Komatiïet: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes)
ai..
Verbeter
Lyn 2: Lyn 2:
'''Komatiïet''' is die naam van 'n gesteente wat deur Viljoen en Viljoen in 1969 gedefinieer is vir basaltiese en ultramafiese [[lawa]]s wat hulle in die [[groensteengordel]] naby die [[Komatirivier]] in Suid-Afrika gevind het. In komatiïete word dikwels nikkel-kopersulfiedafsettings aangetref. Die later chemiese definisie vereis dat hierdie gesteentes <1% [[natrium]]/kaliumoksied en <1% {{chem|Ti|O|2}} bevat.<ref>[https://www.mindat.org/min-48568.html mindat]</ref>
'''Komatiïet''' is die naam van 'n gesteente wat deur Viljoen en Viljoen in 1969 gedefinieer is vir basaltiese en ultramafiese [[lawa]]s wat hulle in die [[groensteengordel]] naby die [[Komatirivier]] in Suid-Afrika gevind het. In komatiïete word dikwels nikkel-kopersulfiedafsettings aangetref. Die later chemiese definisie vereis dat hierdie gesteentes <1% [[natrium]]/kaliumoksied en <1% {{chem|Ti|O|2}} bevat.<ref>[https://www.mindat.org/min-48568.html mindat]</ref>


Komatiïet het 'n uitsonderlik hoë magnesiumoksied-gehalte (MgO> 18-30% volgens massa). Hierdie gehalte in ''MORB'' (middeloseaniese rugbasalte) en ''OIB'' (oseaniese eilandbasalt) is gewoonlik slegs 10-15%. Hulle smeltpunt verskil daardeur. Vir komatiïet is dit >1600&nbsp;<sup>o</sup>C en slegs 1250–1350 &nbsp;<sup>o</sup>C vir moderne MORB-lawas. [[Barberton]] se komatiïet is baie oud: omtrent 3,5 miljard jaar. Die komatiïet wat in Munro, [[Kanada]] gevind word is effens jonger (2,7 Ga) en dit het minder [[magnesium]]. Die komatiïet van die Kolombiaanse eiland Gorgona is [[Fanerosoïkum|Fanerosoïes]] en het nog minder magnesium. Dit weerspieël die afkoeling van die jong planeet.<ref name="Foulger">Plates, Plumes, and Paradigms, Issue 388 {{Outeur|Gillian R. Foulger}} Geological Society of America, 2005, ISBN 0-8137-2388-4, ISBN 978-0-8137-2388-4</ref> Gorgona se gesteentes hou verband met die Galapagos-[[vulkaan|brandpunt]] en komatiïete word dalk deur opwelling van mantelmateriaal gevorm. Die Barberton-opwelling moet die warmste gewees het en net dié materiaal wat die hoogste smeltpunt het, het gestol. 'n Ander meganisme wat dalk tot die vorming van komatiïete lei is subduksie van [[plaattektoniek|tektoniese plate]].
Komatiïet het 'n uitsonderlik hoë magnesiumoksied-gehalte (MgO> 18-30% volgens massa). Hierdie gehalte in ''MORB'' (middeloseaniese rugbasalte) en ''OIB'' (oseaniese eilandbasalt) is gewoonlik slegs 10-15%. Hulle smeltpunt verskil daardeur. Vir komatiïet is dit >1600&nbsp;<sup>o</sup>C en slegs 1250–1350 &nbsp;<sup>o</sup>C vir moderne MORB-lawas. [[Barberton]] se komatiïet is baie oud: omtrent 3,5 miljard jaar. Die komatiïet wat in Munro, [[Kanada]] gevind word is effens jonger (2,7 Ga) en dit het minder [[magnesium]]. Die komatiïet van die [[Colombia|Colombiaanse]] eiland Gorgona is [[Fanerosoïkum|Fanerosoïes]] en het nog minder magnesium. Dit weerspieël die afkoeling van die jong planeet.<ref name="Foulger">Plates, Plumes, and Paradigms, Issue 388 {{Outeur|Gillian R. Foulger}} Geological Society of America, 2005, ISBN 0-8137-2388-4, ISBN 978-0-8137-2388-4</ref> Gorgona se gesteentes hou verband met die Galapagos-[[vulkaan|brandpunt]] en komatiïete word dalk deur opwelling van mantelmateriaal gevorm. Die Barberton-opwelling moet die warmste gewees het en net dié materiaal wat die hoogste smeltpunt het, het gestol. 'n Ander meganisme wat dalk tot die vorming van komatiïete lei is subduksie van [[plaattektoniek|tektoniese plate]].


== Verwysings ==
== Verwysings ==

Wysiging soos op 20:19, 7 Oktober 2018

Komatiïet uit Suid-Afrika

Komatiïet is die naam van 'n gesteente wat deur Viljoen en Viljoen in 1969 gedefinieer is vir basaltiese en ultramafiese lawas wat hulle in die groensteengordel naby die Komatirivier in Suid-Afrika gevind het. In komatiïete word dikwels nikkel-kopersulfiedafsettings aangetref. Die later chemiese definisie vereis dat hierdie gesteentes <1% natrium/kaliumoksied en <1% TiO2 bevat.[1]

Komatiïet het 'n uitsonderlik hoë magnesiumoksied-gehalte (MgO> 18-30% volgens massa). Hierdie gehalte in MORB (middeloseaniese rugbasalte) en OIB (oseaniese eilandbasalt) is gewoonlik slegs 10-15%. Hulle smeltpunt verskil daardeur. Vir komatiïet is dit >1600 oC en slegs 1250–1350  oC vir moderne MORB-lawas. Barberton se komatiïet is baie oud: omtrent 3,5 miljard jaar. Die komatiïet wat in Munro, Kanada gevind word is effens jonger (2,7 Ga) en dit het minder magnesium. Die komatiïet van die Colombiaanse eiland Gorgona is Fanerosoïes en het nog minder magnesium. Dit weerspieël die afkoeling van die jong planeet.[2] Gorgona se gesteentes hou verband met die Galapagos-brandpunt en komatiïete word dalk deur opwelling van mantelmateriaal gevorm. Die Barberton-opwelling moet die warmste gewees het en net dié materiaal wat die hoogste smeltpunt het, het gestol. 'n Ander meganisme wat dalk tot die vorming van komatiïete lei is subduksie van tektoniese plate.

Verwysings

  1. mindat
  2. Plates, Plumes, and Paradigms, Issue 388 Gillian R. Foulger Geological Society of America, 2005, ISBN 0-8137-2388-4, ISBN 978-0-8137-2388-4