Komatiïet

Komatiïet uit Suid-Afrika

Komatiïet is die naam van 'n gesteente wat deur Viljoen en Viljoen in 1969 gedefinieer is vir basaltiese en ultramafiese lawas wat hulle in die groensteengordelnaby die Komatirivier in Suid-Afrika gevind het. In komatiïete word difwels nikkel-kopersulfietafsettings aangetref. Die later chemiese definisie vereis dat hierdie gesteentes <1% natrium/kaliumoksied en <1% TiO₂ bevat.

Komatiïet het 'n uitsonderlik hoë magnesiumoksied-gehalte (MgO> 18-30% volgens massa). Hierdie gehalte in MORB (middeloseaniese rugbasalte) en OIB (oseaniese eilandbasalt) is gewoonlik selgs 10-15%. Hulle smeltpunt verskil daardeur. Vir komatiïet is dit >1600 ^oC en slegs 1250-1350  ^oC vir moderne MORB-lawas. Barbarton se komatiïet is baie oud: omtrent 3,5 miljard jaar. Die komatiïet wat in Munro, Kanada gevind word is effens jonger (2,7 Ga) en dit het minder magnesium. Die komatiïet van die Kolombiaanse eiland Gorgona is Fanerosoïes en het nog minder magnesium. Dit weerspieël die afkoeling van die jong planeet. Gorgona se gesteentes hou verband met die Galapagos-brandpunt en komatiïete word dalk deur opwelling van mantelmateriaal gevorm. Die Barberton-opwelling moet die heetste gewees het en net dié materiaal wat die hoogste smeltpunt het, het gestol. 'n Ander meganisme wat dalk tot die vorming van komatiïete lei is subduksie van tektoniese plate.