Amharies: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Bygewerk
Lyn 2: Lyn 2:
{{Inligtingskas Taal
{{Inligtingskas Taal
|naam=Amharies
|naam=Amharies
|inheemsenaam=አማርኛ Amarɨñña
|inheemsenaam=አማርኛ, ''Amarɨñña''
|uitspraak=[amarɨɲːa]
|familiekleur=Afro-Asiaties
|familiekleur=Afro-Asiaties
|state={{vlagland|Ethiopië}}<br />{{vlagland|Eritrea}}<br />{{vlagland|Israel}}
|state={{vlagland|Ethiopië}}<br />{{vlagland|Eritrea}}<br />{{vlagland|Israel}}
|streek=[[Horing van Afrika]]
|streek=[[Horing van Afrika]]
|sprekers=22 miljoen (moedertaal)<br />4 miljoen (tweede taal)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/amh | title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Amharic | publisher=Ethnologue | accessdate=25 Maart 2016}}</ref>
|sprekers=22 miljoen (moedertaal)<br />4 miljoen (tweede taal)<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/amh | title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Amharic | publisher=[[Ethnologue]] | accessdate=9 September 2018}}</ref>
|rang=
|rang=
|skrif=[[Ge'ez-skrif]] [[abugida]]
|skrif=[[Ge'ez-skrif]] [[abugida]]
Lyn 12: Lyn 13:
|fam2=[[Semitiese taalfamilie|Semities]]
|fam2=[[Semitiese taalfamilie|Semities]]
|fam3=[[Suid-Semitiese tale|Suid-Semities]]
|fam3=[[Suid-Semitiese tale|Suid-Semities]]
|fam4=[[Ethiopies-Semitiese tale|Ethiopies-Semities]]
|nasie={{vlagland|Ethiopië}}
|nasie={{vlagland|Ethiopië}}
|agentskap=''geen''
|agentskap=''geen''
Lyn 18: Lyn 20:
}}
}}


[[Lêer:Amhara in Ethiopia.svg|duimnael|links|Ligging van Amhara in Ethiopië, een van nege etniese streke]]
'''Amharies''' (አማርኛ ''Amarəñña'', [amarɨɲːa] {{Audio|Amarigna.ogg|luister}}) is ná [[Arabies]] die belangrikste [[Semitiese taalfamilie|Semitiese taal]] wat deur sowat 22 miljoen mense gepraat word. Dit vorm die [[Amptelike taal|ampstaal]] en omgangstaal van [[Ethiopië]], terwyl [[Oromo]] die mees gesproke taal is. Daar is ook Amharies-sprekende minderhede in [[Eritrea]] en [[Israel]]. Amharies het sy eie [[Ge'ez-skrif|alfabet]] waarin dié taal se naam as አማርኛ geskryf word.
'''Amharies''' (አማርኛ ''Amarəñña'', [amarɨɲːa], {{Audio|Amarigna.ogg|luister}}) is na [[Arabies]] die belangrikste [[Semitiese taalfamilie|Semitiese taal]] wat deur sowat 22 miljoen mense gepraat word. Dit vorm die [[Amptelike taal|ampstaal]] en omgangstaal van [[Ethiopië]], terwyl [[Oromo]] die mees gesproke taal is. Daar is ook Amharies-sprekende minderhede in [[Eritrea]] en [[Israel]]. Amharies word deur die [[Amhare]] gepraat en het sy eie [[Ge'ez-skrif|alfabet]] waarin dié taal se naam as አማርኛ geskryf word. Amharies is nou verwant aan [[Tigrinya]] en Tigre, al drie het uit die antieke taal [[Ge'ez]] ontwikkel.

⚫
[[Lêer:Ethiopian Air aircraft showing Ethiopic script.jpg|duimnael|regs|Amhariese skrif op 'n Ethiopiese straler: dit lees "Ethiopia's": {{lang|am|የኢትዮጵያ}} ''ye-Ītyōṗṗyā''.]]
⚫
[[Lêer:Amharic Coca Cola bottle.jpg|duimnael|regs|'n [[Coca-Cola]]-bottel in Amharies beskryf. Dit lees '''ኮካ-ኮላ''' (''koka-kola'').]]


== Amhariese alfabet ==
⚫
[[Lêer:Ethiopian Air aircraft showing Ethiopic script.jpg|duimnael|regs|Amhariese skrif op 'n Ethiopiese straler: dit lees "Ethiopia's": {{lang|am|የኢትዮጵያ}} ''ye-Ītyōṗṗyā'']]
⚫
[[Lêer:Amharic Coca Cola bottle.jpg|duimnael|regs|'n [[Coca-Cola]]-bottel in Amharies beskryf. Dit lees '''ኮካ-ኮላ''' (''koka-kola'')]]
{| class="wikitable" lang="am"
{| class="wikitable" lang="am"
|+ {{nowrap|Tabel van Amhariese lettergrepe<ref>{{en}} {{cite book| chapter=Ethiopic Writing| title=The World's Writing Systems| year=1996| editor1-last=Daniels | editor1-first=Peter T.| editor2-last=Bright | editor2-first=William| publisher=Oxford University Press, Inc| isbn=978-0-19-507993-7| page=573}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://keyboards.ethiopic.org/specification/GFF-MnemonicEthiopicKeyboardSpecification.pdf |title=Principles and Specification for Mnemonic Ethiopic Keyboards |accessdate=25 Maart 2016}}</ref>}}
|+ {{nowrap|Tabel van Amhariese lettergrepe<ref>
⚫
!
{{cite book
| chapter=Ethiopic Writing
| title=The World's Writing Systems
| year=1996
| editor1-last=Daniels | editor1-first=Peter T.
| editor2-last=Bright | editor2-first=William
| publisher=Oxford University Press, Inc
| isbn=978-0-19-507993-7
| page=573}}</ref><ref>
{{cite web
|url=http://keyboards.ethiopic.org/specification/GFF-MnemonicEthiopicKeyboardSpecification.pdf
|title=Principles and Specification for Mnemonic Ethiopic Keyboards
|accessdate=25 Maart 2016}}</ref><!-- end "nowrap" -->}}
⚫
!
! '''[ə]'''
! '''[ə]'''
! '''u'''
! '''u'''
Lyn 138: Lyn 128:


== Eksterne skakels ==
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|Amharic language}}
{{Interwiki|kode=am}}
{{Interwiki|kode=am}}
{{CommonsKategorie-inlyn|Amharic language}}
{{Wikt-inlyn|Amharies}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Amharic-language|title=Amharic language|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=9 September 2018}}
* {{Wikt-inlyn|Amharies}}
* [http://www.sprachprofi.de.vu/english/amh.htm Lys van aanlyn-hulpmiddels vir leerders]
* [http://www.sprachprofi.de.vu/english/amh.htm Lys van aanlyn-hulpmiddels vir leerders]
* [ftp://ftp.ethiopic.org/pub/fonts/TrueType/gfzemenu.ttf TrueType-lettertipes vir Amharies]
* [ftp://ftp.ethiopic.org/pub/fonts/TrueType/gfzemenu.ttf TrueType-lettertipes vir Amharies]
* [http://www.ethiozena.net/ Ethiopean News Headlines - in Amharies]
* [http://www.ethiozena.net/ Ethiopean News Headlines – in Amharies]


{{Taalsaadjie}}
{{Taalsaadjie}}

Wysiging soos op 19:00, 9 September 2018

Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Amhare.
Amharies
አማርኛ, Amarɨñña 
Uitspraak: [amarɨɲːa]
Gepraat in: Vlag van Ethiopië Ethiopië
Vlag van Eritrea Eritrea
Vlag van Israel Israel 
Gebied: Horing van Afrika
Totale sprekers: 22 miljoen (moedertaal)
4 miljoen (tweede taal)[1]
Taalfamilie: Afro-Asiaties
 Semities
  Suid-Semities
   Ethiopies-Semities
    Amharies 
Skrifstelsel: Ge'ez-skrif abugida 
Amptelike status
Amptelike taal in: Vlag van Ethiopië Ethiopië
Gereguleer deur: geen
Taalkodes
ISO 639-1: am
ISO 639-2: amh
ISO 639-3: amh
Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat.
Ligging van Amhara in Ethiopië, een van nege etniese streke

Amharies (አማርኛ Amarəñña, [amarɨɲːa], luister (hulp·inligting)) is na Arabies die belangrikste Semitiese taal wat deur sowat 22 miljoen mense gepraat word. Dit vorm die ampstaal en omgangstaal van Ethiopië, terwyl Oromo die mees gesproke taal is. Daar is ook Amharies-sprekende minderhede in Eritrea en Israel. Amharies word deur die Amhare gepraat en het sy eie alfabet waarin dié taal se naam as አማርኛ geskryf word. Amharies is nou verwant aan Tigrinya en Tigre, al drie het uit die antieke taal Ge'ez ontwikkel.

Amhariese alfabet

Amhariese skrif op 'n Ethiopiese straler: dit lees "Ethiopia's": የኢትዮጵያ ye-Ītyōṗṗyā
'n Coca-Cola-bottel in Amharies beskryf. Dit lees ኮካ-ኮላ (koka-kola)
Tabel van Amhariese lettergrepe[2][3]
[ə] u i a e [ɨ] o
p ፐ ፑ ፒ ፓ ፔ ፕ ፖ
t ተ ቱ ቲ ታ ቴ ት ቶ
tʃ ቸ ቹ ቺ ቻ ቼ ች ቾ
k ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ
x ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ
b በ ቡ ቢ ባ ቤ ብ ቦ
d ደ ዱ ዲ ዳ ዴ ድ ዶ
dʒ ጀ ጁ ጂ ጃ ጄ ጅ ጆ
g ገ ጉ ጊ ጋ ጌ ግ ጎ
p’ ጰ ጱ ጲ ጳ ጴ ጵ ጶ
t’ ጠ ጡ ጢ ጣ ጤ ጥ ጦ
tʃ’ ጨ ጩ ጪ ጫ ጬ ጭ ጮ
k’ ቀ ቁ ቂ ቃ ቄ ቅ ቆ
ʔ አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ
s’ ጸ ጹ ጺ ጻ ጼ ጽ ጾ
f ፈ ፉ ፊ ፋ ፌ ፍ ፎ
s ሰ ሱ ሲ ሳ ሴ ስ ሶ
ʃ ሸ ሹ ሺ ሻ ሼ ሽ ሾ
h ሀ ሁ ሂ ሃ ሄ ህ ሆ
ሐ ሑ ሒ ሓ ሔ ሕ ሖ
z ዘ ዙ ዚ ዛ ዜ ዝ ዞ
ʒ ዠ ዡ ዢ ዣ ዤ ዥ ዦ
m መ ሙ ሚ ማ ሜ ም ሞ
n ነ ኑ ኒ ና ኔ ን ኖ
ɲ ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ
w ወ ዉ ዊ ዋ ዌ ው ዎ
l ለ ሉ ሊ ላ ሌ ል ሎ
j የ ዩ ዪ ያ ዬ ይ ዮ
r ረ ሩ ሪ ራ ሬ ር ሮ

Verwysings

  1. ↑ (en) "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Amharic". Ethnologue. Besoek op 9 September 2018.
  2. ↑ (en) Daniels, Peter T.; Bright, William, reds. (1996). "Ethiopic Writing". The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. p. 573. ISBN 978-0-19-507993-7.
  3. ↑ (en) "Principles and Specification for Mnemonic Ethiopic Keyboards" (PDF). Besoek op 25 Maart 2016.

Eksterne skakels

Wikipedia
Wikipedia
Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Amharies
 Hierdie artikel oor 'n taal, taalgroep of taalfamilie is slegs 'n saadjie. Jy kan help deur dit uit te brei.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Amharies&oldid=1801308"