Ganumedes (maan): Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Verbeter, besig
Uitgebrei, besig
Lyn 46: Lyn 46:
[[Lêer:Galilean moon Laplace resonance animation.gif|thumb|left|200px|Die [[baanresonansie]] van Ganymedes, Europa en Io.]]
[[Lêer:Galilean moon Laplace resonance animation.gif|thumb|left|200px|Die [[baanresonansie]] van Ganymedes, Europa en Io.]]


'''Ganymedes''' (gan'-ə-meed-əs; [[Grieks]]: ''Γανυμήδης''; ook '''Jupiter III''') is die grootste [[Natuurlike satelliet|maan]] van die [[planeet]] [[Jupiter]] en die grootste maan in die [[Sonnestelsel]]. Dit is groter as die planeet [[Mercurius]], maar sy massa is net 50% van dié van Mercurius. Ganymedes is die enigste maan wat sonder 'n [[teleskoop]] sigbaar is, maar net in baie goeie en donker situasies.
'''Ganymedes''' (gan'-ə-meed-əs; [[Grieks]]: ''Γανυμήδης''; ook '''Jupiter III''') is die grootste [[Natuurlike satelliet|maan]] van die [[planeet]] [[Jupiter]], asook die grootste maan en negende grootste voorwerp in die [[Sonnestelsel]]. Met ’n deursnee van 5 268 km is dit groter as [[Mercurius]], maar sy massa is net 50% van dié van Mercurius. Ganymedes is die enigste maan wat sonder 'n [[teleskoop]] sigbaar is, maar net in baie goeie en donker situasies.


Ganymedes het ’n metaalkern en is die enigste maan in die Sonnestelsel wat sover bekend ’n [[magneetveld]] het. Dit is die derde van die [[mane van Galilei]], die eerste groep voorwerpe wat om ’n ander planeet wentel wat ontdek is. Dit is die sewende maan van Jupiter af.<ref name="Bland2007">{{cite journal |last=Bland |first= |last2=Showman |first2=A.P. |last3=Tobie |first3=G. |title=Ganymede's orbital and thermal evolution and its effect on magnetic field generation |journal=Lunar and Planetary Society Conference |date=Maart 2007 |volume=38 |page=2020 |url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2007/pdf/2020.pdf |format=PDF |bibcode=2007LPI....38.2020B }}</ref> Dit wentel rofweg elke sewe dae om Jupiter en is respektiewelik in ’n 1:2:4-[[baanresonansie]] met die mane [[Europa (maan)|Europa]] en [[Io (maan)|Io]].
Dis moontlik dat Ganymedes in [[364 v.C.]] deur die [[China|Chinese]] sterrekundige Gan De ontdek is. [[Galileo Galilei]] kry egter gewoonlik die eer daarvoor; die sterrekundige het die maan se bestaan op [[7 Januarie]] [[1610]] geregistreer, saam met die drie ander [[mane van Galilei]], [[Callisto (maan)|Callisto]], [[Europa (maan)|Europa]] en [[Io (maan)|Io]]. Ganymedes is die enigste maan van Jupiter wat 'n manlike naam het. Dit is genoem na [[Ganymedes (mitologie)|Ganymedes]], 'n goddelike held en [[Troje|Trojaanse]] prins, seun van Tros van Dardanië en Callirrhoe, en 'n geliefde van [[Zeus]] in die [[Griekse mitologie]].

Dis moontlik dat Ganymedes in [[364 v.C.]] deur die [[China|Chinese]] sterrekundige Gan De ontdek is. [[Galileo Galilei]] kry egter gewoonlik die eer daarvoor; die sterrekundige het die maan se bestaan op [[7 Januarie]] [[1610]] geregistreer, saam met die drie ander mane van Galilei, [[Callisto (maan)|Callisto]], Europa en Io. Ganymedes is die enigste maan van Jupiter wat 'n manlike naam het. Dit is genoem na [[Ganymedes (mitologie)|Ganymedes]], ’n goddelike held en [[Troje|Trojaanse]] prins, seun van Tros van Dardanië en Callirrhoe, en ’n geliefde van [[Zeus]] in die [[Griekse mitologie]].


== Verwysings ==
== Verwysings ==

Wysiging soos op 19:38, 17 Oktober 2018

Ganymedes   
Ganymedes
Ganymedes, soos waargeneem deur die Galileo-wenteltuig op 26 Junie 1996.
Ontdekking
Ontdek deur Galileo Galilei
Datum 7 Januarie 1610[1][2][3]
Alternatiewe nameJupiter III
Wentelbaaneienskappe
Periapside 1 069 200 km[b]
Apoapside 1 071 600 km[a]
Halwe lengteas 1 070 400 km[4]
Wentelperiode 7,15455296 dae[4]
Gem. omwentelingspoed 10,880 km/s
Baanhelling 0,20° (tot Jupiter se ewenaar)[4]
Satelliet van Jupiter
Fisiese eienskappe
Gem. radius 2634,1 ± 0,3 km
(0,413 aardradiusse)[5]
Oppervlakte 87,0 miljoen km2
(0,171 aardes)[c]
Volume 7,610 km3
(0,0704 aardvolumes)[d]
Massa 1,481923 kg
(0,025 aardmassas)[5]
Gem. digtheid 1,936 g/cm3[5]
Oppervlak-
aantrekkingskrag
1,428 m/s2 (0,146 g)[e]
Ontsnapping-
snelheid
2,741 km/s[f]
Rotasieperiode sinchronies
Ashelling 0-0,33°[6]
0,43 ± 0,02[7]
Oppervlak-temp.
   Kelvin
mingem.maks
70[8]110[8]152[9]
Skynmagnitude 4,61 (opposisie)[7]
4,38 (in 1951)[10]
Atmosfeer
Oppervlakdruk Tekens
Samestelling Suurstof (100 %)[11]
Die baanresonansie van Ganymedes, Europa en Io.

Ganymedes (gan'-ə-meed-əs; Grieks: Γανυμήδης; ook Jupiter III) is die grootste maan van die planeet Jupiter, asook die grootste maan en negende grootste voorwerp in die Sonnestelsel. Met ’n deursnee van 5 268 km is dit groter as Mercurius, maar sy massa is net 50% van dié van Mercurius. Ganymedes is die enigste maan wat sonder 'n teleskoop sigbaar is, maar net in baie goeie en donker situasies.

Ganymedes het ’n metaalkern en is die enigste maan in die Sonnestelsel wat sover bekend ’n magneetveld het. Dit is die derde van die mane van Galilei, die eerste groep voorwerpe wat om ’n ander planeet wentel wat ontdek is. Dit is die sewende maan van Jupiter af.[12] Dit wentel rofweg elke sewe dae om Jupiter en is respektiewelik in ’n 1:2:4-baanresonansie met die mane Europa en Io.

Dis moontlik dat Ganymedes in 364 v.C. deur die Chinese sterrekundige Gan De ontdek is. Galileo Galilei kry egter gewoonlik die eer daarvoor; die sterrekundige het die maan se bestaan op 7 Januarie 1610 geregistreer, saam met die drie ander mane van Galilei, Callisto, Europa en Io. Ganymedes is die enigste maan van Jupiter wat 'n manlike naam het. Dit is genoem na Ganymedes, ’n goddelike held en Trojaanse prins, seun van Tros van Dardanië en Callirrhoe, en ’n geliefde van Zeus in die Griekse mitologie.

Verwysings

  1. Galilei, Galileo (1610). "Sidereus Nuncius" (PDF). University of Oklahoma History of Science. Besoek op 13 Januarie 2010.
  2. Wright, Ernie. "Galileo's First Observations of Jupiter" (PDF). University of Oklahoma History of Science. Besoek op 13 Januarie 2010.
  3. "NASA: Ganymede". Solarsystem.nasa.gov. 29 September 2009. Besoek op 8 Maart 2010.
  4. 4,0 4,1 4,2 "Planetary Satellite Mean Orbital Parameters". Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology.
  5. 5,0 5,1 5,2 Showman, Adam P. (1999). "The Galilean Satellites" (PDF). Science. 286 (5437): 77–84. doi:10.1126/science.286.5437.77. PMID 10506564. {{cite journal}}: Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)
  6. Bills, Bruce G. (2005). "Free and forced obliquities of the Galilean satellites of Jupiter". Icarus. 175 (1): 233–247. Bibcode:2005Icar..175..233B. doi:10.1016/j.icarus.2004.10.028.
  7. 7,0 7,1 Yeomans, Donald K. (13 Julie 2006). "Planetary Satellite Physical Parameters". JPL Solar System Dynamics. Besoek op 5 November 2007.
  8. 8,0 8,1 Delitsky, Mona L. (1998). "Ice chemistry of Galilean satellites" (PDF). J.of Geophys. Res. 103 (E13): 31, 391–31, 403. Bibcode:1998JGR...10331391D. doi:10.1029/1998JE900020. {{cite journal}}: Onbekende parameter |coauthors= geïgnoreer (hulp)
  9. Orton, G.S.; Spencer, G.R.; et al. (1996). "Galileo Photopolarimeter-radiometer observations of Jupiter and the Galilean Satellites". Science. 274 (5286): 389–391. Bibcode:1996Sci...274..389O. doi:10.1126/science.274.5286.389.
  10. Yeomans and Chamberlin. "Horizon Online Ephemeris System for Ganymede (Major Body 503)". California Institute of Technology, Jet Propulsion Laboratory. Besoek op 14 April 2010. (4,38 op 3 Oktober 1951)
  11. Hall, D.T.; Feldman, P.D.; et al. (1998). "The Far-Ultraviolet Oxygen Airglow of Europa and Ganymede". The Astrophysical Journal. 499 (1): 475–481. Bibcode:1998ApJ...499..475H. doi:10.1086/305604.
  12. Bland; Showman, A.P.; Tobie, G. (Maart 2007). "Ganymede's orbital and thermal evolution and its effect on magnetic field generation" (PDF). Lunar and Planetary Society Conference. 38: 2020. Bibcode:2007LPI....38.2020B.

Eksterne skakels