Frankfurt Skool: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Sobaka (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Lyn 2: Lyn 2:


Lede van die Frankfurt Skool wil die positivisme ontmasker en die [[demokrasie]] verdedig in die na-oorlogse [[Duitsland]].
Lede van die Frankfurt Skool wil die positivisme ontmasker en die [[demokrasie]] verdedig in die na-oorlogse [[Duitsland]].
Die term kritiese teorie verwys na die titel van die artikel ''Traditionelle und kritische Theorie'' (Tradisionele en kritiese teorie) van Max Horkheimer uit [[1937]]. As die belangrikste werk van die Frankfurt Skool dien dié gesamentlik geskrewe essaybundel ''Dialektik der Aufklärung'' (die dialektiek van die verligting) deur Horkheimer en Theodor W. Adorno in die jare [[1944]] tot [[1947]].
Die term kritiese teorie verwys na die titel van die artikel ''Traditionelle und kritische Theorie'' (Tradisionele en kritiese teorie) van Max Horkheimer uit [[1937]]. As die belangrikste werk van die Frankfurt Skool dien dié gesamentlik geskrewe essaybundel ''Dialektik der Aufklärung'' (die dialektiek van die verligting) deur Horkheimer en Theodor Adorno in die jare [[1944]] tot [[1947]].


Sedert die 1960s is die Frankfurt Skool se kritiese teorie toenemend beïnvloed deur [[Jürgen Habermas]] se werk oor kommunikasie rede, linguistiese intersubjektiwiteit en wat Habermas noem "die filosofiese diskoers van moderniteit". Kritiese teoretici soos Raymond Geuss en Nikolas Kompridis het hulle opposisie teen Habermas uitgespreek. Hulle beweer dat hy die aspirasies vir sosiale verandering wat oorspronklik doelstelling verleen het aan kritiese teorie se projekte, ondemyn het. Projekte, soos wat rede behoort te beteken, die analise oor die uitbreiding van “omstandighede vir die moontlikheid” vir sosiale emansipasie en kritiek van die moderne [[kapitalisme]].
Sedert die 1960s is die Frankfurt Skool se kritiese teorie toenemend beïnvloed deur [[Jürgen Habermas]] se werk oor kommunikasie rede, linguistiese intersubjektiwiteit en wat Habermas noem "die filosofiese diskoers van moderniteit". Kritiese teoretici soos Raymond Geuss en Nikolas Kompridis het hulle opposisie teen Habermas uitgespreek. Hulle beweer dat hy die aspirasies vir sosiale verandering wat oorspronklik doelstelling verleen het aan kritiese teorie se projekte, ondemyn het. Projekte, soos wat rede behoort te beteken, die analise oor die uitbreiding van “omstandighede vir die moontlikheid” vir sosiale emansipasie en kritiek van die moderne [[kapitalisme]].

Wysiging soos op 14:40, 29 Maart 2018

Die Frankfurt Skool (Duits: Frankfurter Schule) is 'n Duitse sosiologiese en filosofiese stroming in die hedendaagse filosofie wat ontstaan het in die eerste helfte van die 20ste eeu en fokus op samelewingkritiek, neo-marxisme en kritiese teorie. Die stroming word gevestig deur Theodor Adorno en Herbert Marcuse van die Institut für Sozialforschung te Frankfurt.

Lede van die Frankfurt Skool wil die positivisme ontmasker en die demokrasie verdedig in die na-oorlogse Duitsland. Die term kritiese teorie verwys na die titel van die artikel Traditionelle und kritische Theorie (Tradisionele en kritiese teorie) van Max Horkheimer uit 1937. As die belangrikste werk van die Frankfurt Skool dien dié gesamentlik geskrewe essaybundel Dialektik der Aufklärung (die dialektiek van die verligting) deur Horkheimer en Theodor Adorno in die jare 1944 tot 1947.

Sedert die 1960s is die Frankfurt Skool se kritiese teorie toenemend beïnvloed deur Jürgen Habermas se werk oor kommunikasie rede, linguistiese intersubjektiwiteit en wat Habermas noem "die filosofiese diskoers van moderniteit". Kritiese teoretici soos Raymond Geuss en Nikolas Kompridis het hulle opposisie teen Habermas uitgespreek. Hulle beweer dat hy die aspirasies vir sosiale verandering wat oorspronklik doelstelling verleen het aan kritiese teorie se projekte, ondemyn het. Projekte, soos wat rede behoort te beteken, die analise oor die uitbreiding van “omstandighede vir die moontlikheid” vir sosiale emansipasie en kritiek van die moderne kapitalisme.

Geskiedenis

Die Frankfurt Skool ontstaan uit die Institut für Sozialforschung (IfS, instituut vir sosiale ondersoek) van die universiteit van Frankfurt. Dit word oorspronklik in 1924 deur Felix Weil gestig en staan in sy eerste jare onder die leiding van Carl Grünberg. In 1932, onder die leiding van Max Horkheimer (wie die leiding oorneem vanaf 1931, nadat Grünberg siek geword het), ontstaan die Zeitschrift für Sozialforschung as teoretiese orgaan van die instituut. In die tydskrif formuleer die lede van die instituut idees en hou hulle samesprekings oor wat later bekend sou staan as die "kritiese teorie". Hierdie kritiese teorie kan bestempel word as 'n onortodokse voortsetting van die marxisme in samestelling met ander disiplines, waaronder die psigoanalise van Sigmund Freud.

Theodor W. Adorno, Herbert Marcuse, Erich Fromm, Leo Löwenthal, Franz Neumann, Otto Kirchheimer en Friedrich Pollock is oa betrokke by die instituut. Ook Walter Benjamin wie gedurende sy emigrasie deur die instituut finansieel ondersteun word, lewer 'n aansienlike bydrae.

Die instituut word in 1933 deur die Nazi's gesluit, en baie lede besluit om Duitsland te ontvlug. Die dreigende gevaar was egter reeds vroeër opgemerk en hulle het hul besittings al gestuur na Nederland, en het ook 'n filiaal in Genève oopgemaak. So word die hoofsetel dan ook in 1933 na Genève verplaas. Uiteindelik moet die instituut, met 'n tussenstop in Parys, verskuif na die Verenigde State. Dit sou aan die universiteit van Columbia opnuut gestig word deur Horkheimer. Tydens hierdie ballingskap, werk Adorno en Horkheimer onder andere aan hul ondersoek na die outoritêre karakter van die Duitse samelewing, waarin Adorno die basis sien van die Duitse fascisme. Dit lei uiteindelik tot die werk The Authoritarian Personality (1950).

Na die terugkeer van die lede na die universiteit van Frankfurt in 1950, word die Frankfurt Skool belangrik vir die protes van 1968, en beïnvloed die Duitse akademiese sosiologie sodanig dat dié nog meer die kritiese teorie as basis aanvaar. Nog steeds onder die toesig van Horkheimer sou die Frankfurt Skool uitgebou word tot 'n instituut wat interdissiplinêre werk verrig.

Die ervaring van die nasionaalsosialisme en die Sjoa het hul definitiewe stempel op die werk van die lede gelaat. Die verteenwoordigers van die kritiese teorie, en veral Adorno, sou hulle na die Tweede Wêreldoorlog veral besighou met watter invloed die katastrofe op die filosofiese denke, gemeenskapkritiek en die rol van die rede het.

As vernaamste opvolgers van Adorno en Horkheimer, word as Jürgen Habermas en Oskar Negt gesien. Hul kritiese teorie word in teenstelling met die ou kritiese teorie, ook as die "jongere kritiese teorie" bestempel, en erken betekenisvolle verskille tussen beide. Alfred Schmidt neem in verband met die onderskeid egter wel 'n spesiale plek in.

Prominente lede

  • Max Horkheimer
  • Walter Benjamin
  • Theodor Adorno
  • Herbert Marcuse
  • Jürgen Habermas
  • Alfred Schmidt
  • Karl Wittfogel

Verwysings

  • Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia