "Franse haak".[11]

Ierse hekel

Detail van'n portugese haak tafel laken, oor 1970
Ierse gehekelde kant, laat 19de eeu. Die ontwerp van hierdie voorbeeld is naby gebaseer op die Vlaamse naald kant van die 17de eeu.

Moderne praktyk en kultuur

Modes in hekel het verander met die einde van die Victoriaanse era in die 1890's. Tydens die nuwe Edwardiaanse tydperk, spitstyd tussen 1910 en 1920, het gehekelde kant selfs meer ingewikkeld in tekstuur en stikwerk geword.

Filet hekelwerk deur 'n meisie by Manzanar Oorlogshervestigingsentrum, 1943. Foto deur Ansel Adams

Die sterk Victoriaanse kleure het verdwyn, en nuwe publikasies het vir wit of bleek kleure gevra. Behalwe vir beursies, wat dikwels gehekel is van helderkleurige kant en fraai kralewerk. Na die eerste Wêreldoorlog, is veel minder hekel patrone gepubliseer, en die meeste van hulle was vereenvoudigde weergawes van die vroeë 20ste-eeuse patrone. Na die tweede Wereldoorlog, laat 1940's tot die vroeë 1960's, was daar 'n oplewing in belangstelling in die handwerk, veral in die Verenigde State van Amerika. Baie nuwe en verbeeldingryke hekel ontwerpe is gepubliseer vir kleurvolle doilies, vatlappies, en ander huis items asook. Hierdie patrone het vir dikker drade en garings as in vroeër patrone gevra en ook wonderlike bont kleure ingesluit. Hierdie handwerk bly hoofsaaklik 'n tuisteskepper se kuns tot in die laat 1960's en vroeë 1970's, totdat die nuwe generasie begin hekel en ouma blokkies gewild word. 'n Maklike motief wat in die ronde gewerk word en helder kleure intergreer.

Saktapisserie gehekel in Guatemala.
Lêer:TEJN Chopper.JPG
TEJN beeldhouwerk geklee met hekelwerk.

Hekelnaalde

Aluminium hekelnaalde

'n Hekelnaald kom in verskeie groottes en materiale, soos been, bamboes, aluminium, plastiek en staal. Die grootte word bepaal deur die deursnee van die naald se steel. 'n Handwerker is daarop gemik om steke van'n sekere grootte te skep om 'n bepaalde patroon grootte te bereik. Indien die grootte nie bereik word met een naald nie, kan 'n ander naald gebruik word totdat die steke die korrekte grootte is. Handwerkers kan 'n voorkeur vir een tipe hekelnaald he as gevolg van estetiese waarde, of omdat gare gly. Bamboes en hout naalde word verkies by persone met artritis omdat dit warmte en buigsaamheid het tydens gebruik. Hekelnaalde wat ergonomiese handvatsels het is ook beskikbaar vir handwerkers.

Staalhekelnaalde wissel in grootte van 0.4 tot 3.5 mm, of 00 tot 16 in die Amerikaanse grootte. Hierdie naalde word gebruik vir baie fyn hekelwerk soos doilies en kant.

Aluminium-, bamboes-, en plastiekhekelnaalde is beskikbaar vanaf 2.5 tot 19 mm in grootte, of van B tot S in die Amerikaanse groottes.

Vakmangemaakte hake word dikwels gemaak deur hout te hand-draai en soms selfs versier met semi-edelstene of krale.

Hekelnaalde wat gebruik word vir Tunisiese hekel is langwerpig en het 'n stopper aan die einde van die handvatsel, dit lyk soos 'n breinaald met 'n hekelnaaldkop.

Die dubbelkop-hekelnaald het 'n hekelnaaldkop aan beide kante van die handvatsel. Daar is ook 'n dubbele hekelnaaldkop apparaat genoem 'n Cro-haak wat gewild geword het.

Bykomende leesstof

Verwysings

  1. http://www.thefreedictionary.com/crochet.
  2. Santina M. Levey, Lace: a History, Victoria & Albert Museum, London, 1983, ISBN 090128615X, p. 92
  3. Lis Paludan, Crochet: History & Technique, Interweave Press, Loveland CO, ISBN 1883010098, p. 76
  4. [1] A. B. Van Meerten, Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd, Amsterdam, 1824, pp. 90-94
  5. Sarah Hazell, 200 Crochet Stitches, Search Press, Kent, 2013, ISBN 978-1-84448-963-3
  6. [2] Elizabeth Grant, The Memoirs of a Highland Lady, John Murray, London, 1898 p. 182.
  7. [3] A. B. Van Meerten, Penélopé, of, Maandwerk aan het vrouwelijk geslacht toegewijd, Amsterdam, 1833, pp. 152
  8. [4] Miss Lambert, Hand-book of Needlework, New York City, 1842, p.92
  9. [5] Miss Lambert, My Crochet Sampler, London, 1844, pp. 9-10
  10. Nancy Nehring, Learn Slip Stitch Crochet, Annie's Attic, Berne IN, 2008, ISBN 1596352159, p. 2
  11. [6] Mlle. Riego de la Branchardiere, Knitting, Crochet, and Netting, London, 1846, p.57