Bosnië en Herzegowina: Verskil tussen weergawes

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Content deleted Content added
Bygewerk
Lyn 19: Lyn 19:
|longEW = O
|longEW = O
|grootste_stad = [[Sarajevo]]<ref name=Constitution>{{en}} [http://www.ccbh.ba/public/down/USTAV_BOSNE_I_HERCEGOVINE_engl.pdf Constitution of Bosnia and Herzegovina]</ref>
|grootste_stad = [[Sarajevo]]<ref name=Constitution>{{en}} [http://www.ccbh.ba/public/down/USTAV_BOSNE_I_HERCEGOVINE_engl.pdf Constitution of Bosnia and Herzegovina]</ref>
|regeringsvorm = Federale parlementêre<br />[[republiek]]
|regeringsvorm = Federale parlementêre<br />grondwetlike [[republiek]]
|leiertitels = <br />• Hoë verteenwoordiger<br />• Voorsitter van die<br />Presidentskap<br />• Lede van die<br />Presidentskap<br />• Voorsitter van die<br />Raad van Ministers
|leiertitels = <br />• Hoë verteenwoordiger<br />• Voorsitter van die<br />Presidentskap<br />• Lede van die<br />Presidentskap<br />• Voorsitter van die<br />Raad van Ministers
|leiername = [[Valentin Inzko]]<br /><br />[[Mladen Ivanić]]<br />[[Dragan Čović]]<br />[[Bakir Izetbegović]]<br /><br />[[Vjekoslav Bevanda]]
|leiername = [[Valentin Inzko]]<br /><br />[[Milorad Dodik]]<br />[[Šefik Džaferović]]<br />[[Željko Komšić]]<br /><br />[[Denis Zvizdić]]
|oppervlak_rang = 127<sup>ste</sup>
|oppervlak_rang = 125<sup>ste</sup>
|oppervlak_grootte =
|oppervlak_grootte =
|oppervlak = 51&nbsp;197
|oppervlak = 51&nbsp;129
|oppervlakmi² = 19&nbsp;741
|oppervlakmi² = 19&nbsp;741
|persent_water = 0,8
|persent_water = 1,4
|bevolking_skatting =
|bevolking_skatting =
|bevolking_skatting_jaar =
|bevolking_skatting_jaar =
|bevolking_rang =
|bevolking_rang =
|bevolking_sensus = 3&nbsp;871&nbsp;643<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bk.html |title=The World Factbook |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |date= |accessdate=5 Desember 2014}}</ref>
|bevolking_sensus = 3&nbsp;511&nbsp;372<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.bhas.ba/tematskibilteni/DEM_00_2016_TB_0_BS.pdf|title=Demography 2016 |accessdate=21 November 2018}}</ref>
|bevolking_sensus_jaar = 2014
|bevolking_sensus_jaar = 2016
|bevolkingsdigtheid =
|bevolkingsdigtheid = 69
|bevolkingsdigtheidmi² =
|bevolkingsdigtheidmi² = 178,7
|bevolkingsdigtheidrang =
|bevolkingsdigtheidrang =
|BBP_PPP = $33,251&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=64&pr.y=13&sy=2009&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=963&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Bosnië en Herzegowina |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=5 Desember 2014}}</ref>
|BBP_PPP = $47,097&nbsp;miljard<ref name=imf2>{{en}} {{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=17&pr1.y=4&c=963&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Bosnia and Herzegovina |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |accessdate=21 November 2018}}</ref>
|BBP_PPP_rang =
|BBP_PPP_rang =
|BBP_PPP_jaar = 2014
|BBP_PPP_jaar = 2018
|BBP_PPP_per_kapita = $8&nbsp;590<ref name="imf2" />
|BBP_PPP_per_kapita = $12&nbsp;724<ref name="imf2" />
|BBP_PPP_per_kapita_rang =
|BBP_PPP_per_kapita_rang =
|BBP = $19,122&nbsp;miljard<ref name="imf2" />
|BBP = $20,340&nbsp;miljard<ref name="imf2" />
|BBP_rang =
|BBP_rang =
|BBP_jaar = 2014
|BBP_jaar = 2018
|BBP_per_kapita = $4&nbsp;940<ref name="imf2" />
|BBP_per_kapita = $5&nbsp;806<ref name="imf2" />
|BBP_per_kapita_rang =
|BBP_per_kapita_rang =
|onafhanklikheidstipe = • Eerste verwysing<br />• Banat Bosnië<br />• Koninkryk Bosnië<br />• Verowering deur die<br />[[Ottomaanse Ryk]]<br />• Bosniese opstand<br />• Jurisdiksie oorgedra<br />aan [[Oostenryk-Hongarye]]<br />• Anneksasie deur<br />Oostenryk-Hongarye<br />• Afskeiding van<br />Oostenryk-Hongarye<br />• Stigting van<br />[[Joego-Slawië]]<br />• Nasionale Dag<br />• Onafhanklikheid van<br />Joego-Slawië<br />• Waargeneem<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidstipe =
|onafhanklikheidsgebeure =
|onafhanklikheidsgebeure = • Eerste verwysing<br />• Banat van Bosnië<br />• Koninkryk van Bosnië<br />• Verowering deur die<br />[[Ottomaanse Ryk]]<br />• Bosniese opstand<br />• Jurisdiksie oorgedra<br />aan [[Oostenryk-Hongarye]]<br />• Anneksasie deur<br />Oostenryk-Hongarye<br />• Nasionale Dag<br />• Onafhanklikheid van<br />[[Joego-Slawië]]<br />• Waargeneem
|onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[753]]<br />[[1154]]<br />[[1377]]<br /><br />[[1463]]<br />[[1831]]<br /><br />[[1878]]<br /><br />[[1908]]<br />[[25 November]] [[1943]]<br /><br />[[1 Maart]] [[1992]]<br />[[6 April]] [[1992]]
|onafhanklikheidsdatums = <br />[[753]]<br />[[1154]]<br />[[1377]]<br /><br />[[1463]]<br />[[1831]]<br /><br />[[1878]]<br /><br />[[1908]]<br /><br />[[29 Oktober]] [[1918]]<br /><br />[[4 Desember]] [[1918]]<br />[[25 November]] [[1943]]<br /><br />[[1 Maart]] [[1992]]<br />[[6 April]] [[1992]]<br />[[14 Desember]] [[1995]]
|MOI = {{bestendig}} 0,731<ref name="HDI">{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf |title=Human Development Report 2011 |year=2011 |publisher=[[Verenigde Nasies]] |accessdate=5 Desember 2014}}</ref>
|MOI = {{wins}} 0,768<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf |title=2018 Human Development Report |date=2018 |accessdate=21 November 2018 |publisher=United Nations Development Programme }}</ref>
|MOI_rang = 86<sup>ste</sup>
|MOI_rang = 77<sup>ste</sup>
|MOI_jaar = 2013
|MOI_jaar = 2017
|MOI_kategorie = {{kleur|#090|hoog}}
|MOI_kategorie = {{kleur|#090|hoog}}
|Gini = 36,2<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html |title=Distribution of family income – Gini index |work=The World Factbook |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |accessdate=5 Desember 2014}}</ref>
|Gini = 32,7<ref>{{en}} {{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=BA |title=Gini Index |publisher=[[Wêreldbank]] |accessdate=21 November 2018 }}</ref>
|Gini_rang =
|Gini_rang =
|Gini_jaar = 2013
|Gini_jaar = 2015
|Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}}
|Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}}
|geldeenheid = [[Inwisselbare mark|Mark]]
|geldeenheid = [[Inwisselbare mark|Mark]]
Lyn 68: Lyn 68:
}}
}}


'''Bosnië en Herzegowina''' is 'n land in die suidooste van [[Europa]]. In 2014 het die land 'n bevolking van 3&nbsp;871&nbsp;643 gehad, en die hoofstad, [[Sarajevo]], het 'n bevolking van 369&nbsp;534 gehad.
'''Bosnië en Herzegowina''' ([[Bosnies]] en [[Serwies]]: ''Bosna i Hercegovina (BiH)'' / Боснa и Херцеговина (БиХ), [[Kroaties]]: ''Bosna i Hercegovina (BiH)'', [bôsna i xěrtseɡoʋina]) is 'n land in die suidooste van [[Europa]]. In 2016 het die land 'n bevolking van 3&nbsp;511&nbsp;372 gehad, en die hoofstad, [[Sarajevo]], het 'n bevolking van 369&nbsp;534 gehad.


[[Lêer:Satellite image of Bosnia and Herzegovina in December 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Bosnië en Herzegowina in Desember 2002]]
[[Lêer:Map Bih entities.png|duimnael|links|Kaart van Bosnië en Herzegowina]]
[[Lêer:Map Bih entities.png|duimnael|links|Kaart van Bosnië en Herzegowina]]
[[Lêer:Bosnia and Herzegovina topographic map.svg|duimnael|links|Topografiese kaart van Bosnië en Herzegowina]]
Vandag handhaaf die land 'n hoë geletterdheid, hoë lewensverwagting en hoë onderwysvlakke en is een van die lande wat die meeste besoek word in die streek. Daar word geprojekteer dat dit die derde grootste toerismegroeikoers in die wêreld tussen 1995 en 2020 sal hê. Bosnië en Herzegowina is op streeksvlak sowel as internasionaal bekend vir sy natuurlike skoonheid en kulturele erfenis, oorgeërf van ses historiese beskawings. Dit is beroemd vir sy kookkuns, wintersport, eklektiese en unieke musiek, argitektuur en sy feeste, waarvan sommige die grootste en mees prominente van hul soort in suidoostelike Europa is. Die land is die tuiste van drie etniese groepe, of amptelik, samestellende mense, 'n term wat uniek aan Bosnië en Herzegowina is. [[Bosniake]] is die grootste groep van die drie, met [[Serwiërs]] tweede en derde [[Kroate]]. Ongeag van etnisiteit, word enige burger van Bosnië en Herzegowina steeds as 'n Bosniër geïdentifiseer.
Vandag handhaaf die land 'n hoë [[geletterdheid]], hoë lewensverwagting en hoë [[onderwys]]vlakke en is een van die lande wat die meeste besoek word in die streek. Daar word geprojekteer dat dit die derde grootste [[toerisme]]groeikoers in die wêreld tussen 1995 en 2020 sal hê. Bosnië en Herzegowina is op streeksvlak sowel as internasionaal bekend vir sy natuurlike skoonheid en kulturele erfenis, oorgeërf van ses historiese beskawings. Dit is beroemd vir sy [[kookkuns]], wintersport, eklektiese en unieke [[musiek]], [[argitektuur]] en sy feeste, waarvan sommige die grootste en mees prominente van hul soort in suidoostelike Europa is. Die land is die tuiste van drie etniese groepe, of amptelik, samestellende mense, 'n term wat uniek aan Bosnië en Herzegowina is. [[Bosniake]] is die grootste groep van die drie, met [[Serwiërs]] tweede en derde [[Kroate]]. Ongeag van etnisiteit word enige burger van Bosnië en Herzegowina steeds as 'n Bosniër geïdentifiseer. Van die belangrikste [[godsdiens]]te is [[Soenni]]-[[Islam]], [[Serwies-Ortodokse Kerk]] en [[Rooms-Katolieke Kerk]]. Saam met [[Albanië]] en [[Kosovo]] is Bosnië en Herzegowina een van min Europese lande waar Moslems 'n bevolkingsmeerderheid vorm.


== Geografie ==
== Geografie ==
Bosnië-Herzegowina lê in die weste van die [[Balkan]]skiereiland en bestaan hoofsaaklik uit berge en valleie. Oos lê [[Serwië]], suid-oos [[Montenegro]] en wes en noord is [[Kroasië]]. Dit is so te sê landgebonde, behalwe ’n gangetjie by [[Neum]] wat dit met die [[Adriatiese See]] verbind.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref>
Bosnië-Herzegowina lê in die weste van die [[Balkan]]skiereiland en bestaan hoofsaaklik uit berge en valleie. Oos lê [[Serwië]], suidoos [[Montenegro]] en wes en noord is [[Kroasië]]. Dit is so te sê [[Landingeslote land|landgebonde]], behalwe ’n gangetjie by [[Neum]] wat dit met die [[Adriatiese See]] verbind.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref>


== Geskiedenis ==
== Geskiedenis ==
Sarajevo, die destydse hoofstad van die deelrepubliek Sosialistiese Republiek Bosnië en Herzegowina, het in 1984 die [[Olimpiese Winterspele 1984|XIVde Olimpiese Winterspele]] aangebied.
Die land was tot 1991 deel van [[Joego-Slawië]]. In 1992 verklaar hy hom onafhanklik, maar word deur die Serwiese leër onder generaal Ratko Mladić binnegeval in ’n poging om die gebied van Kroasiërs en Moslems te suiwer. ’n Bloedige volksmoord, sistematiese verkragting en die uitgerekte beleg van [[Sarajevo]] volg. In 1995 word vrede uiteindelik in Dayton, [[Ohio]], gesluit. Twee substate word geskep, ’n Bosnies-Serwiese republiek en ’n Moslem-Kroatiese federasie, onder 'n nasionale president verenig.<ref name="HAT Taal-en-feitegids" />

Die land was van 1918 tot 1991 deel van [[Joego-Slawië]]. In 1992 verklaar hy hom onafhanklik, maar word deur die Serwiese leër onder generaal Ratko Mladić binnegeval in ’n poging om die gebied van [[Kroate]] en [[Moslem]]s te suiwer. ’n Bloedige [[volksmoord]], sistematiese verkragting en die uitgerekte beleg van [[Sarajevo]] volg. In 1995 word vrede uiteindelik in Dayton, [[Ohio]], gesluit. Twee substate word geskep, ’n Bosnies-Serwiese republiek en ’n Moslem-Kroatiese federasie, onder 'n nasionale president verenig.<ref name="HAT Taal-en-feitegids" />


== Verwysings ==
== Verwysings ==
Lyn 85: Lyn 89:
{{CommonsKategorie-inlyn|Bosnia and Herzegovina}}
{{CommonsKategorie-inlyn|Bosnia and Herzegovina}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Bosnia_and_Herzegovina|Bosnië en Herzegowina}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Bosnia_and_Herzegovina|Bosnië en Herzegowina}}

{{Saadjie}}
{{Lande van Europa}}
{{Lande van Europa}}
{{SEVA}}
{{SEVA}}

Wysiging soos op 19:00, 21 November 2018

Bosna i Hercegovina
Босна и Херцеговина
Bosnië en Herzegowina
Vlag van Bosnië en Herzegowina Wapen van Bosnië en Herzegowina
Vlag Wapen
Volkslied: Državna himna Bosne i Hercegovine
("Volkslied van Bosnië en Herzegowina")
Ligging van Bosnië en Herzegowina
Hoofstad Sarajevo

43°52′N 18°25′O / 43.867°N 18.417°O / 43.867; 18.417

Grootste stad Sarajevo[1]
Amptelike tale Bosnies, Kroaties en Serwies[2]
Regering

• Hoë verteenwoordiger
• Voorsitter van die
Presidentskap
• Lede van die
Presidentskap
• Voorsitter van die
Raad van Ministers
Federale parlementêre
grondwetlike republiek
Valentin Inzko

Milorad Dodik
Šefik Džaferović
Željko Komšić

Denis Zvizdić
Onafhanklikheid
• Eerste verwysing
• Banat Bosnië
• Koninkryk Bosnië
• Verowering deur die
Ottomaanse Ryk
• Bosniese opstand
• Jurisdiksie oorgedra
aan Oostenryk-Hongarye
• Anneksasie deur
Oostenryk-Hongarye
• Afskeiding van
Oostenryk-Hongarye
• Stigting van
Joego-Slawië
• Nasionale Dag
• Onafhanklikheid van
Joego-Slawië
• Waargeneem
• Huidige grondwet

753
1154
1377

1463
1831

1878

1908

29 Oktober 1918

4 Desember 1918
25 November 1943

1 Maart 1992
6 April 1992
14 Desember 1995
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%)
 
51 129 km2  (125ste)
19 741 myl2
1,4
Bevolking
 - 2016-sensus
 - Digtheid
 
3 511 372[3]
69 / km2
178,7 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita
2018-skatting

$47,097 miljard[4]
$12 724[4]

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita
2018-skatting

$20,340 miljard[4]
$5 806[4]

MOI (2017) 0,768[5] (77ste)  –  hoog
Gini (2015) 32,7[6] –  medium
Geldeenheid Mark (BAM)
Tydsone
 - Somertyd
MET (UTC+1)
MEST (UTC+2)
Internet-TLD .ba
Skakelkode +387

Bosnië en Herzegowina (Bosnies en Serwies: Bosna i Hercegovina (BiH) / Боснa и Херцеговина (БиХ), Kroaties: Bosna i Hercegovina (BiH), [bôsna i xěrtseɡoʋina]) is 'n land in die suidooste van Europa. In 2016 het die land 'n bevolking van 3 511 372 gehad, en die hoofstad, Sarajevo, het 'n bevolking van 369 534 gehad.

Nasa-Satellietbeeld van Bosnië en Herzegowina in Desember 2002
Kaart van Bosnië en Herzegowina
Topografiese kaart van Bosnië en Herzegowina

Vandag handhaaf die land 'n hoë geletterdheid, hoë lewensverwagting en hoë onderwysvlakke en is een van die lande wat die meeste besoek word in die streek. Daar word geprojekteer dat dit die derde grootste toerismegroeikoers in die wêreld tussen 1995 en 2020 sal hê. Bosnië en Herzegowina is op streeksvlak sowel as internasionaal bekend vir sy natuurlike skoonheid en kulturele erfenis, oorgeërf van ses historiese beskawings. Dit is beroemd vir sy kookkuns, wintersport, eklektiese en unieke musiek, argitektuur en sy feeste, waarvan sommige die grootste en mees prominente van hul soort in suidoostelike Europa is. Die land is die tuiste van drie etniese groepe, of amptelik, samestellende mense, 'n term wat uniek aan Bosnië en Herzegowina is. Bosniake is die grootste groep van die drie, met Serwiërs tweede en derde Kroate. Ongeag van etnisiteit word enige burger van Bosnië en Herzegowina steeds as 'n Bosniër geïdentifiseer. Van die belangrikste godsdienste is Soenni-Islam, Serwies-Ortodokse Kerk en Rooms-Katolieke Kerk. Saam met Albanië en Kosovo is Bosnië en Herzegowina een van min Europese lande waar Moslems 'n bevolkingsmeerderheid vorm.

Geografie

Bosnië-Herzegowina lê in die weste van die Balkanskiereiland en bestaan hoofsaaklik uit berge en valleie. Oos lê Serwië, suidoos Montenegro en wes en noord is Kroasië. Dit is so te sê landgebonde, behalwe ’n gangetjie by Neum wat dit met die Adriatiese See verbind.[7]

Geskiedenis

Sarajevo, die destydse hoofstad van die deelrepubliek Sosialistiese Republiek Bosnië en Herzegowina, het in 1984 die XIVde Olimpiese Winterspele aangebied.

Die land was van 1918 tot 1991 deel van Joego-Slawië. In 1992 verklaar hy hom onafhanklik, maar word deur die Serwiese leër onder generaal Ratko Mladić binnegeval in ’n poging om die gebied van Kroate en Moslems te suiwer. ’n Bloedige volksmoord, sistematiese verkragting en die uitgerekte beleg van Sarajevo volg. In 1995 word vrede uiteindelik in Dayton, Ohio, gesluit. Twee substate word geskep, ’n Bosnies-Serwiese republiek en ’n Moslem-Kroatiese federasie, onder 'n nasionale president verenig.[7]

Verwysings

  1. (en) Constitution of Bosnia and Herzegovina
  2. (en) Agency of Statistics of Bosnia and Herzegovina. "About BiH". Agency of Statistics of Bosnia and Herzegovina. Besoek op 5 Desember 2014.
  3. (en) "Demography 2016" (PDF). Besoek op 21 November 2018.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 (en) "Bosnia and Herzegovina". Internasionale Monetêre Fonds. Besoek op 21 November 2018.
  5. (en) "2018 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2018. Besoek op 21 November 2018.
  6. (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 21 November 2018.
  7. 7,0 7,1 HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8

Eksterne skakels