Pierre Bourdieu

Lêer:Pierre Bourdieu, painted portrait DDC 8931 (cropped).jpg

Pierre Bourdieu

Pierre Bourdieu (Denguin, 1 Augustus 1930 - Parys, 23 Januarie 2002) was 'n Franse sosioloog. In sy eie land was hy 'n leidende linkse intellektueel, maar buite Frankryk was hy hoofsaaklik as sosiale wetenskaplike bekend. Weens sy magnum opus La distinction van 1979 word hy beskou as een van die groot sosioloë van die twintigste eeu.

Lewensloop

Bourdieu is gebore as die seun van 'n posman in 'n boerderygemeenskap aan die rand van die Pireneë. Hy studeer in filosofie aan die Ecole-normale supérieure in Parys en het daarna gedoseer aan die universiteit van Algiers. In Algerië, waar hy ook as soldaat gedien het, het hy in die vyftigerjare sy eerste sosiologiese studie gedoen, die wetenskap waarna hy hom "bekeer" het. Hy het onder andere die ontworteling van die Algeriërs deur die Franse kolonialisme en die Islam ondersoek.

In 1968 stig hy die ondersoeksinstituut Centre de Sociologie Européene en in 1975 stig hy die tydskrif Actes de la recherche en sciences sociales. In 1982 het hy Raymond Aron as professor in die gesogte Collège de France geslaag. Hy was nog altyd in die eerste plek betrokke by sosiale ongelykheid, wat waarskynlik te danke is aan sy eie lae afkoms. Benewens die feit dat hy sosioloog geword het, het hy al hoe meer 'n politieke aktivis geword. Hy het teen moderne sosiale demokrate soos Jospin en Blair gedraai, wat in die 1980's en 1990's toenemend neoliberaal geword het. Hierteenoor het hy in Frankryk grootgeword tot net so bekende intellektuele soos byvoorbeeld Jean-Paul Sartre, Michel Foucault of Jacques Derrida geword.

Toe hy ook op 23 Januarie 2002 onverwags aan kanker gesterf het, was hy 71 - die koerant Le Monde en talle televisienuusverslae het hieroor berig. Hy is begrawe by die beroemde Parys-begraafplaas Père-Lachaise.

Werk

Algemeen

Bourdieu was een van die min groot sosioloë wat teorie en empirisme verbind het. Hy het grootskaalse navorsing gedoen deur beide opnames, in-diepte onderhoude en bronnavorsing en kon die versamelde data gebruik vir nuwe, diepgaande teorieë.

Daarbenewens het hy altyd refleksiwiteit in sosiologie gepropageer. Sosioloë moet altyd bewus wees van hul eie posisie in die navorsingsveld, in die wetenskap en in die samelewing. Hulle moet hulself en sosiale wetenskap op dieselfde manier bestudeer as wat ander doen.

Vir baie was Bourdieu nie 'n maklike skrywer nie. Sy voortdurende drang om alles so akkuraat as moontlik te beskryf deur bysinne en tersydes asook om ook tussen nuanses te onderskei, het soms tot ontoeganklike prosa gelei.

Veld, kapitaal en habitus

Bourdieu het tydens sy studies in aanraking gekom met die eksistensialisme van Sartre. In eksistensialisme het die akteurs 'n groot invloed om hul wêreld te skep. Volgens Bourdieu het Sartre nie voldoende rekening gehou met die beperkings wat die sosiale struktuur op akteurs opgelê het nie. Aanvanklik het hy 'n oplossing gevind in die strukturalisme van Claude Lévi-Strauss, maar uiteindelik was dit net so beperkend vir hom, maar aan die ander kant van die struktuur-agentskapsdebat. Hy het die eksistensialisme van Sartre by subjektivisme ingedeel, wat ook die fenomenologie van Alfred Schütz, die simboliese interaksionisme van Herbert Blumer en die etnometodologie van Harold Garfinkel ingesluit het. Lévi-Strauss het in die kamp van objektivisme geval, met ook die strukturalisme van Ferdinand de Saussure en die strukturele Marxisme.

Om mag en invloed in 'n veld te verkry, het mense kapitaal nodig. Dit behels nie alleen ekonomiese kapitaal soos geld en vaste eiendom nie, maar ook kulturele kapitaal (kennis, vaardighede, opleiding) en sosiale kapitaal (verhoudings, netwerke). Hierdie driedeling is geïnspireer deur Max Weber se teorie. Bourdieu het later ander vorme van kapitaal bygevoeg, soos simboliese kapitaal (grootliks sosiale erkenning) en taalkapitaal (beheer van die taal van die dominante kultuur).

In elke veld ontwikkel mense onbewustelik 'n sekere habitus, 'n volhoubare manier van waarneming, denke en optrede, waarmee mense hulself in die veld kan handhaaf en voortgaan. Mense wat reeds lank in 'n veld was, byvoorbeeld sedert die geboorte, het so 'n voordeel bo nuwelinge, want die habitus is ten volle geïntegreer met hulle. Die habitus word dus gevorm deur die wisselwerking tussen individue, om dan strukturele vorms aan te pak wat hul optrede verder beïnvloed: hier is die sleutel tussen individu en samelewing, tussen mikro en makro.

Bourdieu se idees oor veld en habitus is soortgelyk aan die figuurlike sosiologie van Norbert Elias, wat veral in Amsterdam se sosiologie gevind is. Bourdieu het dit nie net van toepassing gemaak op die samelewing as geheel en die klasstruktuur nie, maar ook op 'n verskeidenheid spesifieke velde, soos die akademiese (Homo academicus, 1984) en die artistieke veld (Les règles de l'art, 1992).

Reproduksieteorie

Uit bogenoemde het Bourdieu afgelei dat die klasstruktuur ditself voortdurend reproduseer. Alhoewel ons in 'n meritokratiese samelewing woon, waar intelligensie en opleiding dus 'n individu se plek in die samelewing moet bepaal, bly dit in werklikheid moeilik om uit die klasstrutuur te beweeg. Aangesien werkers se kinders wat hoër onderwys ontvang, min verstaan van die subtiele gebruike van die hoër kringe en deur hul gebare, hul taalgebruik en so voort vertoon dat hulle nie uit die hoër kringe van kindsbeen kom nie. Dus sal hulle ook nie regtig in hierdie kringe tuishoort nie en sal hulle nooit heeltemal deel sal wees van die boonste laag van die samelewing nie.

Hulle het nie die habitus van die huis af geërf nie. Bourdieu, homself is van die laer middelklas in die provinsie afkomstig, lyk in die eerste opsig die uitsondering van die reël te wees, maar hy het ook nooit deel gevoel van die Paryse akademiese wêreld nie.

Bron

• Hierdie artikel is vertaal vanuit die Nederlandse Wikipedia