Geskiedenis van Indië: Verskil tussen weergawes
Jcwf (besprekings | bydraes) No edit summary |
Besig om artikel uit te brei. |
||
| Lyn 3: | Lyn 3: | ||
Die '''geskiedenis van Indië''' begin met die eerste bewyse van menslike aktiwiteit van [[Homo sapiens]], ongeveer 75.000 jaar gelede, of met vroeër [[Hominidae| hominiede ]] waaronder [[Homo erectus]] van ongeveer 500.000 jaar gelede.<ref>G. Bongard-Levin, ''A History of India'' (Progress Publishers: Moscow, 1979) p. 11.</ref> |
Die '''geskiedenis van Indië''' begin met die eerste bewyse van menslike aktiwiteit van [[Homo sapiens]], ongeveer 75.000 jaar gelede, of met vroeër [[Hominidae| hominiede ]] waaronder [[Homo erectus]] van ongeveer 500.000 jaar gelede.<ref>G. Bongard-Levin, ''A History of India'' (Progress Publishers: Moscow, 1979) p. 11.</ref> |
||
Die [[Indusvalleibeskawing]] in die noordwestelike deel van die [[Indiese subkontinent]] van ongeveer 3300 tot 1300 v.C. in die huidige [[Pakistan]] en die noordweste van Indië, was Suid-Asië se eerste groot beskawing.<ref>Romila Thapar, ''A History of India'' (Penguin Books: New York, 1966) p. 23.</ref> 'n Tegnologies gevorderde stedelike kultuur ontwikkel in die Ryp-Harappa-periode 2600-1900 v.C..<ref>Romila Thapar, ''A History of India'', p. 24.</ref> Hierdie beskawing van die [[Bronstydperk]] verdwyn voor die einde van die tweede millennium v.C. en is gevolg deur die [[Vediese beskawing]] van die [[Ystertydperk]]. Dit het oor 'n groot deel van die Indo-Ganges-gebied |
Die [[Indusvalleibeskawing]] in die noordwestelike deel van die [[Indiese subkontinent]] van ongeveer 3300 tot 1300 v.C. in die huidige [[Pakistan]] en die noordweste van Indië, was Suid-Asië se eerste groot beskawing.<ref>Romila Thapar, ''A History of India'' (Penguin Books: New York, 1966) p. 23.</ref> 'n Tegnologies gevorderde stedelike kultuur ontwikkel in die Ryp-Harappa-periode 2600-1900 v.C..<ref>Romila Thapar, ''A History of India'', p. 24.</ref> Hierdie beskawing van die [[Bronstydperk]] verdwyn voor die einde van die tweede millennium v.C. en is gevolg deur die [[Vediese beskawing]] van die [[Ystertydperk]]. Dit het oor 'n groot deel van die Indo-Ganges-gebied gestrek en het die opkoms van groot state, die sogenaamde Mahajanapadas, gesien. In een van hierdie koninkryke, [[Magadha]], is [[Mahavira]] en [[Gautama Boeddha]] in die 6de of 5de eeu v.C gebore en het hulle filosofieë gepropageer en daarmee die [[Jaïnisme]] en die [[Boeddhisme]] gestig. |
||
==Die Maurya== |
==Die Maurya== |
||
Die grootste deel van die subkontinent word in die 4e en 3e eeu v.C. deur die [[Maurya Ryk]] verower. Dit het gefragmenteer geraak, met verskeie dele wat deur 'n groot aantal Midde-koninkryke vir die komende 1.500 jaar regeer word. Hierdie tyd staan bekend as die klassieke periode van die Indiese geskiedenis. Indië word in hierdie tyd soms beskou as die grootste ekonomie van die antieke en Middeleeuse wêreld, met sy enorme bevolking wat tussen 'n |
Die grootste deel van die subkontinent word in die 4e en 3e eeu v.C. deur die [[Maurya Ryk]] verower. Dit het gefragmenteer geraak, met verskeie dele wat deur 'n groot aantal Midde-koninkryke vir die komende 1.500 jaar regeer word. Hierdie tyd staan bekend as die klassieke periode van die Indiese geskiedenis. Indië word in hierdie tyd soms beskou as die grootste ekonomie van die antieke en Middeleeuse wêreld, met sy enorme bevolking wat tussen 'n derde en 'n vierde van die inkomste van die wêreld tot aan die 18e eeu genereer. |
||
==Die Gupta== |
==Die Gupta== |
||
| Lyn 24: | Lyn 24: | ||
Tydens die eerste helfte van die 20ste eeu, is 'n landelike stryd vir onafhanklikheid van stapel gestuur deur die [[Indian National Congress]] en later deur die [[Muslim League]]. Die subkontinent verkry sy onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk]] in [[1947]], nadat die Britse provinsies verdeel was in die domeine van [[Indië]] en [[Pakistan]] en die vorstedomme alle tot een van die nuwe state aangesluit het. |
Tydens die eerste helfte van die 20ste eeu, is 'n landelike stryd vir onafhanklikheid van stapel gestuur deur die [[Indian National Congress]] en later deur die [[Muslim League]]. Die subkontinent verkry sy onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk]] in [[1947]], nadat die Britse provinsies verdeel was in die domeine van [[Indië]] en [[Pakistan]] en die vorstedomme alle tot een van die nuwe state aangesluit het. |
||
== Die wetenskap en nywerheid == |
|||
Die mense van Indië het van die vroegste tye groot vooruitgang op die gebied van die mediese wetenskap gemaak. Geskrifte oor die medisyne in 'n Indiese taal is gevind wat dateer uit die die 6de eeu v.C. Uit die geskrifte is dit duidelik dat hulle 'n gevorderde kennis oor die senuweestelsel en die verteringsorgane gehad het. In die 2de eeu v.C. het Soesjroeta, Indiese hoogleraaar in die mediese wetenskap aan die Universiteit van Benares, een van die heiligste plekke in die Hindoe-godsdiens, 'n belangrike verhandeling oor die snykunde geskryf. Daarin het hy meer as vyftig operasies in die kleinste besonderhede beskryf. |
|||
Die Hindoes was ook knap wiskundiges. Hulle het die Arabiese syfers uitgevind - dit word Arabiese syfers genoem omdat Arabiese wiskundiges dit na Europa gebring het - hulle was geskoolde ysterwerkers en hulle het ook die looikuns geken. |
|||
== Die heilige boeke van Indië == |
|||
== Verwysings == |
== Verwysings == |
||
Wysiging soos op 08:34, 9 November 2017
|
Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word. Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë gehaltestandaarde waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing ná die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad oor wat verbeter moet word. |
 | Taalgebruik moet nagegaan word: Die teks moet vir spelling, sinsbou en woordkeuse nagegaan word. Indien dit nie binne twee weke versorg word nie, mag dit vir verwydering kwalifiseer. |
Die geskiedenis van Indië begin met die eerste bewyse van menslike aktiwiteit van Homo sapiens, ongeveer 75.000 jaar gelede, of met vroeër hominiede waaronder Homo erectus van ongeveer 500.000 jaar gelede.[1]
Die Indusvalleibeskawing in die noordwestelike deel van die Indiese subkontinent van ongeveer 3300 tot 1300 v.C. in die huidige Pakistan en die noordweste van Indië, was Suid-Asië se eerste groot beskawing.[2] 'n Tegnologies gevorderde stedelike kultuur ontwikkel in die Ryp-Harappa-periode 2600-1900 v.C..[3] Hierdie beskawing van die Bronstydperk verdwyn voor die einde van die tweede millennium v.C. en is gevolg deur die Vediese beskawing van die Ystertydperk. Dit het oor 'n groot deel van die Indo-Ganges-gebied gestrek en het die opkoms van groot state, die sogenaamde Mahajanapadas, gesien. In een van hierdie koninkryke, Magadha, is Mahavira en Gautama Boeddha in die 6de of 5de eeu v.C gebore en het hulle filosofieë gepropageer en daarmee die Jaïnisme en die Boeddhisme gestig.
Die Maurya
Die grootste deel van die subkontinent word in die 4e en 3e eeu v.C. deur die Maurya Ryk verower. Dit het gefragmenteer geraak, met verskeie dele wat deur 'n groot aantal Midde-koninkryke vir die komende 1.500 jaar regeer word. Hierdie tyd staan bekend as die klassieke periode van die Indiese geskiedenis. Indië word in hierdie tyd soms beskou as die grootste ekonomie van die antieke en Middeleeuse wêreld, met sy enorme bevolking wat tussen 'n derde en 'n vierde van die inkomste van die wêreld tot aan die 18e eeu genereer.
Die Gupta
'n Groot deel van Noord-en Sentraal-Indië was in die 4e eeu verenig onder die Gupta Ryk, en bly dit gedurende twee eeue. Hierdie periode is vanweë 'n Hindoe-religieuse en intellektuele herlewing onder sy bewonderaars as die "Goue Eeu van Indië" bekend. Vanaf dié tyd, en vir enkele eeue later, beleef die suide van Indië, onder die bewind van die Chalukyas, Cholas, Pallavas en Pandyas sy eie goue eeu. Elemente van die Indiese beskawing, administrasie, kultuur en godsdiens (Hindoeïsme en Boeddhisme) brei in hierdie tyd na 'n groot deel van Asië uit. Koninkryke in die suide van Indië onderhou van ongeveer 77 oorsese saaklike bande met die Romeinse Ryk.
Die Islam
Die Islamitiese heerskappy in die subkontinent begin in die 8ste eeu, toe die Arabiese generaal Mohammed Bin Qasim die streke Sindh en Multan in die suide van Pundjab in die huidige Pakistan verower.[4] Dit is gevolg deur verskeie opeenvolgende invalle uit Sentraal-Asië tussen die 10de en 15de eeu, wat lei tot die vorming van Islamitiese ryke in die Indiese subkontinent, soos die Delhi Sultanaat en die Mugal Ryk.
Die Mogols
Die Mugal-oorheersing het vanuit Sentraal-Asië oor die grootste deel van die noordelike dele van die subkontinent uitgebrei. Die Mogol-heersers het Sentraal-Asiatiese kuns en argitektuur na Indië ingevoer. Naas die Mughals en verskeie Rajput-koninkryke, het verskillende onafhanklike Hindoe state gefloreer, soos die Vijayanagara Ryk in die suide, die Maratha Ryk in die weste, die Oos-Ganga Ryk in die ooste en die Ahom Koninkrykin die noordooste van Indië. Die Mugal Ryk ondergaan in die begin van die 18de eeu 'n geleidelike verval, wat geleentheid bied vir die Afghane, Balochis, Sikhs en Marathas om in die noordweste van die subkontinent die beheer oor groot gebiede uit te oefen tot die Britse oos Indiese Kompanjie sy oorheersing oor Suid-Asië gevestig het.[5]
Die Britte
Vanaf die middel van die 18de eeu en in die komende eeu, is groot dele van Indië deur die Britse Oos-Indiese Kompanjie geannekseer. Ontevredenheid oor die Kompanie se oorheersing het gelei tot die Indiese Opstand van 1857, waarna die Britse provinsies van Indië direk deur die Britse kroon bestuur word. .
Onafhanklikheid
Tydens die eerste helfte van die 20ste eeu, is 'n landelike stryd vir onafhanklikheid van stapel gestuur deur die Indian National Congress en later deur die Muslim League. Die subkontinent verkry sy onafhanklikheid van die Verenigde Koninkryk in 1947, nadat die Britse provinsies verdeel was in die domeine van Indië en Pakistan en die vorstedomme alle tot een van die nuwe state aangesluit het.
Die wetenskap en nywerheid
Die mense van Indië het van die vroegste tye groot vooruitgang op die gebied van die mediese wetenskap gemaak. Geskrifte oor die medisyne in 'n Indiese taal is gevind wat dateer uit die die 6de eeu v.C. Uit die geskrifte is dit duidelik dat hulle 'n gevorderde kennis oor die senuweestelsel en die verteringsorgane gehad het. In die 2de eeu v.C. het Soesjroeta, Indiese hoogleraaar in die mediese wetenskap aan die Universiteit van Benares, een van die heiligste plekke in die Hindoe-godsdiens, 'n belangrike verhandeling oor die snykunde geskryf. Daarin het hy meer as vyftig operasies in die kleinste besonderhede beskryf.
Die Hindoes was ook knap wiskundiges. Hulle het die Arabiese syfers uitgevind - dit word Arabiese syfers genoem omdat Arabiese wiskundiges dit na Europa gebring het - hulle was geskoolde ysterwerkers en hulle het ook die looikuns geken.
Die heilige boeke van Indië
Verwysings
- ↑ G. Bongard-Levin, A History of India (Progress Publishers: Moscow, 1979) p. 11.
- ↑ Romila Thapar, A History of India (Penguin Books: New York, 1966) p. 23.
- ↑ Romila Thapar, A History of India, p. 24.
- ↑ "History in Chronological Order". Government of Pakistan. Besoek op 9 Januarie 2008.
- ↑ "Pakistan". Library of Congress. Besoek op 9 Januarie 2008.
