Veer (voël): Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
k Kategorieë gealfabetiseer
Uitleg van bronteks
Lyn 45: Lyn 45:
===Kuikens, jongvoëls en volwasse voëls===
===Kuikens, jongvoëls en volwasse voëls===
Party voëlfamilies het naakte kuikentjies wat uit die eier kruip, soos die visvangers, die spegte of die koekoeke. Ander voëls se kuikens is met dons bedek, maar dit is nogtans eintlik 'n vorm van dekvere. Later groei uit dieselfde papille die regte dekvere en druk die ou donsveertjie uit. Die eerste dekvere het dikwels nie dieselfde kleure as die volwasse voël s'n nie. Meeue en visarende verveer meer as een keer voordat hulle volwasse vere kry.
Party voëlfamilies het naakte kuikentjies wat uit die eier kruip, soos die visvangers, die spegte of die koekoeke. Ander voëls se kuikens is met dons bedek, maar dit is nogtans eintlik 'n vorm van dekvere. Later groei uit dieselfde papille die regte dekvere en druk die ou donsveertjie uit. Die eerste dekvere het dikwels nie dieselfde kleure as die volwasse voël s'n nie. Meeue en visarende verveer meer as een keer voordat hulle volwasse vere kry.




<!--
<!--

Wysiging soos op 17:31, 6 September 2018

Vere vorm die bedekking van 'n voël se vel.

Vere
Slagpenne van die bruinjakkalsvoël

In Latyn word 'n veer penna (mv. pennae) genoem en omdat vere vroeër as skryfinstrument gebruik is, praat mens steeds van 'n pen. 'n Ander woord vir veer is pluim wat van Latyn pluma kom. Die tak van die wetenskap wat hom op vere rig, word plumologie genoem.

Vandag is vere net kenmerkend by voëls, maar daar is fossiele van dinosourusse wat reeds vere vertoon. Vere beskerm diere teen koue en water. Dit is dalk die vere se oorspronklike funksie, maar hulle het dikwels kleure wat die dier teen vyande beskerm of tot kommunikasie bydra. Anwysings dat gekleurde vere reeds taamlik oud is, is gevind in die fossiele van Anchiornis. Die belangrikste funksie is nogtans dat dit aan 'n voël sy vliegvermoë verskaf. Archeopterix is die bekendste fossiel wat hierdie funksie vertoon.

Vere bestaan uit keratien en is leweloos in hul volwasse toestand. Hulle is ook uiters ligte bousels, hoewel 'n voël se verepak ongeveer tweemaal so swaar is as sy skelet.

Soorte vere

Daar is party verskillende soorte vere, maar daar kan twee hoofkategorië onderskei word wat in hul opbou verskil:

  1. Dekvere wat die gladde vorm van die voël bepaal.
  2. Donsvere wat onder die dekvere 'n isolerende laag vorm. Hulle word deur die dekvere teen water beskerm

Dekvere

Die dekvere of kontoervere (Pennae conturae) kan verder onderskei word:

  • Liggaamsvere (Pennae conturae generales): die romp se dekvere
  • Slagvere (Remiges), wat die draagvlak van die vlerke vorm.
  • Stuurvere (Rectrices): die stert se vere wat die voël help om te stuur
  • Die eintlike dekvere (Tectrices): die orige dekvere

Donsvere

Dons

Dons (die eintlike pluime) vorm die onderkleed. Daar is van die voëls waar dit nie aangetref word nie, soos die volstuise.

Die vere van kuikentjies is nogtans aangepaste dekvere en nie regte donsvere nie.

Spesiale vere

Naas die twee grondvorme bestaan nog party besondere vere:

  • Halfdons (Semiplumae): in die middel tussen dek- en donsvere word aangetref op die oorgang na dele van die vel wat nie deur liggaamsvere bedek is nie.
  • Draadvere (Filioplumae): hul follikels het talle senuwees en speel 'n rol in propriosepsie
  • Borselvere (Setae): vorm die wimpers
  • Poeiervere (Pulviplumae): word by sommige voëls aangetref, soos duiwe en watervoëls. Hul vervaardig 'n keratienpoeier wat waterafstotend is.

Opbou

Die bou van 'n dekveer: 1 Veerskag, 2 Pen, 3 Vlag (3b Voor-, 3a Agtervlag), 4 Agterveer, 5 Bonawel, 6 Ondernawel, 7 Skagveertjie, 8 , 9 Sytakkies met baardjies

Dekvere

Dekevere bestaan uit 'n lang en stewige kiel (Scapus) asook 'n vlag wat uit 'n smalle voorvlag en 'n brede agtervlag bestaan (Vexillum exterior en interior). Die kiel bestaan uit 'n veerskag (Rhachis) en 'n pen (Calamus). Die pen het twee openings: 'n bo- en 'n ondernawel (Umbilicus superior en inferior) [1]

Donsvere

Donsvere het 'n eenvoudiger opbou. Die skag is kort en die sytakke van die veer is nie met hakies aan ander sytakke geheg nie. Daardeur ontstaan geen voor- en agtervlag nie en het die donsveer 'n vorm soos 'n borsel.

Kuikens, jongvoëls en volwasse voëls

Party voëlfamilies het naakte kuikentjies wat uit die eier kruip, soos die visvangers, die spegte of die koekoeke. Ander voëls se kuikens is met dons bedek, maar dit is nogtans eintlik 'n vorm van dekvere. Later groei uit dieselfde papille die regte dekvere en druk die ou donsveertjie uit. Die eerste dekvere het dikwels nie dieselfde kleure as die volwasse voël s'n nie. Meeue en visarende verveer meer as een keer voordat hulle volwasse vere kry.


Veerwysings

Hierdie artikel is (gedeeltelik) vertaal uit die Duitse Wikipedia. Sien bron.

  1. Franz-Viktor Salomon (Hrsg.): Lehrbuch der Geflügelanatomie. Fischer-Verlag, Jena/ Stuttgart 1993, ISBN 3-334-60403-9.